Η αύξηση του αριθμού των διαβητικών ατόμων τα τελευταία χρόνια οδηγεί σε μια αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα και για το λόγο αυτό είναι αναγκαίο να ληφθούν προληπτικά μέτρα που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των διαβητικών αλλά και θα ανακουφίσουν και το οικονομικό φορτίο.
Στον τύπο1 (ινσουλινοεξαρτώμενο ή νεανικό) διαβήτη η κύρια αιτία είναι η παντελής έλλειψη της ενδογενούς παραγωγής ινσουλίνης λόγω της καταστροφής των ινσουλινοπαραγωγών β-κυττάρων και που συνήθως εμφανίζεται με απότομη έναρξη στην παιδική ή εφηβική ηλικία.
Δυστυχώς δεν έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα κάποιος αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης του τύπου 1 διαβήτη αλλά η παρουσία παχυσαρκίας παίζει ουσιαστικό ρόλο στην εμφάνιση του τύπου 2. Επομένως τα θεμέλια των προληπτικών μέτρων για τον τύπο αυτό του διαβήτη είναι η επιστροφή στην μεσογειακή διατροφή και η εφαρμογή προγραμμάτων άσκησης. Η άσκηση ως θεραπευτικό μέσο, βελτιώνει τον βαθμό ινσουλινοαντίστασης, βοηθά στην απώλεια λιπώδους ιστού και του σωματικού βάρους γενικότερα και επομένως μειώνει και τις απαιτήσεις σε ινσουλίνη που ήδη παρατηρείται σημαντικού βαθμού ανεπάρκεια ινσουλινοέκκρισης.
Ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη υψηλών επιπέδων γλυκόζης αίματος που οδηγούν στην εμφάνιση των απώτερων επιπλοκών (αμφιβληστροειδοπάθεια, νεφροπάθεια & νευροπάθεια, στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια, περιφερική αγγειοπάθεια).
Η συστηματική άσκηση παίζει σημαντικό ρόλο στην δευτερογενή πρόληψη της εμφάνισης αλλά και της εξέλιξης αυτών των επιπλοκών. Παράλληλα στις ευεργετικές της επιδράσεις καταγράφονται η μείωση των λιπιδίων και της υπέρτασης που αποτελούν μηχανισμούς που συμβάλλουν στην εμφάνιση της αγγειοπάθειας.
Τέλος η άσκηση είναι πιο ισχυρός παράγοντας πρόληψης του διαβήτη από το διαβητογόνο γονιδιακό φορτίο που μας κληρονομείται και αποτελεί πιο αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης σε σύγκριση με τη σωστή διατροφή.
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Πριν την έναρξη κάθε προγράμματος άσκησης το διαβητικό παιδί θα πρέπει να υποβληθεί σε λεπτομερή ιατρικό έλεγχο και να ληφθεί σοβαρά υπόψη η τυχόν λήψη φαρμάκων που απαιτούν την τροποποίηση της άσκησης.
Η διαχείριση της άσκησης σε νεαρές ηλικίες αποτελεί πρόκληση τόσο για τον διαβητικό όσο και για τους γονείς και τον θεράποντα ιατρό. Η εκπαίδευση, η σωστή προετοιμασία αλλά και η συσσώρευση εμπειρίας θα αποτελέσουν τους πυλώνες της ορθής και επιτυχημένης αντιμετώπισης των καταστάσεων που μπορεί να δυσχεράνουν την ένταξη σε αθλητικές δραστηριότητες. Η συμμετοχή των παιδιών σε ενεργητικά video games (tennis,boxing κλπ) σε κλειστούς χώρους στα αστικά κέντρα θα πρέπει να ενθαρρύνεται. Η πιθανή εμφάνιση υπογλυκαιμικών επεισοδίων στα άτομα με τύπου 1 διαβήτη θα απαιτήσει προσαρμογή της δοσολογίας της ινσουλίνης και των γευμάτων. Επίσης συνιστάται η μέτρηση των επιπέδων σακχάρου αίματος πριν, κατά και μετά την άσκηση και αποφυγή της άσκησης αν τα επίπεδα της γλυκόζης είναι πάνω από 300 ή 250 mg/dl με παρουσία οξόνης στα ούρα. Εάν τα επίπεδα είναι μέχρι 100 mg/dl πριν την άσκηση τότε απαιτείται η λήψη μικρού γεύματος πριν την έναρξη. Στα παιδιά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μπορεί να παρουσιάσουν νυκτερινό υπογλυκαιμικό επεισόδιο αρκετές ώρες μετά την άσκηση.
Γενικά στον διαβήτη συνιστάται αεροβική άσκηση (περπάτημα, τρέξιμο, ποδηλασία, κολύμπι κλπ), ασκήσεις ενδυνάμωσης (μέτρια βάρη σε 10-15 επαναλήψεις), έντασης στο 60-90% του μέγιστου καρδιακού ρυθμού και στο 50-85% του VO2max. Η διάρκεια της άσκησης πρέπει να είναι 20-60 λεπτά συνοδευόμενη από 5-10 λεπτά προθέρμανσης αλλά και αντίστοιχο χρόνο χαλάρωσης 5-7 φορές την εβδομάδα.
