ΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΘΕΜΑ ΤΑΜΠΟΥ
Είναι γνωστό ότι ο διαβήτης αποτελεί θέμα ταμπού ακόμα και στις μέρες μας. Η αλήθεια είναι ότι έχουν γίνει κάποιες κινήσεις προκειμένου να ξεπεραστεί το φαινόμενο αυτό, αλλά σίγουρα δεν είναι αρκετές. Φαίνεται πως, τόσο από την άποψη της κοινωνίας ως συνόλου, όσο και από την πλευρά των ατόμων με διαβήτη, ο διαβήτης είτε αντιμετωπίζεται με φόβο και οίκτο, είτε με μυστικισμό και απογοήτευση. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα εξετάσουμε πού οφείλεται αυτή η σκοπιά της κοινωνίας και πώς ενδεχομένως μπορούμε να προσεγγίσουμε το διαβήτη κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα.
Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ
Πέρα από την αυτόματη σύνδεση που γινόταν – θέλω να πιστεύω κυρίως παλιότερα -πως ο διαβήτης συνεπάγεται το τέλος μίας «φυσιολογικής» ζωής, είναι σαφές πως η λογική που διέπει την κοινωνία απέναντι σε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα είναι επιεικώς απογοητευτική. Η «λογική» αυτή οφείλεται, στα μάτια μου, σε έλλειψη παιδείας και σ’ αυτό το θλιβερό συναίσθημα φόβου / οίκτου που έχουμε μάθει να νιώθουμε για οτιδήποτε διαφορετικό. Προσωπικά, θεωρώ πως το φαινόμενο αυτό ξεπερνά τα όρια του διαβήτη και εντάσσεται σε κάθε πτυχή οποιασδήποτε διαφορετικότητας συναντήσουμε, είτε αυτή είναι μία διαφορετική πολιτική άποψη, είτε είναι μία δυσκολία στην ομιλία και την ακοή, είτε είναι μία επιλογή έξω από τις «νόρμες». Αλήθεια, ποιός είναι αυτός που όρισε τις νόρμες; Γιατί τελικά λίγο-πολύ όλοι αποκλίνουμε από αυτές. Ο,τιδήποτε λοιπόν είναι διαφορετικό, αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό και αυτή την ενδόμυχη σκέψη οίκτου και ανακούφισης, όταν φυσικά δεν πρόκειται για εμάς (σκέψεις όπως «κρίμα το παιδί και πάλι καλά που δεν το έχω εγώ».)
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Προηγουμένως ανέφερα σε ένα από τα παραδείγματα διαφορετικότητας τη δυσκολία στην ομιλία και την ακοή. Και το έκανα σκόπιμα, διότι εδώ έγκειται ένα παράδειγμα που μου άλλαξε την αντίληψη και τον τρόπο σκέψης απέναντι στη διαφορετικότητα -ή σ’ αυτό που εμείς θεωρούμε «ελάττωμα». Διαβάζοντας στην τελευταία εξεταστική της σχολής μου, ανακάλυψα ένα παράδειγμα με έναν ερευνητή που μελετούσε άτομα με προβλήματα ομιλίας και ακοής. Ο ερευνητής αυτός είχε ανακαλύψει ένα μικρό νησί όπου ένα ποσοστό μεγαλύτερο της τάξης του 80% είχε κώφωση και συνεπώς μικρή δυνατότητα λόγου. Πηγαίνοντας στο νησί για να μελετήσει το φαινόμενο αυτό από κοντά, έκπληκτος παρατήρησε ότι όλοι οι κάτοικοι του νησιού μιλούσαν τη νοηματική γλώσσα, εκτός από αυτόν. Το αποτέλεσμα ήταν να νιώσει εκείνος κοινωνικά αποκλεισμένος, αφού μόνο αυτός διέφερε και δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με κανέναν!
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Θεωρώ το παραπάνω παράδειγμα εξαιρετικό για να αντιληφθούμε ότι είναι η έλλειψη κοινωνικών δομών και παιδείας ένας από τους κυριότερους λόγους που η διαφορετικότητα – και εν προκειμένω ο διαβήτης – αντιμετωπίζεται ως «στίγμα». «Στίγμα», διότι η συμπεριφορά απέναντι στα άτομα με διαβήτη ξαφνικά διαφοροποιείται. Αντί λοιπόν να περιθωριοποιούμε, να φοβόμαστε ή και να λυπόμαστε για την «κακιά μοίρα» του διαβήτη, ίσως να έπρεπε να λυπόμαστε για τις φτωχές κοινωνικές δομές και την απουσία ενημέρωσης, παιδείας και κοινωνικής συμπεριφοράς, τις οποίες υπομένουμε αγόγγυστα, χωρίς ποτέ να αναρωτηθούμε ποιος είναι τελικά ο πραγματικός χαμένος της υπόθεσης.
