Το δέρμα των διαβητικών είναι ευάλωτο στις επιθέσεις. Ενισχύστε το και αναγνωρίστε τα μηνύματά του.

Τα δέρμα μας είναι η εικόνα του οργανισμού μας. Λαμπερό λείο και ομοιόμορφο ακτινοβολεί υγεία και προστατεύει τον οργανισμό. Διάφορα προβλήματα υγείας ή ακόμη και ορμονικές διαταραχές επιβαρύνουν την εικόνα αλλά και την υφή του δέρματος και αφήνουν σημάδια αναγνωρίσιμα από τους ειδικούς. Ο διαβήτης από τα πλέον διαδεδομένα νοσήματα στις μέρες μας, επηρεάζει άμεσα την εικόνα του δέρματος.

Ο διαβήτης δημιουργείται από δυσλειτουργία στο πάγκρεας και προκαλεί διακυμάνσεις στην έκκριση της ινσουλίνης. Χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και χαμηλά επίπεδα ινσουλίνης. Ο διαβήτης διακρίνεται στο διαβήτη τύπου Ι ή νεανικό διαβήτη και στο διαβήτη τύπου ΙΙ ή διαβήτη του ενηλίκου.  Ανάμεσα στα χρόνια προβλήματα που προκαλεί ο διαβήτης είναι από βλάβες στα αγγεία, τα μάτια, τους νεφρούς, το νευρικό σύστημα αλλά και το δέρμα. «Στο δέρμα » μας εξηγεί ο δερματολόγος Dr.Γεώργιος Γαιτάνης, Ομόβαθμος Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Αισθητικής-Κοσμητολογίας Α.Τ.Ε.Ι. Αθηνών « εμφανίζονται δερματοπάθειες που σχετίζονται με βλάβες στα μικρά αγγεία του δέρματος (διαβητική μικροαγγειοπάθεια), καθώς και λοιμώξεις του δέρματος και χαρακτηριστικά εξανθήματα τα οποία συνδέονται με την ύπαρξη του διαβήτη χωρίς όμως να γνωρίζουμε πάντα τον ακριβή μηχανισμό με τον οποίο προκαλούνται. Σε σύγκριση με τα υγιή άτομα το δέρμα των διαβητικών εμφανίζει επίσης διαφορές στη δομή του αλλά και ευαισθησία στα μικρά αγγεία του δέρματος τα οποία γίνονται πιο ευάλωτα στους καθημερινούς μικροτραυματισμούς και στις συνθήκες του περιβάλλοντος  ».

Δερματικές λοιμώξεις.

Στους διαβητικούς το δέρμα είναι ευάλωτο σε λοιμώξεις από βακτήρια και μύκητες επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα έχει μειωμένη λειτουργικότητα και σε συνδυασμό με το αυξημένο σάκχαρο, υπάρχει προδιάθεση για εμφάνιση λοιμώξεων. Συχνά οι λοιμώξεις εμφανίζονται πριν ακόμη ο ασθενής αντιληφθεί ότι έχει διαβήτη και χρειάζονται θεραπεία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και παράλληλη ρύθμιση του διαβήτη για την πλήρη αντιμετώπισή τους.

-Οι συνηθέστερες λοιμώξεις προκαλούνται από βακτήρια όπως ο Staphylococcus aureus (χρυσίζων Σταφυλόκοκκος) και o Streptococcus haemolyticus  (αιμολυτικός Στρεπτόκοκκος). Οι λοιμώξεις αυτές ήταν ιδιαίτερα συχνές πριν την χρήση της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων στους ασθενείς αυτούς. Είναι επίμονες και σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται ξανά. Η εικόνα τους χαρακτηρίζεται από φυσαλίδες με πύον, αποστήματα αλλά και ως κόκκινα μικρά οζίδια. Απαραίτητη για τη θεραπεία  είναι η χορήγηση αντιβίωσης ενώ στις περιπτώσεις φυσαλίδων με πύον συνιστάται να γίνεται μικροβιολογική καλλιέργεια ώστε η αγωγή να είναι αποτελεσματική.

