Αρχική Διαβήτης Υγεία - επιστήμη Πρόληψη δεν είναι μόνο οι εξετάσεις

Πρόληψη δεν είναι μόνο οι εξετάσεις

0
Πρόληψη δεν είναι μόνο οι εξετάσεις
hush naido jade/unsplash

Η πρόληψη σώζει ζωές. Στην Ελλάδα, όμως, η πρόληψη είναι ιδιαίτερα υποβαθμισμένη στις προτεραιότητες της Πολιτείας, στην πρακτική των γιατρών και στη συνείδηση των πολιτών. Με αποτέλεσμα, να χάνουμε κατά μέσο όρο 10 χρόνια από το προσδόκιμο ζωής μας.

Αλλά ακόμα και όσοι ασχολούνται με την πρόληψη, κάνουν συχνά το λάθος να ταυτίζουν την πρόληψη μόνο με τις προληπτικές εξετάσεις.

Οι προληπτικές εξετάσεις συνιστούν τη δευτερογενή πρόληψη, προκειμένου να εντοπιστεί ένα νόσημα σε πρώιμα προσυμπτωματικά στάδια, ώστε η θεραπευτική αγωγή να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος εφαρμόζεται για ορισμένα νοσήματα, για τα οποία υπάρχει αξιόπιστη προσυμπτωματική εξέταση και αποτελεσματική θεραπεία, όπως τα νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος, κυρίως η στεφανιαία νόσος, ορισμένοι καρκίνοι, όπως ο καρκίνος του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου, η οστεοπόρωση κ.ά.

Εξίσου σημαντική είναι η πρωτογενής πρόληψη, η οποία αποσκοπεί στην καταπολέμηση ή στον έλεγχο των παραγόντων-αιτιών που προκαλούν τη νόσο και τον πρόωρο θάνατο. Οι πιο σημαντικοί από τους παράγοντες αυτούς είναι το κάπνισμα-ειδικά στην Ελλάδα-η παχυσαρκία, η διατροφή, η άσκηση, το στρες, η οδική συμπεριφορά, η σεξουαλική συμπεριφορά, οι εμβολισμοί, αλλά και οι επιδράσεις του περιβάλλοντος, φυσικού (π.χ. ατμοσφαιρική ρύπανση) και κοινωνικού (φτώχεια, ανεργία, περιθωριοποίηση, κ.ά.).

Συχνά, επίσης, αναφέρεται και η τριτογενής πρόληψη, που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων χρόνιων νοσημάτων.

Στην πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη για παράδειγμα, συμβάλλουν η πρωτογενής πρόληψη με τη σωστή διατροφή και την άσκηση, η δευτερογενής με τη μέτρηση του σακχάρου και η τριτογενής για την πρόληψη των αρνητικών επιπτώσεων της νόσου, όπως είναι το διαβητικό πόδι στους διαβητικούς ασθενείς.

Σύγχυση σε σχέση με τις προληπτικές εξετάσεις

Αλλά και σε ό,τι αφορά στις προληπτικές εξετάσεις επικρατεί σύγχυση και άγνοια.  Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ατομική βάση, το γνωστό check-up ή σε γενικό πληθυσμό στο πλαίσιο της δημόσιας υγείας. Η δεύτερη περίπτωση, που ονομάζεται screening, υλοποιείται  με τη διενέργεια κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων που μπορούν να γίνουν εύκολα, φθηνά και γρήγορα.

Αντιθέτως, το check-up γίνεται ατομικά και ο πολίτης προβαίνει σε προληπτικές, εργαστηριακές και κλινικές εξετάσεις, με δική του πρωτοβουλία και κατά κανόνα με την καθοδήγηση του γιατρού του ή του ασφαλιστικού του φορέα.

Η διενέργεια του check-up σε ετήσια βάση δεν είναι αναγκαία. Οι βασικές εξετάσεις, εφόσον δεν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα, θα πρέπει να πραγματοποιούνται σε διαστήματα 2-3 ετών, ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.

Στην Ελλάδα, διαπιστώνουμε ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά διενέργειας προληπτικών εξετάσεων στις οκτώ πανελλαδικές έρευνες υγείας Hellas Health, που πραγματοποιούμε από το 2006. Ειδικότερα στις γυναίκες, 1 στις 3 δεν έχει πραγματοποιήσει στις ηλικίες και στα διαστήματα που απαιτούνται pap-test, 1 στις 2 δεν έχει πραγματοποιήσει μαστογραφία και 9 στις 10 κολονοσκόπηση.  Αξίζει να σημειωθεί πως τα ποσοστά των διενεργούμενων εξετάσεων μειώνονται σημαντικά στα χαμηλότερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα.

Η αξία της πρόληψης γίνεται στην εποχή μας ακόμα πιο σημαντική χάρις στα πρόσφατα επιτεύγματα της διαγνωστικής.  Εξετάσεις αίματος μπορούν να ανιχνεύουν περισσότερους από οκτώ διαφορετικούς καρκίνους, ενώ ο έλεγχος του γονιδιώματος  μπορεί να εντοπίζει γονίδια που προδιαθέτουν σε ορισμένους καρκίνους (π.χ. το γονίδιο BRCA για τον καρκίνο του μαστού). Στον τομέα της ηλεκτρονικής υγείας, η επικείμενη λειτουργία του δικτύου 5G, παρέχει νέες μεγάλες δυνατότητες για την ανάπτυξη της τηλεϊατρικής και για τη δημιουργία ενός «έξυπνου» οικοσυστήματος υγείας,  διαμορφώνοντας όλο και περισσότερες                 εξ αποστάσεως παροχές πρόληψης.

Αξιοποιώντας τις νέες αυτές δυνατότητες, δημιουργήσαμε το καινοτόμο                            εξ αποστάσεως μέσω του Διαδικτύου πρόγραμμα «Πρόληψη: Πνοή Ζωής», το οποίο αξιολογεί την  υγεία των συμμετεχόντων και τους παράγοντες που την καθορίζουν και παρέχει εξατομικευμένες οδηγίες πρωτογενούς πρόληψης και εξατομικευμένα πρωτόκολλα για τους  εμβολιασμούς και για τη διενέργεια  των προληπτικών εξετάσεων.

Διαβάστε επίσης / Πως μας άλλαξε η πανδημία

Για να ενημερωθείτε σχετικά με τις δράσεις μας μπορείτε να ακολουθήσετε τις σελίδες μας στο Facebook και στο Instagram!

preloader