Ο εμβολιασμός αποτελεί τον κυριότερο τρόπο προστασίας από τη νόσηση από γρίπη και πνευμονία από πνευμονιόκοκκο. Ποιοι πρέπει να εμβλιαστούν και πότε;

Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος. Η γρίπη εμφανίζεται με εποχικές εξάρσεις. Στις εύκρατες ζώνες, η περίοδος δραστηριότητας της γρίπης είναι από Οκτώβριο έως Απρίλιο, με έξαρσή της το διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου. Η νόσος μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω των αναπνευστικών εκκρίσεων κατά τη διάρκεια του πταρνίσματος, του βήχα ή της ομιλίας και μέσω των χεριών (όταν κάποιος αγγίζει μολυσμένα αντικείμενα και επιφάνειες, στις οποίες οι ιοί της γρίπης επιβιώνουν 2-8 ώρες). Οι ενήλικες ασθενείς μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία μέρα πριν έως 5-7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερες από 10 ημέρες.

Τα συμπτώματα αρχίζουν 1-4 ημέρες μετά από τη μόλυνση και διαρκούν 2-7 ημέρες. Η έναρξη είναι απότομη, με υψηλό πυρετό, μυαλγίες, αρθραλγίες, κεφαλαλγία, έντονη αδυναμία και καταβολή, ρινικές εκκρίσεις, πονόλαιμο, βήχα. Οι ασθενείς πρέπει να καθοδηγούνται να συμβουλεύονται το θεράποντα ιατρό, αν έχουν υψηλό και παρατεινόμενο πυρετό, δύσπνοια, προκάρδιο άλγος, λιποθυμικό επεισόδιο, διαταραχή του επιπέδου συνείδησης (υπνηλία, σύγχυση, διέγερση) ή πολλούς εμέτους, καθώς και αν υπάρχει επιδείνωση υποκείμενου χρόνιου νοσήματος (καρδιολογικού, αναπνευστικού, σακχαρώδη διαβήτη). Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροιες, τα οποία είναι σπάνια στους ενήλικες.

Ο εμβολιασμός είναι ο κυριότερος τρόπος προστασίας από τη γρίπη και καμία φαρμακευτική αγωγή δεν μπορεί να αντικαταστήσει το αντιγριπικό εμβόλιο. Αν παρ’ όλα τα μέτρα προστασίας και του εμβολιασμού υπάρξει νόσηση, συνιστώνται ανάπαυση, λήψη πολλών υγρών, αποφυγή καπνίσματος και χορήγηση παρακεταμόλης. Το ιστορικό πρόσφατου αντιγριπικού εμβολιασμού δεν αποκλείει τη πιθανότητα νόσησης από γρίπη.

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου για τις οποίες συστήνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης αναφέρονται στον Πίνακα 1. Στις ελληνικές οδηγίες συστήνεται εμβολιασμός σε άτομα ηλικίας ≥60 ετών. Σημειωτέον, ο εμβολιασμός στην εγκυμοσύνη θα πρέπει να γίνεται από το πρώτο τρίμηνο, διότι υπάρχει 4πλάσια πιθανότητα εισόδου στο νοσοκομείο και 10πλάσια στη ΜΕΘ, αν μια έγκυος νοσήσει από γρίπη, ενώ παρατηρείται ταχεία εξέλιξη σε πνευμονία από τον ίδιο τον ιό. Επιπλέον, ο εμβολιασμός της μητέρας θα προστατεύσει και το νεογέννητο επί 6μηνο.

Αντενδείξεις για τον εμβολιασμό έναντι της γρίπης αποτελούν η εμφάνιση αλλεργίας σε προηγούμενο αντιγριπικό εμβολιασμό, το ιστορικό συνδρόμου Guillain-Barré, η εν εξελίξει κρίση βρογχικού άσθματος και ο πυρετός.

Η αλλεργία στο αυγό δεν αποτελεί αντένδειξη, εντούτοις, στα άτομα με ιστορικό αγγειοοιδήματος, επαναλαμβανομένων εμέτων, αναπνευστικής ανεπάρκειας ή χορήγησης επινεφρίνης μετά από λήψη αυγών, είναι καλύτερο η χορήγηση του εμβολίου να γίνεται σε υγειονομικό σχηματισμό, όπου να μπορούν να παραμείνουν για ολιγόωρη παρακολούθηση.

Το εμβόλιο της γρίπης χορηγείται μία φορά κατ΄ έτος (στις αρχές Νοεμβρίου για τη χώρα μας) και δεν προστατεύει από τις άλλες ιώσεις, όπως το κοινό κρυολόγημα.

Πίνακας 1: Ομάδες υψηλού κινδύνου, για τις οποίες συστήνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης (Αρ. Πρωτ. Γ1α/Γ.Π.οικ. 66202/5-9-2018)

Ηλικία >60 ετών

Ενήλικες που παρουσιάζουν έναν η περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

• Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
• Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
• Μεταμόσχευση οργάνων
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Νευρολογικά ή νευρομυϊκά νοσήματα
• Έγκυες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες, θηλάζουσες
• Άτομα με δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) >40 kg/m2
• Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά < 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα που τους κατατάσσει σε ομάδα υψηλού κινδύνου
• Κλειστοί πληθυσμοί, όπως το προσωπικό και οι εσωτερικοί σπουδαστές σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών και ειδικών σχολείων, νεοσύλλεκτοι στις ένοπλες δυνάμεις, καθώς και οι τρόφιμοι και το προσωπικό ιδρυμάτων, κ.λπ.
• Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων – μεταναστών.
• Κτηνίατροι, καθώς και επαγγελματίες στον χώρο της ζωϊκής παραγωγής και ειδικά: πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά.

Εμβολιασμός έναντι του πνευμονιοκόκκου

Ο εμβολιασμός προστατεύει από τη σοβαρή, απειλούσα τη ζωή, πνευμονία από πνευμονιόκοκκο και όχι από πνευμονία που οφείλεται σε άλλα είδη μικροβίων. Κυκλοφορούν δύο εμβόλια κατά του πνευμονιόκοκκου: το 13δύναμο συζευγμένο εμβόλιο (PCV13) και το 23δύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο (PPSV23).

Πρέπει να γίνονται και τα δύο εμβόλια, σε άτομα ≥65 ετών και ανεξαρτήτως ηλικίας σε ειδικές κατηγορίες ασθενών, όπως αυτές που περιγράφονται στον Πίνακα 2. Προηγείται μία δόση PCV13 και ακολουθεί μία δόση PPSV23, 2-12 μήνες μετά, με το μεσοδιάστημα να εξαρτάται από το πόσο σοβαρό κίνδυνο νόσου διατρέχει το άτομο.

Ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή του χρόνου.

Πίνακας 2: Νοσήματα ή καταστάσεις, σε ενήλικες, για τα οποία συστήνεται εμβολιασμός με αντιπνευμονιοκοκκικά εμβόλια PCV-13 και PPSV23, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Μία δόση PCV-13 και έως δύο δόσεις PPSV23

(η 2η δόση σε ηλικία >65 ετών και αφού έχουν παρέλθει τουλάχιστον 5 χρόνια από τη πρώτη)

• Διαμονή σε ιδρύματα μακράς φροντίδας
• Καπνιστές
  ________________________________________________________

Άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα

• Αλκοολισμός
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Βρογχικό άσθμα, ΧΑΠ, εμφύσημα
• Χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα (εξαιρείται η υπέρταση)
• Χρόνια ηπατική νόσος
  ________________________________________________________

Διαβάστε επίσης / To χρόνιο στρες προκαλεί παχυσαρκία και διαβήτη