Δέσποινα Μαρσέλου
Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Εξειδίκευση στα αυτοάνοσα νοσήματα και σε παθήσεις ανοσοποιητικού
Μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία
Eπιστημονική συνεργάτις του Winchester University
www.getactive.gr,www.feedyourimmunity.com
Ελληνική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Human Nutrition and Dietetics εξέτασε τη σχέση μεταξύ κατανάλωσης λαχανικών και διαβήτη τύπου 2 σεμια περίοδο 10 ετών, με 1,485 υγιείς συμμετέχοντες που ζούσαν στην Αθήνα. Στο πλαίσιο της μελέτης εξετάστηκαν 5 κατηγορίες λαχανικών –εκτός πατάτας: σταυρανθή, φυλλώδη, λαχανικά γένους Άλλιο (σκόρδο, κρεμμύδικ.ο.κ.), κόκκινα/πορτοκαλί/κίτρινα λαχανικά (ντομάτα, καρότο, πιπεριά κολοκύθα κ.ο.κ.) και όσπρια, συμπεριλαμβανομένης της σόγιας, με τα 100 γραμμάρια να θεωρείται μια μερίδα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι κατά τη 10ετία, οι συμμετέχοντες που κατανάλωναν τουλάχιστον 4 μερίδες λαχανικών την ημέρα, είχαν 58% μείωση στον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, με μεγαλύτερα αποτελέσματα στις γυναίκες παρά στουςάνδρες. Στις γυναίκες, η ισχυρότερη συσχέτιση ήταν με την κατανάλωση λαχανικών του γένους Άλλιο, αν και συνολικά η κατανάλωση λαχανικών ήταν ευεργετική.
Στους άνδρες, σημαντικές αντίστροφες συσχετίσεις με τον διαβήτη βρέθηκαν μόνο με την κατανάλωση κόκκινων/πορτοκαλί/κίτρινων λαχανικών και οσπρίων.
Σχέσηδόσης-απόκρισης βρέθηκε με αύξηση της ημερήσιας κατανάλωσης λαχανικών κατά 1 μερίδα που σχετίζεται με 9% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Για τιςγυναίκες, αυτό είχε ως αποτέλεσμα 14% χαμηλότερο κίνδυνο και για τους άνδρες 5% χαμηλότερο κίνδυνο.
Φρούτα & διαβήτης
Όσον αφορά τα φρούτα, πολλοί ανησυχούν για την κατανάλωσή τους στο διαβήτη. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η φρουκτόζη που υπάρχει φυσικά σε αυτά, όταν καταναλώνεται από ολόκληρο το φρούτο, μαζί με τις φυτικές του ίνες και τα μικροθρεπτικά του συστατικά, δεν έχει βλαβερές συνέπειες. Ενδιαφέρον έχει η ανάλυσητης EPIC study, η οποία μελέτησε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σε 9.754 συμμετέχοντες με διαβήτη και 13.662 συμμετέχοντες χωρίς διαβήτη τύπου 2.
Η ιδιαιτερότητα αυτής της μελέτης ήταν ότι μετρήθηκαν οι βιοδείκτες τηςκατανάλωσης φρούτων και λαχανικών στο πλάσμα, όπως η βιταμίνη C και τα καροτενοειδή, για να δώσουν μια πιο ακριβή ένδειξη της κατανάλωσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συσχετίστηκε με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, της τάξης του 20-30% και ότι ακόμη και οι μικρές έως μέτριες αυξήσεις στην κατανάλωση ήταν ευεργετικές.
Τα όσπρια ως σύμμαχος
Στη φυτοφαγία, όπως ξέρουμε, σημαντικό ρόλο παίζουν και τα όσπρια, τα οποία έχουν μεγάλη σημασία στην πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη.
Τυχαιοποιημένη μελέτη διερεύνησε την κατανάλωση φακής για 8 εβδομάδες σε άτομα με αντίστασηστην ινσουλίνη (μηχανισμός με βάση τον οποίο δημιουργείται ο διαβήτης τύπου 2), συμπεριλαμβάνοντας συμμετέχοντες με αυξημένη περίμετρο μέσης (>101εκ. για άντρες και >89 εκ. για γυναίκες). Στο πλαίσιο της μελέτης, οι συμμετέχοντες κατανάλωναν 5 γεύματα μεσημεριανού κάθε εβδομάδα, τα οποία ήταν ισοθερμιδικά, αλλά διέφεραν ως προς τηδόση της πράσινης μαγειρεμένης φακής (0γρ., 300γρ., 600γρ.). Το γκρουπ πουδεν λάμβανε καθόλου φακές, κατανάλωνε γεύμα με βάση το κρέας, το γκρουπ με τα 300 γρ. φακές είχε γεύμα που περιλάμβανε και τα δύο και το γκρουπ με τα 600 γρ. κατανάλωνε μόνο φακές ως πηγή πρωτεΐνης. Πραγματοποιήθηκε δοκιμασία ανοχής γλυκόζης πριν και μετά την παρέμβαση και οι συμμετέχοντες (30 εκ των οποίων ολοκλήρωσαν τη μελέτη) συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για τον κορεσμό και τα τυχόν γαστρεντερικά συμπτώματα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μόνο η Τρίτη ομάδα πουκατανάλωνε μόνο φακές παρουσίασε μείωση στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Απεναντίας, οι άλλες δύο ομάδες παρουσίασαν αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη, με την ομάδα του κρέατος να σημειώνει ακόμη μεγαλύτερη. Το αίσθημα κορεσμού δεν διέφερε ανάμεσα στα γκρουπ.
Τα ευρήματα αυτά, φυσικά, δεν προκαλούν έκπληξη, καθώς συστηματικήανασκόπηση και μετα-ανάλυση των τυχαιοποιημένων μελετών έδειξε ότι η κατανάλωση οσπρίων εν γένει, βελτίωσε τη ρύθμιση της γλυκόζης και μείωσε την αντίσταση στην ινσουλίνη σε άτομα με ή χωρίς διαβήτη τύπου 2.
Τελικά, η φυτοφαγική διατροφή είναι ασφαλής για τα άτομα με διαβήτη;
Τα φυτοφαγικά διατροφικά μοντέλα, εφόσον επικεντρώνονται σε μη επεξεργασμένες τροφές και εμπεριέχουν υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, όπως κινόα, κεχρί, καστανό ρύζι κ.λπ. συνδέονται με αυξημένη ευαισθησία στηνινσουλίνη, όχι με υψηλότερα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτό σημαίνει, ότι ο οργανισμός μπορεί να μεταφέρει τα σάκχαρα από το αίμα στα κύτταρα με πιο αποτελεσματικότρόπο, εκεί όπου χρησιμοποιούνται για την παραγωγήενέργειας. Πέραν τούτου, οι φυτικές ίνες στις ολόκληρες φυτικές τροφές επιβραδύνουν την απελευθέρωση σακχάρων, καθώς η τροφή μεταβολίζεται, αποτρέποντας τις απότομες αυξομειώσεις το υσακχάρου του αίματος που σχετίζονται με τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Μην ξεχνάτε, τέλος, ότι το εντερικό μικροβίωμα εξαρτάται από την πληθώρα φυτικών ινών για την καλύτερη λειτουργία του, που παίζει σημαντικό ρόλο σε ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις.
