Τα όνειρα, παρότι άσαρκα, γερνούν, αποκτούν ρυτίδες; Τα όνειρα τα ξύπνια, που ζητούν αλλαγές, βελτίωση της ζωής, της κοινωνίας, ανατροπές παγιωμένων σφαλμάτων, πεθαίνουν; Αν ναι, πότε; Όταν ενηλικιωθούν ή όταν μοιάζουν ανέφικτα, απροσέγγιστα, βρέφη που μάταια μπουσουλούν;
Τα όνειρα, αυτοί οι αόρατοι αλλά καθόλου σιωπηλοί συγκάτοικοι όλων μας, μήπως κάνουν ακόμα πιο επώδυνο το ανθρώπινο δράμα, κυνηγώντας μάταιες ελπίδες και απλησίαστους στόχους, ή μήπως είναι η μόνη αυθεντική δική μας φωνή που μας θυμίζει τον βαθύτερο προορισμό μας; Αν έχω ένα Όνειρο, πρέπει να το κρατήσω για μένα ή να το κάνω όνειρο όλων; Πως ξυπνάει κανείς από ένα όνειρο;
Πριν λίγους μήνες έκλεισαν 50 χρόνια απ’ το διασημότερο όνειρο του 20ού αιώνα. Το «Έχω ένα Όνειρο» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Η περίφημη ομιλία ενώπιον 250.000 ακροατών -και εκατομμυρίων τηλεθεατών- που πραγματοποίησε στην Ουάσιγκτον με σκοπό να αφυπνίσει -μέσα απ’ τ’ όνειρό του- την Αμερική υπέρ των δικαιωμάτων των έγχρωμων Αμερικανών, απόγονων σκλάβων, που ζούσαν σε γκέτο με ανύπαρκτη κρατική πρόνοια. Οι έγχρωμοι δεν μπορούσαν ούτε σε ξενοδοχείο να κοιμηθούν, ούτε να καθίσουν σε θέση λεωφορείου. Κι όλα αυτά θεωρούνταν αυτονόητα, «σωστά» για τον μέσο «προοδευτικό» Αμερικανό της εποχής. Ομοίως, κάθε μέσος φιλήσυχος άνθρωπος κάθε εποχής, θεωρεί την πραγματικότητα που ζει γρανιτένια, αμετάβλητη, μέχρι να έρθει ένα Όνειρο κάποιου και ν’ αρχίζει να την αλλάζει.
Ο Μ.Λ. Κινγκ είχε ένα Όνειρο: να δει «τα παιδιά των πρώην σκλάβων και τα παιδιά των πρώην δουλοκτητών να κάθονται μαζί στο τραπέζι της αδελφότητας». Η διάσημη ομιλία του, ο καθημερινός αγώνας των έγχρωμων Αμερικανών – βίαιος πολλές φορές-, ένα Νόμπελ κι ένας φόνος (του ίδιου του Κινγκ), συνεισέφεραν στην πραγμάτωση κάποιων αιτημάτων της ομιλίας του και στη βελτίωση πολλών άλλων θεμάτων τα επόμενα χρόνια. Σίγουρα, σήμερα, έχει μειωθεί η δραματική απαίτηση για αλλαγή συνθηκών εκείνης της εποχής. Μερικοί έφτασαν να ισχυριστούν ότι το «όνειρο» πραγματώθηκε, αφού έγινε πρόεδρος της Αμερικής ένας έγχρωμος, ο Ομπάμα, αδιανόητο πριν 50 χρόνια, όταν οι έγχρωμοι ούτε καν ψήφιζαν. Ο Ομπάμα αφενός απέδειξε πως παρότι έγχρωμος, μπορείς να είσαι άχρωμος, άνευρος και αμήχανος πρόεδρος και αφετέρου δεν εκπλήρωσε τον πυρήνα της ομιλίας του Κινγκ, την ελευθερία. Δυσκολευόμαστε να εντοπίσουμε την ελευθερία σ’ έναν κόσμο που ο Ομπάμα, δηλαδή η Αμερική, παρακολουθεί όλον τον πλανήτη (κάμερες, διαδίκτυο, δορυφόροι, τηλέφωνα κ.α.), όπως απέδειξαν τελευταίες αποκαλύψεις. Τούτη είν’ η αξία των πραγματικών ονείρων: δεν εκπληρώνονται με απομιμήσεις ή συμβάσεις, αλλά με ουσιαστικό βίωμα της «καρδιάς» του ονείρου. Επίσης, όσο πραγματώνεις ένα όνειρο, τόσο ανακαλύπτεις άλλες, βαθύτερες και άδηλες αρχικά πλευρές του. Κάθε αληθινή αλλαγή για την ανθρωπότητα, προς το καλύτερο, πρώτα κάποιος την ονειρεύεται και συνήθως θεωρείται τρελός ή ανήθικος. Όμως, αυτό που συνέβη κάποτε στην Ουάσιγκτον κάτω απ’ το βλέμμα του μαρμάρινου Λίνκολν, ανήκει στην σαρκοφάγο της ιστορίας κι εμείς ζούμε στο νεόφυτο παρόν.
