Αρχική Διαβήτης Υγεία - επιστήμη Καρδιο – νεφρο – ηπατομεταβολικό σύνδρομο (CKL syndrome). Το «νέο» Μεταβολικό Σύνδρομο

Καρδιο – νεφρο – ηπατομεταβολικό σύνδρομο (CKL syndrome). Το «νέο» Μεταβολικό Σύνδρομο

0
Καρδιο – νεφρο – ηπατομεταβολικό σύνδρομο (CKL syndrome).  Το «νέο» Μεταβολικό Σύνδρομο

To καρδιο – νεφρο – ηπατομεταβολικό σύνδρομο ή CKL syndrome (ακρωνύμιο από τις λέξεις cardio, kidney, liver) είναι η μετεξέλιξη του γνωστού μεταβολικού συνδρόμου (Μ.Σ.).  Η επικαιροποίηση του συνδρόμου πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα που αφορούν τις συνέπειες, τις κύριες επιπλοκές του Μ.Σ. σε τρία βασικά όργανα:  Την καρδιά, τους νεφρούς και το ήπαρ.

 Το νέο σύνδρομο παρουσιάσθηκε ως τέτοιο από το Ελληνικό Κολλέγιο Μεταβολικών Νοσημάτων (Ε. ΚΟ. ΜΕ. Ν.) σε πανελλήνια διαδικτυακή παρουσίαση προ τριμήνου.

Από το 1988 (πρωτοπαρουσιάσθηκε από τον καθηγητή Reaven) το μεταβολικό σύνδρομο είναι γνωστή προνοσηρή οντότητα που αφορά όλες τις ιατρικές ειδικότητες και περισσότερο από το 30% των συμπολιτών μας.  Το Μ. Σ. είναι ένας αστερισμός, μία ακολουθία παραγόντων κινδύνου με συνέπεια το Μ.Σ. να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αθηροσκληρυντικής καρδιαγγειακής νόσου (ΑΣΚΝ) και διαβήτου.

Παθοφυσιολογικός πυρήνας δημιουργίας του Μ.Σ. είναι το υπερτροφικό, δυσλειτουργικό λιποκύτταρο της κοιλιακής περιοχής, το οποίο προκαλεί ενεργοποίηση φλεγμονώδους αντίδρασης και το ενεργοποιημένο σύμπλεγμα λιποκύτταρο – μακροφάγου, ευνοεί την έκκριση ορμονών και αγγειοδραστικών ουσιών (TNFa, ρεζιστίνη, Βισφατίνη, ιντερλευκίνη 1,4,6,8. PAI-1, MCP κ.λπ.), ελευθέρων λιπαρών οξέων (FFA), μειώνει την έκκριση αντιπονεκτίνης με συνέπεια, λόγω και της προκύπτουσας λιποτοξικότητας, την ευόδωση ινσουλιναντίστασης, γενικότερης φλεγμονώδους και προθρομβωτικής κατάστασης, ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας, αθηροσκλήρυνσης κ.λπ.

Παράγοντες περιβαλλοντικοί (χρόνια υπερφαγία, ανθυγιεινή διατροφή, έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, stress) αλλά και γενετικοί (μη επαρκώς διευκρινισμένοι γιατί και ισχνά άτομα μπορούν να παρουσιάσουν Μ.Σ. και ινσουλιναντίσταση λόγω γενετικής προδιάθεσης) συμβάλλουν στην ανάπτυξη του Μεταβολικού Συνδρόμου.

Το λίπος, ο λιπώδης ιστός μπορεί να αναπτυχθεί και εκτός της κοιλιακής περιοχής (όταν η γενετικά προσδιορισμένη μικρή ή μεγάλη χωρητικότητά της κορεσθεί) ως έκτοπο λίπος και στα μεγάλα σημαντικά συμπαγή όργανα, όπως η καρδιά, το ήπαρ και οι νεφροί.  Το έκτοπο αυτό λίπος ενεργοποιεί επίσης φλεγμονώδη αντίδραση και ακολουθείται και στο επίπεδο των οργάνων αυτών η γνωστή παθοφυσιολογία του Μ.Σ. που περιγράψαμε.

Καρδιά

Στη καρδιά, κυρίως, το έκτοπο λίπος υπάρχει ως επικαρδιακό λίπος, το οποίο σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και καρδιακής ανεπάρκειας.  Στο ήπαρ το έκτοπο λίπος δημιουργεί τη γνωστή στεάτωση του ήπατος (NAFLD), που μπορεί να εξελιχθεί σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH).

Στους νεφρούς, το έκτοπο λίπος μπορεί να δημιουργήσει χρόνια νεφρική νόσο μεταβολικής αιτιολογίας.

Το CKL σύνδρομο αποτελεί έτσι σήμερα τη μετεξέλιξη του Μ.Σ., συμπεριλαμβάνοντας τις μεταβολικές και καρδιαγγειακές συνέπειες από τα τρία βασικά όργανα που προσβάλλονται από την ίδια παθοφυσιολογία με αυτήν του Μ.Σ. λόγω του έκτοπου λίπους.

