Στο πρόσφατο Πανελλήνιο Διαβητολογικό Συνέδριο που έλαβε χώρα στην Αθήνα 13-16 Μαρτίου, παρουσιάστηκαν όλα τα νέα δεδομένα στο διαβήτη (ΣΔ), τις παθοφυσιολογίες του, τις θεραπείες του και τις επιπλοκές του, ενώ παρουσιάσθηκαν, επίσης, περισσότερες των 150 εργασιών από όλα τα κέντρα και ιατρεία της χώρας μας.

Πρώτα από όλα αξίζει να αναφερθούμε στις νέες ερευνητικές προσπάθειες ταξινόμησης του ΣΔ. Βάσει 6 μεταβλητών (αντι-GAD αντισώματα, ηλικία διάγνωσης, HOMA-IR, HbA, C και BMI) οριοθετούνται νέοι υπότυποι του ΣΔ που σχετίζονται με διαφορετικές χρόνιες επιπλοκές. Έτσι, στο μέλλον ίσως θα μπορούμε να προχωρήσουμε περισσότερο στοχευμένα σε αιτιολογική θεραπευτική αντιμετώπιση και σε εξατομίκευση τόσο της παρακολούθησης, όσο και της θεραπείας και της πρόληψης των επιπλοκών.

Παθοφυσιολογία ΣΔ

Στις γνωστές 8 παθοφυσιολογικές πτυχές του ΣΔ, φαίνεται τελευταία να προστίθενται τρεις ακόμη που έχουν πλέον και θεραπευτικό ενδιαφέρον:

α. Το μικροβίωμα: Η σύνθεση της εντερικής χλωρίδας, οι αλλαγές της, οι παρεμβάσεις σε αυτήν έχουν ιδιαίτερη παθοφυσιολογική σημασία, καθώς σχετίζονται με μεταβολικές διαταραχές, την ινσουλινοαντίσταση και την υπεργλυκαιμία (υπήρξαν ενδιαφέρουσες ομιλίες για όλα αυτά τα θέματα).

β. Η ανοσιακή δυσλειτουργία και η φλεγμονή: Η φλεγμονή ως βιολογικό φαινόμενο, τα μακροφάγα, το φλεγμονόσωμα, η διέγερση ενδοκυττάριων φλεγμονωδών μονοπατιών (NFKB) και η έκκριση φλεγμονωδών κυτταροκινών (IL-1β, IL-18 κ.λπ.) είναι παράγοντες που ευοδώνουν την ινσουλινοαντίσταση, την υπεργλυκαιμία και την αθηρωμάτωση.

γ. Οι διαταραχές στην κινητικότητα του στομάχου και του λεπτού εντέρου, που συνδέονται με την απορρόφηση της γλυκόζης και την υπεργλυκαιμία.

Νέες θεραπείες στο ΣΔ1

Στο Πανελλήνιο Διαβητολογικό Συνέδριο παρουσιάστηκαν οι νέες εξελιγμένες αντλίες έγχυσης ινσουλίνης, οι αυτοκόλλητες (patch) αντλίες, οι αντλίες που αναστέλλουν τη χορήγηση ινσουλίνης (640G αντλία) όταν το σάκχαρο στον ασθενή είναι χαμηλό.

Επίσης, αναφέρθηκαν οι εξελίξεις στις συσκευές συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (CGM), όπως η IPRO2 και η Free style Libre με τεχνολογία Flash.

Επισημάνθηκαν, επίσης, οι εξελίξεις προς την κατεύθυνση του βιοτεχνητού παγκρέατος με την κυκλοφορία του υβριδικού κλειστού κυκλώματος (αντλία 670G) και του βιονικού παγκρέατος (χορήγηση ινσουλίνης και γλυκαγόνης).

Νέες θεραπείες στο ΣΔ2

Στο πλαίσιο του Συνεδρίου παρουσιάσθηκαν επίσης νέοι εβδομαδιαίοι αγωνιστές της GLP-1, όπως η Semaglutide, που στις μελέτες SUSTAIN1-5 έδειξε καλύτερη αποτελεσματικότητα στη ρύθμιση της γλυκόζης και στη μείωση του σωματικού βάρους συγκριτικά με τους αναστολείς DPP-4, την ινσουλίνη glargine και άλλα εβδομαδιαία GLP-1, όπως η exenatide LAR.

