Τι είναι & πώς γίνεται η διαδικασία;
Η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), όπως ο ίδιος ο όρος μαρτυρά, σημαίνει γονιμοποίηση έξω από το σώμα, όπου το ”έξω” είναι το εργαστηριακό περιβάλλον (in vitro).
Είναι μια ιατρική διαδικασία, σκοπός της οποίας είναι η επίτευξη εγκυμοσύνης και λαμβάνει χώρα όταν διάφορα προβλήματα δεν επιτρέπουν τη φυσική γονιμοποίηση.
Διενεργείται αποκλειστικά από καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό και η διαδικασία περιλαμβάνει, αρχικά τη γονιμοποίηση ωαρίων από σπερματοζωάρια και στη συνέχεια, τη μεταφορά των εμβρύων στη μήτρα της γυναίκας.
Στην Ελλάδα, η διαδικασία αυτή πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1982.
Είναι η πρώτη σκέψη η εξωσωματική γονιμοποίηση, όταν υπάρχει πρόβλημα;
Σίγουρα είναι ένα ερώτημα, που απασχολεί πολλά ζευγάρια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, έχει μεσολαβήσει ένα διάστημα επαφών εκτός προφύλαξης χωρίς να έχει επιτευχθεί η πολυπόθητη σύλληψη. Σύμφωνα με την Εταιρεία Ανθρώπινης Επαφής και Εμβρυολογίας, 1 στα 6 ζευγάρια αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας.
Το πρώτο πράγμα που συστήνεται πάντα, είναι να γίνουν εξειδικευμένες εξετάσεις, ώστε να διερευνηθούν οι λόγοι υπογονιμότητας στο ζευγάρι. Για παράδειγμα, κάποιοι λόγοι υπογονιμότητας είναι:
Για τη γυναίκα:
– Η κακή ποιότητα ωαρίων.
– Η πρόωρη εμμηνόπαυση.
– Προβλήματα στις σάλπιγγες.
– Ενδομητρίωση, ενδομητρίτιδα… κ.λπ.
Για τον άνδρα:
– Λοίμωξη
– Προβλήματα σπέρματος
– Υπογοναδισμός
– Κρυψορχία…. κ.λπ.
Σίγουρα, είναι από τα πιο συχνά προβλήματα στο ζευγάρι, αλλά όχι το μόνο.
Υπεύθυνη για να εντοπίσει τα προβλήματα υπογονιμότητας είναι η ομάδα των ειδικών, που περιλαμβάνει ουρολόγο, εμβρυολόγο και γυναικολόγο. Αφού υπάρξει ολοκληρωμένη και ασφαλής ιατρική απόφαση, αναλύεται το ιατρικό προφίλ του ζευγαριού και με από κοινού συμφωνία, το ζευγάρι προβαίνει στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Πρόκειται για μια διαδικασία από την οποία – ευτυχώς – απουσιάζει ο πόνος. Είναι απόλυτα ασφαλής και δεν χρειάζεται να ανησυχείς.
Ποια διαδικασία ακολουθείται στην εξωσωματική γονιμοποίηση; Ποια είναι τα στάδια;
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση συμμετέχει εξειδικευμένο κι έμπειρο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.
Απαιτείται μεγάλη προσοχή στην επιλογή της ομάδας, καθώς πρόκειται για μια ευαίσθητη και σοβαρή διαδικασία.
Η ομάδα αποτελείται από εξειδικευμένο γυναικολόγο, γνώστη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, εμβρυολόγο, ουρολόγο, αναισθησιολόγο και το νοσηλευτικό προσωπικό.
Αφού, λοιπόν, γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και σχηματιστεί το ιατρικό προφίλ του ζευγαριού, προχωρά η διαδικασία ως εξής:
1ο στάδιο: Αρχικά, γίνεται διέγερση των ωοθηκών είτε μέσω ενέσεων, είτε μέσω φαρμακευτικής αγωγής, ανάλογα με το ιατρικό πρωτόκολλο που έχει επιλεγεί και το οποίο υπαγορεύει και τη χρονική διάρκεια της διαδικασίας. Δεν είναι ποτέ φιξ.
Συνήθως, η όλη διαδικασία παίρνει μάξιμουμ 14-15 ημέρες. Κατά τη διέγερση η γυναίκα παρακολουθείται από τον ειδικό.
2ο στάδιο: Στη συνέχεια, έχουμε την ωοληψία. Το 2ο αυτό στάδιο περιλαμβάνει λήψη ωαρίων από τις ωοθήκες της γυναίκας με τη βοήθεια ”υπερηχογραφικής καθοδήγησης”.
Επειδή απαιτεί την εφαμοργή μέθης στη γυναίκα, πιθανόν να χρειαστεί εκείνη μια ημέρα άδεια από κάθε εργασία ή άσκηση. Ωστόσο, πρόκειται για μια ανώδυνη διαδικασία.