Διάγνωση

Σήμερα, μπορούμε επί ύπαρξης Μ.Σ., με απλές εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις να διαγνώσουμε την προσβολή των οργάνων αυτών και να δώσουμε ανάλογες θεραπευτικές αγωγές που θα αποτρέψουν την εξέλιξή του.

Για τον έλεγχο ύπαρξης επικαρδιακού λίπους, η απεικονιστική εξέταση με echo-triplex καρδιάς (ή για καλύτερη ακρίβεια με μαγνητική τομογραφία καρδιάς) μπορεί να διαγνώσει την ύπαρξή του.

Για τον έλεγχο στεάτωσης  ήπατος υπάρχει ο υπερηχογραφικός έλεγχος ήπατος,  αλλά για τον έλεγχο της NASH  (αυτή είναι η κατάσταση που θέλει αντιμετώπιση για να μη εξελιχθεί σε μεταβολική κίρρωση) υπάρχουν απλοί εργαστηριακοί βιοδείκτες, όπως το FIB-4 score (score που προκύπτει από την συνεκτίμηση ηλικίες, τρανσαμινασών και αιμοπεταλίων) και η απεικονιστική εξέταση της ελαστογραφίας, που ελέγχει τη φλεγμονή και την ίνωση του ήπατος, δηλαδή την παρουσία NASH.

Τέλος, για την ύπαρξη χρόνιας νεφρικής νόσου, λόγω εναπόθεσης έκτοπου λίπους, εκτός του απεικονιστικού υπερηχογραφικού ελέγχο,υ εκτιμούμε σε τακτά χρονικά διαστήματα το επίπεδο λευκώματος στα ούρα 24ώρου και το ρυθμό σπειραματικής διήθησης, το γνωστό eGFR.

Επί ύπαρξης Μ.Σ. ορθό και σκόπιμο επομένως είναι να ελέγχουμε εργαστηριακά και απεικονιστικά τη λειτουργία των οργάνων αυτών, ενώ όταν ένα από τα τρία αυτά σημαντικά όργανα πάσχει στο πλαίσιο του Μ.Σ., παχυσαρκίας ή διαβήτου, πρέπον είναι να ελεγχθούν και τα άλλα δύο.  Γιατί είναι τεκμηριωμένο σήμερα, ότι πολλαπλασιάζεται (2 με 3 φορές) ο καρδιαγγειακός κίνδυνος και οι καρδιαγγειακές επιπλοκές επί Μ.Σ. ή επί προσβολής των τριών οργάνων στο πλαίσιο του CKL συνδρόμου.

 Θεραπεία

Από πλευράς δε θεραπείας, όπως η απώλεια βάρους, η υγιεινή μεσογειακή διατροφή και η αυξημένη σωματική δραστηριότητα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο αντιμετώπισης του Μ.Σ., έτσι παρόμοια αποτελούν και τη βασική θεραπευτική βάση για την αντιμετώπιση του CKL συνδρόμου.

Έτσι, π.χ. είναι απόλυτα τεκμηριωμένο ότι η απώλεια 10% του σωματικού βάρους έχει ως αποτέλεσμα υποστροφή της τοξικής στεατοηπατίτιδας σε απλή στεάτωση ήπατος, ενώ μπορεί να παρατηρηθεί και υποστροφή των στενώσεων των στεφανιαίων αρτηριών.

Σήμερα εξάλλου, έχουμε στο θεραπευτικό οπλοστάσιό μας, ιδιαίτερα για τα άτομα με διαβήτη και Μ.Σ., ειδικές αντιδιαβητικές αγωγές που αντιμετωπίζουν τις διαταραχές του CKL συνδρόμου στα τρία βασικά όργανα που αναφέραμε και προλαμβάνουν και την εξέλιξη των διαταραχών αυτών. Οι αγωγές αυτές είναι οι αγωνιστές GLP-1 και οι αναστολείς SGLT-2. Πληθώρα μελετών έχουν καταδείξει την καρδιοπροστατευτική, νεφροπροστατευτική και ηπατοπροστατευτική δράση τους, ιδιαίτερα σε μεταβολικής αιτιολογίας διαταραχές των οργάνων αυτών.

Έτσι, ενώ στην εποχή του Μ.Σ., η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση ήταν η μόνη θεραπευτική αγωγή, στη νέα εποχή του CKL συνδρόμου μπορούμε βάσιμα να ισχυριστούμε ότι έχουμε πλέον και σύγχρονες σημαντικές αποτελεσματικές αγωγές για την αντιμετώπιση του νέου συνδρόμου.

Διαβάστε επίσης Ο γνωστός «άγνωστος» διαβήτης

Για να ενημερωθείτε σχετικά με τις δράσεις μας μπορείτε να ακολουθήσετε τις σελίδες μας στο Facebook και στο Instagram!

Στα Χρώματα του Διαβήτη “Τεύχος 37”

preloader