-Σήμερα μια συχνή μορφή μυκητίασης  στους διαβητικούς είναι η πρόκληση στοματίτιδας, η ονυχομυκητίαση, αλλά και λοίμωξη στα γεννητικά όργανα  από τo μύκητα Candida albicans. Η ανάπτυξη του ευνοείται ιδιαίτερα σε περιοχές του σώματος με πολύ υγρασία, ζέστη αλλά και τριβή. Η διαταραχή που συμβαίνει εξαιτίας του διαβήτη στις αντιμικροβιακές ιδιότητες του σάλιου επιτρέπει την υπερανάπτυξη αυτού του μύκητα στην στοματική κοιλότητα και πολύ συχνά συνοδεύεται με φλεγμονή στην επιφάνεια της γλώσσας και των ούλων. Πολλές φορές η λοίμωξη από  Candida albicans είναι και το πρώτο σημείο εμφάνισης διαβήτη και οδηγεί τον δερματολόγο στην παραπομπή του ασθενούς για εργαστηριακό έλεγχο.

Σήματα κινδύνου

Κνησμός: Ένα σύμπτωμα  συχνό στους διαβητικούς είναι ο γενικευμένος, η τοπικός  κνησμός (φαγούρα), ωστόσο δεν είναι γνωστό το πόσο συχνά ο διαβήτης προκαλεί αυτό το σύμπτωμα.

Έντονη ξηρότητα: Η έντασή της είναι τόσο δυσάρεστη που μπορεί να προκαλέσει «ραγίσματα» στην επιφάνεια της επιδερμίδας. Το δέρμα τραβά, ξεφλουδίζει και εμφανίζει ανομοιόμορφες  κοκκινίλες.

Πομφόλυγες (φυσαλίδες με διαφανές υγρό μέσα): που εντοπίζονται στα χέρια και τα πόδια. Έχουν διαστάσεις από μερικά χιλιοστά μέχρι 3-5 εκατοστά και μετά από 2-5 εβδομάδες εξαφανίζονται  χωρίς να αφήνουν σημάδια ή ουλές.

Εξανθηματικά ξανθελάσματα : Χαρακτηριστικό του διαβήτη που συνοδεύεται με την υπερλιπιδαιμία ( πρόκειται για την αύξηση των λιπιδίων, χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων) είναι τα εξανθηματικά ξανθελάσματα, τα οποία εμφανίζονται ως χαρακτηριστικές υποκίτρινες πλάκες στα κάτω βλέφαρα, αλλά και σε διάφορα σημεία του σώματος όπως τους αγκώνες τα γόνατα και τους γλουτούς. Αυτά υποχωρούν μόλις υποχωρήσει και η υπερλιπιδαιμία που συνοδεύει το διαβήτη τύπου ενηλίκου.

Εκτός από τα παραπάνω ο διαβήτης έχει συνδεθεί και με άλλα χαρακτηριστικά νοσήματα του δέρματος που η αναγνώρισή τους από το δερματολόγο όταν εξετάζει έναν ασθενή, τον οδηγούν να ελέγξει και το ενδεχόμενο ύπαρξης λανθάνοντα διαβήτη, ιδιαίτερα του τύπου ΙΙ.

θηλώματα στο λαιμό:  τα οποία σε μια μελέτη είχε υπολογισθεί ότι το ¼ περίπου από 216 ασθενείς με πολλαπλά θηλώματα είχε διαβήτη τύπου ΙΙ. Τα αποτελέσματα αυτά δεν έχουν ωστόσο επιβεβαιωθεί από όλες τις μελέτες που έχουν γίνει.

Προσοχή στα άκρα

Τα πόδια των διαβητικών θέλουν πολύ προσοχή επειδή είναι ευάλωτα στις περιβαλλοντικές επιθέσεις λόγω των προβλημάτων που προκαλεί ο διαβήτης στα αγγεία. Η διαταραχή στην αιμάτωση της περιοχής είναι η βασική αιτία  πολλών προβλημάτων με πιο σημαντικά την αύξηση της θερμοκρασίας της περιοχής που συνοδεύεται με αίσθηση καψίματος αλλά και τη λέπτυνση του δέρματος που ευθύνεται για την συχνή εμφάνιση πληγών στα πέλματα και ανάμεσα στα δάκτυλα.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι σε ένα διαβητικό ασθενή ένας τήλος (κάλος) στο πόδι δεν μεταφράζεται πάντα απλά σε στενά ή άβολα παπούτσια. Για ένα ειδικό ωστόσο είναι δείκτης διαβητικής νευροπάθειας που χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια για την αντιμετώπισή της. Κάθε είδους φροντίδα στα πόδια και ιδιαίτερα το πεντικιούρ θέλει πολύ καθαριότητα και αποστειρωμένα εργαλεία ώστε να αποφύγουμε μολύνσεις. Ο σχολαστικός καθαρισμός αλλά και το καλό σκούπισμα είναι απαραίτητες κινήσεις ώστε να μη δημιουργήσουμε ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη μυκήτων.