Σήμερα σε αντίστοιχη ομιλία τι όνειρα θα λέγαμε ότι έχουμε; Τι σπορά ονείρων να κάνουμε για να θερίσουμε τις αλλαγές στα επόμενα 50 χρόνια; Με τι τρέλα ονείρων να μπολιάσουμε το τώρα για να καρπίσει το αύριο; Αν η ομιλία του Μ.Λ. Κίνγκ γινόταν σήμερα, τι όνειρα θα προσθέταμε;
Κάποιες δικές μου προτάσεις:
Έχω ένα Όνειρο, ότι κάποτε όλοι οι άνθρωποι θα αντιλαμβάνονται την Ανθρωπότητα σαν ενότητα χωρίς διακρίσεις φυλής, φύλου, οικονομικής ή μορφωτικής κατάστασης, πίστης ή θρησκείας. Ότι θα δουν όλοι καθαρά αυτό που είμαστε: το θνητό πλήρωμα ενός αερόπλοιου-πλανήτη, που πρέπει να θυμηθεί ξανά προς τα πού και γιατί ταξιδεύει.
Έχω ένα Όνειρο, ότι κάποτε η εκπαίδευση δεν θα είναι μέσον συμμόρφωσης και χειραγώγησης με στοχοπροσήλωση στο κέρδος, αλλά ένας ανιχνευτής του πιο πολύτιμου «μετάλλου» που κρύβει ο καθένας μέσα του, για να το χαρεί ο ίδιος και η πόλη. Το κράτος δεν θα θεωρεί υπέρτατο αγαθό την ασφάλεια και την τάξη, αλλά την πνευματική περιπέτεια όλων μας.
Έχω ένα Όνειρο, ότι θα έρθει κάποτε η μέρα όπου αυτοί που θα θέλουν να κυβερνήσουν δεν θα το κάνουν για λόγους συμφέροντος, ματαιοδοξίας ή προσήλωσης σε κάποιο δόγμα ή μυστική ομάδα, αλλά επειδή όντας οι ίδιοι ευτυχείς και πλήρεις θα θέλουν να μοιραστούν την πληρότητα και την ευτυχία τους με όλους.
Έχω ένα Όνειρο ότι το κοινό νόμισμα του πλανήτη θα είναι η Αρετή και οι ανεπτυγμένες ικανότητές μας. Οι συναλλαγές θα γίνονται ανταλλάσοντας αρετές και προσφέροντας δυνατότητες εξέλιξης ο ένας στον άλλον κι όχι με χάρτινα νομίσματα. Στην αγορά, το πολυτιμότερο προϊόν θα είναι η Σοφία. Θα δίνουν δάνεια Γνώσης οι ενάρετοι και όχι δάνεια σκλαβιάς ο Τραπεζίτης. Στον ισολογισμό του κράτους δεν θα μετράνε τόσο τα έσοδα και τα έξοδα, αλλά η σύγκλιση με τα όνειρά μας.
Έχω ένα Όνειρο σήμερα. Ότι τους παραβάτες, τους κατηγορούμενους, τους παράνομους ακόμη και τους δολοφόνους, δεν θα τους τιμωρούμε με εκτελέσεις, βασανιστήρια, εγκλεισμούς και ταπεινώσεις, αλλά θα υπάρχει ειδική ομάδα Ιερέων-Φιλοσόφων που θα τους σωφρονίζει, θα τους ξυπνάει την πιο φωτεινή πλευρά τους -που όλοι την έχουν- και θα τους επιστρέφει στη πόλη έτοιμους να ευεργετήσουν άλλους.
Έχω ένα Όνειρο σήμερα και πάντοτε. Ότι το εμπόριο ναρκωτικών, λευκής σαρκός και όπλων, οι επικερδέστερες δραστηριότητες στον πλανήτη σήμερα, θα είναι άνευ πελατών, όχι λόγω απαγόρευσης, αλλά γιατί κανένας δεν θα τα ‘χει ανάγκη. Κανείς δεν θα ‘χει ανάγκη υποκατάστατων λόγω ματαίωσης των ονείρων του. Το να ζει κάποιος τα βαθύτερα όνειρά του θα είναι η φροντίδα όλων.
Έχω ένα Όνειρο. ακόμα. Πως κάποια μέρα δεν θα φοβόμαστε το θάνατο, γιατί θα τον γνωρίζουμε μέσω ειδικής εκπαίδευσης-εξοικείωσης με την θνητή φύση μας. Επομένως, κανείς δεν θα εκμεταλλεύεται τους θνητούς μας φόβους για να τον ψηφίσουμε, για να καταναλώνουμε, για να ανήκουμε σε ομάδες που εναντιώνονται σε άλλες ή για να γινόμαστε υπήκοοι οποιασδήποτε απειλής ή ενοχής. Ότι η μόδα θα είναι σαν το ηλιοβασίλεμα, διαφορετική κάθε μέρα, ότι θα ζούμε σε σπίτια-φυσικές προεκτάσεις του πλανήτη. Ότι ο έρωτας θα είναι ανάφλεξη δημιουργίας και η τηλεόραση ικανότητα, όχι συσκευή καθήλωσης. Ότι στα μυθιστορήματα θα παρεμβαίνει δραστικά ο αναγνώστης και στις Δημοκρατίες ο Πολίτης, ότι η αναζήτηση δεν θα ‘χει τέλος.
Μπορείτε κι εσείς αναγνώστες να συνεχίσετε απ’ αυτό το σημείο γράφοντας τι όνειρα θα είχατε αν κάνατε εσείς την ομιλία. Αν κάποια που έγραψα σας φαίνονται αδύνατα ή απροσέγγιστα, σημαίνει πως δεν έχετε εκπαιδευτεί αρκετά στα όνειρα. Έχω ένα Όνειρο σημαίνει ζω ήδη όλη την πρόγευση της εκπλήρωσής του.
