Η εμφάνιση της Νευρικής Ανορεξίας σε παιδιά σχολικής ηλικίας με προεφηβική έναρξη καταγράφεται ως ένα φαινόμενο με συνεχή άνοδο την τελευταία δεκαετία. Ο μέσος όρος ηλικίας έναρξης της νόσου από 13-17 έχει μειωθεί πλέον στα 9-12 έτη.
Αυτό συνδέεται με το ότι όλο και περισσότερα παιδιά μπαίνουν ενεργά σε περιορισμό τροφής μέσω δίαιτας.
Μια πρόσφατη έρευνα στον Καναδά κατέγραψε ότι το 12% -30% των κοριτσιών και το 9-25% των αγοριών ηλικίας αντίστοιχα από 10-14 έτη κάνουν δίαιτα για να αλλάξουν το σώμα τους, ενώ μια άλλη μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέδειξε ότι από το σύνολο των παιδιών ηλικίας κάτω των 13 ετών που προσήλθαν στη δευτεροβάθμια περίθαλψη για θεραπεία διατροφικής διαταραχής, το 37% έπασχε από ΝΑ.
Τα παιδιά με ΝΑ εμφανίζουν σχεδόν ανάλογα συμπτώματα με αυτά των εφήβων και των ενηλίκων κι έχουν παρόμοια ποσοστά νοσηλείας και αρνητικής εικόνας σώματος με τους μεγαλύτερους ηλικιακά ασθενείς.
Τι είναι η νευρική ανορεξία στα παιδιά; Η νευρική ανορεξία δεν είναι μια συνειδητή επιλογή, ούτε μια αντίδραση προς την οικογένεια ή το ευρύτερο περιβάλλον. Είναι μια σοβαρή εγκεφαλικά προσδιοριζόμενη ψυχική νόσος, με πολλές ψυχοσωματικές επιπλοκές, που επηρεάζει καταλυτικά την ποιότητα ζωής του παιδιού, αλλά και της οικογένειας. Η ανορεξία χαρακτηρίζεται από αρνητικό ισοζύγιο πρόσληψής ενέργειας, τα παιδιά δηλαδή προσλαμβάνουν λιγότερη ενέργεια από αυτή που έχουν πραγματικά ανάγκη έχουν και διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος, πιστεύοντας ότι είναι υπέρβαρα και προβαίνοντας συχνά σε συμπεριφορές, όπως το να ασκούνται κρυφά ή να προπονούνται περισσότερο, με άμεσο στόχο τη μείωση του βάρους. Υπάρχουν δύο τύποι ανορεξίας:· Περιοριστικός Τύπος: τα παιδιά με αυτόν τον τύπο περιορίζουν σοβαρά τη λήψη τροφής, αποφεύγοντας τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και λίπος.· Βουλιμικός (εκκαθαριστικός) τύπος: τα παιδιά με βουλιμία τρώνε πάρα πολύ φαγητό (υπερβολικά) και μετά μπορεί να κάνουν υπερβολική άσκηση για να «κάψουν» αυτά που έφαγαν ή να κάνουν αντιστάθμισμα την επόμενη μέρα, αποφεύγοντας να καταναλώσουν οποιαδήποτε γεύμα ή να προκαλούν εμετό. Παρ’ όλα αυτά, θα ήθελα να τονίσω κάποιες διαφορές που μπορεί να υπάρχουν στις εκδηλώσεις της νόσου σε παιδιά (κάτω των 12 ετών), σε σχέση με τους εφήβους και ενήλικες.Τα παιδιά είναι:· λιγότερο πιθανό να πουν ότι φοβούνται να πάρουν βάρος · λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν ανορεξία βουλιμικού τύπου · λιγότερο πιθανό να κατανοήσουν ότι η κατάστασή τους είναι σοβαρή· πιο πιθανό να έχουν έντονα σωματικά συμπτώματα, όπως ζαλάδες, βραδυκαρδίες, έντονη κόπωση και μυϊκή ατονία Ποια είναι τα συμπτώματα της ανορεξίας σε ένα παιδί; Τα συμπτώματα κάθε παιδιού μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του. Παρακάτω παραθέτω τις πιο συχνές συμπεριφορές ή σκέψεις: • Έχει χαμηλό σωματικό βάρος ή δεν παίρνει βάρος αντίστοιχα με το ύψος του• Φοβάται ότι θα γίνει παχύσαρκο, ακόμη κι όταν χάνει βάρος• Έχει διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος σε ό,τι αφορά στο σωματικό βάρος, το μέγεθος ή το σχήμα του. Για παράδειγμα, το παιδί βλέπει το σώμα του ως πολύ παχύ, ακόμη και όταν είναι ελλιποβαρές.