Όπως είναι γνωστό, ο διαβήτης συνοδεύεται από σημαντικές επιπλοκές, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και ελαττώνουν το προσδόκιμο επιβίωσής τους. Μία ταξινόμηση διακρίνει τις επιπλοκές αυτές σε μικροαγγειακές και καρδιονεφρικές.
Οι μικροαγγειακές επιπλοκές περιλαμβάνουν τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, τη διαβητική πολυνευροπάθεια και το διαβητικό πόδι. Θεωρείται, ότι η καλή ρύθμιση της γλυκόζης προστατεύει από τις μικροαγγειακές επιπλοκές.
Οι καρδιονεφρικές επιπλοκές περιλαμβάνουν την αθηροσκληρυντική καρδιαγγειακή νόσο (στεφανιαία νόσο, ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αρτηριακή νόσο), την καρδιακή ανεπάρκεια και τη διαβητική νεφρική νόσο. Η καλή γλυκαιμική ρύθμιση είναι πάντα απαραίτητη, αλλά δεν φαίνεται να προστατεύει ικανοποιητικά από τις καρδιονεφρικές επιπλοκές.
Χθες
Παλαιότερα, το κύριο μέλημα κατά τη φροντίδα του ασθενή με διαβήτη ήταν να εξασφαλίσουμε καλή γλυκαιμική ρύθμιση. Τα φαρμακευτικά όπλα που είχαμε στα χέρια μας ήταν αρχικά περιορισμένα και περιλάμβαναν τη μετφορμίνη, τις σουλφονυλουρίες και την ινσουλίνη. Με αυτά τα φάρμακα μπορεί να ρυθμιστεί η γλυκόζη, αλλά χωρίς να μειώνονται, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, οι καρδιονεφρικές επιπλοκές. Η υπογλυκαιμία και η αύξηση του σωματικού βάρους συγκαταλέγονται στις ανεπιθύμητες ενέργειες των σουλφονυλουριών και της ινσουλίνης. Στη συνέχεια, προστέθηκε η πιογλιταζόνη, η οποία έδειξε ότι μειώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια (κυρίως τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια), αυξάνοντας όμως τις πιθανότητες εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας και αυξάνοντας το σωματικό βάρος. Σημαντική εξέλιξη ήταν η έλευση των γλιπτινών, φαρμάκων που μειώνουν τη γλυκόζη χωρίς υπογλυκαιμία και χωρίς αύξηση του σωματικού βάρους, αλλά με ουδέτερα αποτελέσματα στις καρδιονεφρικές επιπλοκές του διαβήτη τύπου 2.
Σήμερα
Η πραγματική επανάσταση στη θεραπεία του διαβήτη έγινε με την προσθήκη δύο νέων κατηγοριών αντιδιαβητικών φαρμάκων: των SGLT2 αναστολέων (γλιφλοζίνες) και των αγωνιστών των GLP-1 υποδοχέων. Τα φάρμακα αυτά απέδειξαν ότι όχι μόνο μειώνουν τη γλυκόζη, αλλά συνοδεύονται από μείωση του σωματικού βάρους και προστασία από τις καρδιονεφρικές επιπλοκές του διαβήτη.
Οι γλιφλοζίνες είναι φάρμακα που προκαλούν γλυκοζουρία και έτσι μειώνουν τη γλυκόζη του αίματος, χωρίς κίνδυνο υπογλυκαιμίας, αλλά και το σωματικό βάρος. Μεγάλες μελέτες έδειξαν ότι τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας μειώνουν τις νοσηλείες και τις πιθανότητες θανάτου από καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπρόσθετα, μειώνουν τον κίνδυνο να εξελιχθεί η διαβητική νεφρική νόσος. Είναι εντυπωσιακό ότι αυτά τα οφέλη ισχύουν και για ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή χρόνια νεφρική νόσο που δεν έχουν διαβήτη! Έτσι σήμερα, οι περισσότεροι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή χρόνια νεφρική νόσο πρέπει να λαμβάνουν και μία γλιφλοζίνη ανεξάρτητα από το εάν έχουν διαβήτη ή όχι.
Αγωνιστές των GLP-1
Οι αγωνιστές των GLP-1 υποδοχέων είναι κυρίως ενέσιμα φάρμακα (συνήθως μία φορά την εβδομάδα) που μειώνουν εντυπωσιακά τη γλυκόζη χωρίς κίνδυνο υπογλυκαιμίας, αλλά και το σωματικό βάρος. Μάλιστα, ορισμένα από τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της παχυσαρκίας σε μεγαλύτερες δόσεις. Μεγάλες μελέτες έδειξαν ότι οι αγωνιστές των GLP-1 υποδοχέων μειώνουν τις αθηροσκληρυντικές καρδιαγγειακές επιπλοκές του διαβήτη. Οι αγωνιστές των GLP-1 υποδοχέων συχνά συνδυάζονται με τις γλιφλοζίνες, με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Έτσι, η σύγχρονη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνει πλέον τις εξής συνιστώσες: 1) Καλή ρύθμιση της γλυκόζης για προστασία κυρίως από τις μικροαγγειακές επιπλοκές, 2) μείωση του σωματικού βάρους, 3) καλή ρύθμιση όλων των παραγόντων κινδύνου (υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, κάπνισμα, καθιστική ζωή), και 4) προστασία του νεφρού, της καρδιάς και των αγγείων με χορήγηση των δύο νεότερων κατηγοριών αντιδιαβητικών φαρμάκων, συχνά σε συνδυασμό.
Συμπερασματικά, έχουμε πλέον περάσει από την αυστηρά γλυκοκεντρική διαχείριση του διαβήτη στην ολιστική και πολυδιάστατη αντιμετώπισή του για το καλό των ασθενών μας.