Οι βλάβες στα μικρά αγγεία του δέρματος  (διαβητική μικροαγγειοπάθεια) μπορούν να προκαλέσουν   έντονη κοκκινίλα  (ερύθημα) στα πόδια των ηλικιωμένων διαβητικών, ιδιαίτερα αυτών που έχουν  διαβήτη για  5 χρόνια τουλάχιστον και συχνά  υποδηλώνει βλάβη στα υποκείμενα οστά. Ανάλογα προβλήματα δεν πρέπει να συγχέονται με τη διαβητική δερματοπάθεια η οποία χαρακτηρίζεται από μικρές ψηλαφητές σημαδάκια ερυθρού σκούρου χρώματος, διαστάσεων 0.5-1 εκ.,  διάσπαρτα στις κνήμες, στα αντιβράχια και στους μηρούς τα οποία μέσα στο χρόνο εξελίσσονται και αφήνουν μικρές ατροφικές ουλές

«Το δέρμα του διαβητικού ασθενή τονίζει» ο δερματολόγος κ. Γιώργος Γαιτάνης «είναι ο ορατός δείκτης καλής ρύθμισης της νόσου. Ο δερματολόγος οφείλει να διακρίνει πια βλάβη συνδέεται με προχωρημένο στάδιο διαβητικών βλαβών και να πράξει αναλόγως».

Πρέπει

Να ελέγχετε καθημερινά τα κάτω άκρα (πόδια, πέλματα)

Να φοράτε άνετα ανατομικά παπούτσια

Να φροντίζετε ώστε ο διαβήτης να βρίσκεται πάντα υπό έλεγχο

Να προσέχετε τη διατροφή σας.

Δεν πρέπει

Να αδιαφορείτε για τη  καλή φυσική σας κατάσταση.

Να αντιμετωπίζετε το δέρμα σας ως απλό περιτύλιγμα. Χρειάζεται συστηματική και βαθιά φροντίδα σε μόνιμη βάση.

Να αγνοείτε τα σημάδια συναγερμού από το δέρμα

Η ενδεδειγμένη φροντίδα

-Το σαπούνι καθαρισμού προσώπου και σώματος πρέπει να έχει το pH του φυσιολογικού δέρματος και να μην είναι ιδιαίτερα αντισηπτικό επειδή μπορεί να προκαλέσει έντονη ξηρότητα

-Οι παχύρευστες υφές είναι αποτελεσματικότερες από τις λεπτόρευστες κρέμες στην ενυδάτωση του ξηρού δέρματος. Ωστόσο όμως σε περιοχές όπως ανάμεσα στο στήθος ή ανάμεσα στα πόδια όταν υπάρχει κάποια λοίμωξη σε εξέλιξη ( πράγμα σύνηθες για τους διαβητικούς) οι παχύρρευστες υφές μπορεί να επιδεινώσουν τη κατάσταση.

–         Τα καλύτερα ενυδατικά αποτελέσματα από τα προιόντα φροντίδας σώματος επιτυγχάνονται όταν εφαρμόζονται μετά το μπάνιο.

–         -Να αποφεύγετε το έντονο τρίψιμο στο σώμα στη διάρκεια του μπάνιου για να μην ευαισθητοποιηθεί το δέρμα.

-Όταν χρησιμοποιείται τάλκ (π.χ. στα παπούτσια) δεν πρέπει να έχει ως βάση το άμυλο γιατί αυτό ευννοεί την επιπλέον ανάπτυξη μικροβίων.

-Σε σημεία που έχει εμφανιστεί φλεγμονή (τοπικά κοκκινίλα, ζεστό δέρμα και οίδημα) χρειάζεται ειδική αγωγή την οποία συστήνει ο δερματολόγος.

-Να ξεκουράζονται τα πόδια και να φροντίζονται με ειδικά καταπραϋντικά προϊόντα που αποσυμφωρούν και χαλαρώνουν.