• Αρνείται να παραμείνει στο ελάχιστο φυσιολογικό σωματικό βάρος• Κάνει πολύ έντονη σωματική δραστηριότητα για να επιταχύνει την απώλεια βάρους• Αρνείται ότι πεινάει • Αποφεύγει να φάει με την οικογένεια, λέγοντας ότι έχει φάει πριν ή ότι το πονάει το στομάχι του• Έχει εμμονή με το μαγείρεμα και την παρασκευή φαγητού• Τρώει αργά και κόβει την τροφή σε μικρά κομμάτια• Εμφανίζει κοινωνική απόσυρση, αποφεύγει τα πάρτι και τους φίλους • Έχει δυσκολία στη συγκέντρωση και εστίαση • Απόσυρση από φίλους και οικογένεια• Απομονώνεται, περνά περισσότερο χρόνο μόνο του• Εμφανίζει αυξημένη ευερεθιστότητα, άγχος και επιθετικότητα Σωματικά Συμπτώματα της Ανορεξίας Πολλά σωματικά συμπτώματα που συνδέονται με την ανορεξία οφείλονται συχνά στον υποσιτισμό. Μπορεί να περιλαμβάνουν:• Πολύ ξηρό δέρμα (όταν τσιμπηθεί και αφεθεί, παραμένει τσιμπημένο)• Απώλεια υγρών (αφυδάτωση)• Οίδημα • Πόνος στην κοιλιά•Δυσκοιλιότητα• Λήθαργος• Ζάλη• Εξαιρετική κόπωση • Ευαισθησία σε χαμηλές θερμοκρασίες, εμφάνιση υποθερμίας• Αύξηση στο χνούδι σώματος (lanugo) Κίνδυνοι διατροφικών διαταραχών στα παιδιά · Ο υποσιτισμός σε παιδιά με διατροφικές διαταραχές μπορεί να επιβραδύνει τον ρυθμό ανάπτυξης ενός παιδιού και να καθυστερήσει την έναρξη της εφηβείας, καθώς δεν πλήττεται μόνο το ενδοκρινολογικό σύστημα, αλλά και οι εγκεφαλικές γνωστικές λειτουργίες του παιδιού, όπως η μνήμη, αντίληψη κ.λπ.· Τα παιδιά με διατροφικές διαταραχές μπορεί επίσης να εμφανίζουν και άλλα ψυχικά νοσήματα, όπως κατάθλιψη, άγχος και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.· Η χαμηλή οστική πυκνότητα και η οστεοπόρωση (έχοντας πορώδη, εύθραυστα οστά που είναι επιρρεπή σε κατάγματα) είναι ένας κίνδυνος, ειδικά για κορίτσια με νευρική ανορεξία που υποσιτίζονται στην αρχή της εφηβείας τους και που δεν έχουν εμμηναρχή. Ακόμα κι αν αναρρώσουν από τη νευρική ανορεξία, μπορεί να μην αποκτήσουν φυσιολογική οστική μάζα.
Ο ρόλος των γονιών στη διαχείριση της ανορεξίας
Ο ρόλος της οικογένειας και του κοινωνικού δικτύου είναι άκρως σημαντικός και καθοριστικός, καθώς είναι οι πρώτοι που αντιλαμβάνονται άμεσα το πρόβλημα, εξόν και είναι σημαντική η ενημέρωση.
Λόγω όμως των μύθων που διέπουν τη νόσο, ο κοινωνικός περίγυρος αργεί να αντιδράσει άμεσα, με αποτέλεσμα η ασθένεια να γίνεται χρόνια. Η άμεση αντίδραση σώζει ζωές.
Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η αντίληψη του παιδιού σε σχέση με την κατάστασή του, μειώνεται ραγδαία λόγω υπολειτουργίας συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου, εξαιτίας της υποθερψίας και των συμπτωμάτων της ΔΔ.
Αυτό αναπόφευκτα καθιστά τον εγκέφαλο του ασθενή “τυφλό” σε κάποια σημεία, οπότε οι γονείς καλούνται να δράσουν άμεσα.
Όταν το παιδί σου πάσχει από ανορεξία, συχνά έχεις την τάση να το αντιμετωπίζεις με ένα τρόπο προστατευτικό, ο οποίος όμως κάποιες φορές συντελεί στη διατήρηση και διαιώνιση της νόσου. Λόγω της πολυπλοκότητας και των ιδιαιτεροτήτων της ασθένειας που οι γονείς αγνοούν, καταλήγουν να αντιμετωπίζουν τους ασθενείς σα να μην έχουν διατροφική διαταραχή, δημιουργώντας τελικά περισσότερη σύγχυση.
Η λύση είναι η ενημέρωση και η εκπαίδευση των γονιών γύρω από τη νόσο από έμπειρους και εξειδικευμένους ειδικούς στις ΔΔ.
