Η μοναξιά αποτελεί μια υποκειμενική προσωπική εμπειρία και αφορά την αίσθηση που έχουμε για τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, με ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια. Αν και η μοναξιά φέρεται να είναι ένας μηχανισμός που μας προστατεύει από την απομόνωση και μας ωθεί να συνδεθούμε, εντούτοις οι άνθρωποι συχνότερα παρατηρούμε τη διαφορά πραγματικού και επιθυμητού επιπέδου κοινωνικών συναναστροφών, βιώνοντας ματαίωση των προσδοκιών μας και κατά συνέπεια, μοναξιά.
Συνέπειες της μοναξιάς
Η αίσθηση της μοναξιάς επιφέρει συνέπειες που έχουν αντίκτυπο στην ψυχοσυναισθηματική, σωματική και κοινωνική διάσταση του ανθρώπου. Όσοι νιώθουν μοναξιά έχουν συναισθήματα και σκέψεις αβοηθησίας, απομόνωσης, ανασφάλειας στις κοινωνικές τους σχέσεις και πεποιθήσεις ότι είναι «ελαττωματικοί» ή «προβληματικοί». Σωματικά, παρατηρείται αύξηση της αρτηριακής πίεσης, πτώση του ανοσοποιητικού, ενώ έρευνες δείχνουν ότι αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Συχνά συνδέεται με κατάθλιψη, αυτοκτονικότητα, αγχώδεις διαταραχές, αγοραφοβία, διαταραχή πανικού, αλκοολισμό και χρήση ψυχοτρόπων ουσιών, αύξηση του καπνίσματος, παχυσαρκία και υπερφαγία. Οι άνθρωποι που νιώθουν μοναξιά βιώνουν πιο έντονα ακόμα και την αίσθηση του κρύου, που πρόκειται για έναν εξελικτικό μηχανισμό που πηγαίνει πίσω στις πρώτες φυλές και στον εξοστρακισμό ατόμων από την εστία του χωριού κι έπειτα στη μοναχική περιπλάνησή τους στο κρύο.
Μοναξιά στις σχέσεις
Η μοναξιά μπορεί να βιώνεται ακόμα και μέσα σε μία συντροφική σχέση, συμβίωση ή γάμο. Σε έρευνες που έχουν γίνει φαίνεται ότι το 60% των ανθρώπων που δηλώνουν ότι νιώθουν μοναξιά, βρίσκονται σε μία σχέση που έχει χαθεί η εγγύτητα, ο δεσμός και η συναισθηματική υποστήριξη, ενώ έχει βρεθεί ότι λιγότερη εμπιστοσύνη επιφέρει περισσότερη μοναξιά. Στις περιγραφές τους φαίνεται να μειώνουν την αξία της σχέσης τους και να υποτιμούν τις όμορφες στιγμές, συγχέοντας το συναίσθημα «νιώθω μόνος» με το γεγονός «είμαι μόνος».
Μοναξιά και πανδημία
Αν και οι ηλικιακές ομάδες που βιώνουν εντονότερα τη μοναξιά είναι οι έφηβοι και οι ηλικιωμένοι, στην περίοδο της πανδημίας και των συνεχόμενων lockdown, αυξήθηκε και κυριάρχησε στους νέους. Στην ηλικιακή κατηγορία 25-30 τα 2/3 των νέων δηλώνουν έντονη μοναξιά. Η απώλεια ή αναστολή της εργασίας, η δυσκολία ολοκλήρωσης των σπουδών, η απομόνωση στο σπίτι και η συμβίωση με την πατρική οικογένεια, οι ελλιπείς κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και οι ερωτικές σχέσεις σε κρίση, αποτελούν παράγοντες ερμηνείας και επιδείνωσης αυτού του φαινομένου. Ειδικά η έλλειψη σωματικής επαφής αυτήν την περίοδο έχει αυξήσει το άγχος και το φόβο. Και νευροβιολογικά, το άγγιγμα και η επαφή βοηθάει στην έκκριση οξυτοκίνης, της ορμόνης που αυξάνει την ευχαρίστηση και την εμπιστοσύνη και εξισορροπεί την κορτιζόλη, που εκκρίνεται όταν βιώνουμε άγχος.
Η μοναχικότητα
Στον αντίποδα υπάρχει και η μοναχικότητα. Η μοναχικότητα αποτελεί επιλογή του ατόμου να περάσει χρόνο με τον εαυτό του. Είναι εκείνη η κατάσταση που, αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να μας ανακουφίσει από την καθημερινή πίεση και να μας προσφέρει ηρεμία και χαλάρωση. Μέσα σε αυτόν τον προσωπικό χρόνο μπορούμε να γίνουμε πιο δημιουργικοί, να δώσουμε χώρο στην προσωπική μας αυτοβελτίωση και προσωπική ανάπτυξη, να προστατεύσουμε την ιδιωτικοτητά μας και να φτάσουμε σε αυτοαποδοχή.
Τι να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τη μοναξιά σε εμάς και στους άλλους:
- Γίνετε δοτικοί και εκφράστε τα συναισθήματά σας.
- Φροντίστε το σώμα σας (άσκηση, διατροφή, ύπνος).
- Πάρτε εσείς την πρωτοβουλία και προσεγγίστε τους άλλους, ακόμα και μέσα στην πανδημία, χρησιμοποιώντας σωστά την τεχνολογία.
- Κάντε εθελοντισμό και συνδεθείτε με ανθρώπους σε διαδικτυακές κοινότητες και που έχουν κοινό σκοπό με εσάς.
- Κάντε μία βόλτα στη φύση ή αποκτήστε ένα κατοικίδιο.
- Εκτιμήστε όσα ήδη έχετε και δείξτε ευγνωμοσύνη.
- Ασχοληθείτε με μέτρο με τα social media, αποφεύγοντας τις συγκρίσεις.
- Εξασκηθείτε στο Mindfulness, ζώντας με ενσυνειδητότητα στο παρόν.
- Βρείτε τι έχει πραγματικά νόημα για εσάς, καθώς και τις βαθύτερες αξίες σας που θα δώσουν κατεύθυνση στη ζωή σας.
- Μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, όταν νιώσετε ότι δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε τη μοναξιά.
Διαβάστε επίσης / Φυτά – Ένα δώρο για την υγεία
Για να ενημερωθείτε σχετικά με τις δράσεις μας μπορείτε να ακολουθήσετε τις σελίδες μας στο Facebook και στο Instagram!