3ο στάδιο: Έπειτα, καλείται να δώσει σπέρμα ο άνδρας και τα ωάρια γονιμοποιούνται με τα σπερματοζωάρια στο εργαστήριο.
4ο στάδιο: Τα έμβρυα καλλιεργούνται (για 3-5 ημέρες περίπου) και στη συνέχεια μεταφέρονται στη μήτρα, με λεπτό εύκαμπτο μαλακό καθετήρα. Είναι μια απλή διαδικασία, χωρίς προβλήματα.
Ο εμβρυολόγος είναι υπεύθυνος για τη διαδικασία αυτή, μαζί με το γυναικολόγο, καθώς και για την παρακολούθησή της.
Όταν, μετά την εμβρυομεταφορά, υπάρξει εμβρυϊκή ανάπτυξη, έχουν πάει όλα καλά.
Ο εμβρυολόγος έχει, ωστόσο, δύο δρόμους:
Την κλασική εξωσωματική και την μικρογονιμοποίηση ( ICSI), ανάλογα με το τι θα συναντήσει.
Στην πρώτη περίπτωση συνήθως έχουμε:
– καλή ποιότητα σπερματοζωαρίων
– πολλά ωάρια
Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε:
– κακή ποιότητα σπέρματος
– ή λίγα ωάρια
– ή / και χαμηλή πιθανότητα γονιμοποίησης.
Ποιοι ειδικοί αναλαμβάνουν την εξωσωματική γονιμοποίηση;
Για να διενεργηθεί σωστά η εξωσωματική γονιμοποίηση χρειάζεται ομάδα ειδικών, που πρέπει να περιλαμβάνει:
- Γυναικολόγο εξειδικευμένο στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
- Εμβρυολόγο εξειδικευμένο στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
- Ουρολόγο
- Αναισθησιολόγο
- Νοσηλευτικό προσωπικό.
Ποιες είναι οι τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης, οι οποίες επιλέγονται ανάλογα με τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του κάθε ζευγαριού. Αυτές είναι:
- Η κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF): Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια έρχονται σε επαφή σε ένα ”τρυβλίο καλλιέργειας”, αφήνοντας τη γονιμοποίηση να λάβει χώρα φυσικά.
- Η ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου ή Μικρογονιμοποίηση (ICSI): Ένα μεμονωμένο σπερματοζωάριο εγχύεται απευθείας στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου με τη βοήθεια μίας μικροσκοπικής βελόνας.
- Η ενδοκυτταροπλασματική έγχυση μορφολογικά επιλεγμένου σπερματοζωαρίου (IMSI): Σε αυτήν τη διαδικασία, επιλέγονται τα μορφολογικά άριστα σπερματοζωάρια πριν από την ενδοκυτταρική έγχυση, αυξάνοντας τις πιθανότητες γονιμοποίησης.
- Η γονιμοποίηση με μικρογονιμοποίηση (PICSI): Χρησιμοποιείται υαλουρονικό οξύ για την επιλογή των σπερματοζωαρίων με υψηλή ικανότητα γονιμοποίησης.
Η επιτυχία της εξωσωματικής εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως:
- Η ηλικία της γυναίκας: Η γονιμότητα μειώνεται με την ηλικία, ιδιαίτερα μετά τα 35 έτη.
- Η ποιότητα των ωαρίων: Η γονιμοποίηση και η ανάπτυξη των εμβρύων επηρεάζονται από την ποιότητα των ωαρίων.
- Η ποιότητα του σπέρματος: Η γονιμοποιητική ικανότητα των σπερματοζωαρίων παίζει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία.
- Η ηλικία του άντρα.
- Η υγεία της μήτρας: Η ύπαρξη ενός υγιούς ενδομητρίου είναι απαραίτητη για την εμφύτευση του εμβρύου.
- Η εμπειρία και η τεχνογνωσία της ιατρικής ομάδας.
- Η πιθανότητα επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης ποικίλλει και εξαρτάται από τους προαναφερθέντες παράγοντες.
Η εξωσωματική μπορεί να αποτύχει;
Δυστυχώς, ναι. Η επιτυχία δεν είναι εγγυημένη κι αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους:
- Χαμηλή ποιότητα ωαρίων ή σπερματοζωαρίων.
- Προβλήματα με το ενδομήτριο.
- Γενετικές ανωμαλίες.
- Ανοσολογικοί παράγοντες.
- Άγνωστες αιτίες.
Μετά από ποιο διάστημα μπορεί να διενεργηθεί ξανά προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης σε περίπτωση αποτυχίας;
Αυτό εξαρτάται από διαφόρους παράγοντες, όπως:
- Τη φαρμακευτική αγωγή για τη διέγερση των ωοθηκών.
