Ο οργανισμός ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος με αξιοθαύμαστη ακρίβεια: το πάγκρεας εκκρίνει την απαιτούμενη ποσότητα ινσουλίνης διατηρώντας σταθερές τις τιμές έως 100 mg/dl στη νηστεία και 140 mg/dl μεταγευματικά¹.  Η απόδοση ινσουλίνης γίνεται σε δύο φάσεις:  τη βασική και τη γευματική.  Η βασική έκκριση είναι συνεχής, έχει ρόλο ρυθμιστή και αποτρέπει τις μεγάλες ημερήσιες αυξομειώσεις του σακχάρου. Η γευματική είναι γρήγορη, ανάλογη των υδατανθράκων της τροφής και ξεκινά με τη θέα, την οσμή, ακόμα και τη σκέψη του φαγητού!

Η παραπάνω αρμονική σχέση διαταράσσεται στη σύγχρονη καθημερινότητα με την υπερπροσφορά έτοιμων (ή γρήγορων στην παρασκευή τους) φτηνών τροφών, που είναι γευστικές, αλλά πλούσιες σε θερμίδες και λιπαρά. Αυτές, σε συνδυασμό με την έλλειψη άσκησης οδηγούν προοδευτικά στην αποδιοργάνωση βασικών παραμέτρων του οργανισμού:  αύξηση του βάρους, εμφάνιση υπέρτασης, αύξηση των λιπιδίων και αποτυχία στη διαχείριση της γλυκόζης, με απώτερο αποτέλεσμα την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2). Οι παράγοντες αυτοί (γνωστοί ως «μεταβολικό σύνδρομο») δρουν συνεργικά, επιβαρύνουν τα αγγεία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου². Ο ΣΔτ2 είναι ο συχνότερος τύπος διαβήτη, σχετίζεται στενά με τη διατροφή και την παχυσαρκία και αποτελεί χρόνια και προοδευτικά επιδεινούμενη νόσο. Χαρακτηρίζεται «σύγχρονη επιδημία», καθώς εκτιμάται ότι ο αριθμός των διαβητικών ασθενών θα εκτοξευθεί την επόμενη 15ετία, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες³.

Στην πορεία εμφάνισης του διαβήτη, η πρωταρχική διαταραχή είναι η αδυναμία του οργανισμού να δεχτεί τη φυσιολογικά εκκρινόμενη ινσουλίνη (ινσουλινοαντίσταση), λόγω του συνδυασμού αυξημένου βάρους και καθημερινών ανθυγιεινών συνηθειών (καθιστική ζωή, απρόσεκτη διατροφή κ.ά.). Η ινσουλινοαντίσταση συνδέεται με την ύπαρξη κοιλιακού λίπους και στις γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες. Ως απάντηση, το πάγκρεας αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης (αντιδραστική υπερινσουλιναιμία), ειδικά μετά από πλούσια σε υδατάνθρακες γεύματα. Η παραμονή σε κατάσταση υπερέκκρισης ινσουλίνης προοδευτικά μειώνει τις αποθήκες της (ινσουλινοπενία) και εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια του ΣΔτ2, χωρίς την κλασσική συμπτωματολογία (πολυδιψία, πολυουρία, πολυφαγία, απώλεια βάρους). Αυτή ανακύπτει αργότερα, με την πρόοδο του διαβήτη, γεγονός που καθυστερεί η διάγνωση και η αντιμετώπισή του.  Ο αρρύθμιστος διαβήτης βλάπτει τα  «όργανα-στόχους», προσβάλλοντας τα αγγεία των οφθαλμών, των νεφρών, των νεύρων (μικροαγγειοπάθεια) και τα μεγάλα αγγεία του εγκεφάλου, της καρδιάς και των κάτω άκρων (μακροαγγειοπάθεια).

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του ΣΔτ2 ξεκινά πάντα από την αλλαγή του τρόπου ζωής (μείωση βάρους και τακτική αεροβική άσκηση). Φαρμακευτικά, μπορεί να διατρέξει όλα τα στάδια από την μονοθεραπεία, το συνδυασμό φαρμάκων, την προσθήκη μιας ημερήσιας ένεσης ινσουλίνης, ως την πλήρη ινσουλινοθεραπεία⁴, χωρίς να είναι υποχρεωτική ολόκληρη η διαδρομή για τον ασθενή, ούτε η κατάληξη στην ινσουλινοθεραπεία. Η χορήγηση ινσουλίνης είναι αποτέλεσμα της φύσης και χρονιότητας του διαβήτη και είναι λάθος να αναβάλλεται, όταν απαιτείται, είτε λόγω του φόβου για τις ενέσεις (που τελικά γίνονται ανώδυνα και εύκολα), είτε λόγω πλημμελούς ιατρικής παρακολούθησης. Η επιλογή της κατάλληλης αγωγής στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και εξατομικεύεται, υπολογίζοντας τις ιδιαιτερότητες του ασθενούς (ηλικία, διάρκεια του διαβήτη, βάρος), αφού δεν υπάρχουν «ασθενείς-αντίγραφα». Η σύγχρονη θεραπευτική αντίληψη προκρίνει αγωγές που σέβονται και επεμβαίνουν στον μηχανισμό γέννησης του διαβήτη, ώστε να καθυστερήσει η επιδείνωσή του και η ανάγκη για πολυπλοκότερες θεραπείες⁵. Επιπλέον, ο διαβητικός ασθενής πρέπει να αντιμετωπίζεται ολιστικά, αντιμετωπίζοντας και τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου (υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, κάπνισμα).

Η ανακάλυψη της ύπαρξης διαβήτη είναι μια αρκετά ψυχοπιεστική εμπειρία. Όμως συνοδεύεται  και από τη σημαντική αποκάλυψη ότι ο διαβητικός δεν είναι  μόνος!  Η γνώση, η συνεχής ενημέρωση του ιατρού και η συνεργασία με τον ασθενή μπορούν να επιφέρουν  τη «σωστή» ρύθμιση της νόσου και την πρόληψη των επιπλοκών.

Βιβλιογραφία

1. Normal β-cell function. International Textbook of Diabetes Mellitus. Fourth Edition. Willey Blackwell.

2.  www.nhlbi.nih.gov

3.  www.who.int

4.  Approaches to Glycemic Treatment. Diabetes Care 2016;39:S52-S59.

5.  Prevention or Delay of Type 2 Diabetes. Diabetes Care 2017;40:S44-S47.