Επίσης, παρουσιάσθηκε ο πρώτος peros αγωνιστής GLP-1, όπως η oral Semaglutide. H Semaglutide περιβαλλόμενη από την ουσία SNAC (παράγωγο λιπαρού οξέος ) καθίσταται ευκολότερα απορροφήσιμη από το γαστρικό επιθήλιο. Οι μελέτες PIONEER έδειξαν πολύ καλή αποτελεσματικότητα της oral Semaglutide και μέτριες γαστρεντερολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Συζητήθηκαν, επίσης, οι νέοι αναστολείς SGLT-1 και SGLT-1 (διπλή δράση) με δράση στα εγγύς εσπειραμένα νεφρικά σωληνάρια, αλλά και στα γαστρεντερολογικά επιθηλιακά κύτταρα, με συνακόλουθη μείωση της απορρόφησης της γλυκόζης. Αναφέρθηκαν, τέλος, δεδομένα για το διπλό αγωνιστή GLP-1 και GIP και τα αποτελέσματα φάσης 2b, όπου στις 26 εβδομάδες αγωγής στην υψηλή δόση παρατηρήθηκε εντυπωσιακή μείωση της HbA1c κατά 2,4% και του σωματικού βάρους κατά 11 Kg!

Μεταξύ των πολλών εξαιρετικών ερευνητικών εργασιών που παρουσιάσθηκαν στο Συνέδριο επισημαίνουμε, κυρίως, τις εργασίες που αναφέρονται σε συλλογή στοιχείων διαβητικού πληθυσμού από 3 διαβητολογικά Κέντρα στην Αττική, οι οποίες αποτελούν συνέχεια αντίστοιχων εργασιών από τα ίδια κέντρα το 1998, το 2006 και το 2012. Σύμφωνα με τα δεδομένα του 2018:

-Το 62% των ασθενών έχουν ικανοποιητική γλυκαιμική ρύθμιση (HbA1c< 7%), το 66% αρτηριακή πίεση εντός στόχων (<140mmHg), το 73% LDL<100 mg%).

-Το ετήσιο μέσο φαρμακευτικό πολυπαραγοντικό κόστος ανά ασθενή είναι 990 ευρώ με 750 ευρώ από το σύνολο να αποδίδεται στην αντιδιαβητική αγωγή.

– Το 50,7% των ασθενών με ΣΔ λαμβάνουν μόνο αντιδιαβητικά δισκία και το 41% ινσουλίνη (με ή χωρίς δισκία).

Κατευθυντήριες οδηγίες

Στο συνέδριο παρουσιάσθηκαν σε αντίστοιχα στρογγυλά τραπέζια αλλά κυκλοφόρησαν και σε βιβλίο 210 σελίδων, οι οδηγίες 2019 της ΕΔΕ σε σχέση με την πρόληψη, τη διατροφική και φαρμακευτική αντιμετώπιση του διαβήτη, τις οξείες και χρόνιες επιπλοκές του ΣΔ, την οξεία νόσηση στο σπίτι και τη νοσηλεία στο νοσοκομείο, τα πρωτόκολλα παρακολούθησης των ατόμων με ΣΔ κ.λπ. Στη συγγραφή και παρουσίαση συνεργάσθηκαν οι πλέον καταξιωμένοι και διακεκριμένοι επιστήμονες που ασχολούνται με το ΣΔ στη χώρα μας.

Στο συνέδριο κυκλοφόρησε, επίσης, για πρώτη φορά ένα σημαντικό βιβλιογραφικό έργο της ΕΔΕ, η «Σύγχρονη Διαβητολογία», ένα πλήρες, σύγχρονο βιβλίο 1.000 σελίδων (!), που προσεγγίζει με εξαιρετική τεκμηρίωση όλα τα θέματα πρόληψης και θεραπείας του Διαβήτη και των επιπλοκών του.