Στις δυνατότητες των επεμβάσεων βαριατρικής να θεραπεύσουν και το διαβήτη τύπου 2, αναφέρεται ο Καθηγητής Χειρουργικής, Ohio State University, Πρόεδρος Ελληνικού Τμήματος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών, Γραμματέας της Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής, Επιστημονικός Διευθυντής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Διευθυντής Γενικής, Βαριατρικής, Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Επίτιμος Πρόεδρος Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής ΝΑ Ευρώπης, Δρ. Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης.

Ωστόσο, επισημαίνει ότι ακόμη κι αν οι επεμβάσεις αυτές δεν γενικευθούν στα άτομα με διαβήτη (παρά την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα κόστους- οφέλους), οι επεμβάσεις αυτές μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες “για τις ουσίες που ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται όταν κάνουμε τις επεμβάσεις, θα μπορούσε επομένως να βρεθεί το φάρμακο για τη νόσο”.

Πρόσφατα αποσπάσατε μία ακόμη διεθνή διάκριση- μιλήστε μας για αυτή.

Tο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Coventry της Αγγλίας (Coventry’s University Hospital) και η Intuitive Surgical, κατασκευάστρια εταιρεία του ρομποτικού συστήματος daVinci, με προσκάλεσε και παρευρέθηκα ως Επιβλέπων Χειρουργός Ρομποτικής Χειρουργικής, στις πρώτες τους ρομποτικές επεμβάσεις Γενικής Χειρουργικής, Ήπατος, Παγκρέατος και Χοληφόρων (HPB Program) στο συγκεκριμένο νοσοκομείο.  Η επιτυχία αυτή, καθώς και το γεγονός ότι σε λίγες μέρες θα γίνει το ίδιο στο νοσοκομείο Royal Hospital του Λονδίνου δείχνει πόσο έχει εκτιμηθεί διεθνώς η μεγάλη μας εμπειρία και τα άριστα αποτελέσματά μας, που παρουσιάζουμε συνεχώς στα διεθνή συνέδρια του εξωτερικού!

Από το 2007 έως τώρα, έχω εκπαιδεύσει και επιβλέψει στις πρώτες τους επεμβάσεις πολλούς χειρουργούς σε διάφορες χώρες, στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Ελβετία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Αγγλία.

Tι εξελίξεις έχουμε σήμερα στη Ρομποτική Χειρουργική;

Οι εξελίξεις τα τελευταία 18 χρόνια στον τομέα της Ρομποτικής Χειρουργικής είναι πραγματικά συναρπαστικές. Ενώ αρχικά υπήρχε δισταγμός και δυσπιστία για το αν θα μπορούσαμε με τόσο μοντέρνες τεχνολογίες να είμαστε ασφαλέστεροι στα χειρουργεία μας, γρήγορα αποδείχθηκε ότι όσο καλύτερα εργαλεία έχει ο χειρουργός στα χέρια του, όσο καλύτερα βλέπει και όσο πιο αποτελεσματικές είναι οι κινήσεις του στο ανθρώπινο σώμα, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα.

Η ρομποτική τεχνολογία εξέλιξε τη λαπαροσκοπική χειρουργική, στο ότι μας έδωσε τρισδιάστατη εικόνα, σταθερή κάμερα και ευλυγισία των εργαλείων μέσα στο σώμα. Σήμερα, με τη ρομποτική χειρουργική κάνουμε επεμβάσεις στομάχου, παγκρέατος, παχέος εντέρου, επεμβάσεις που έχουν σχέση με τα χοληφόρα, το ήπαρ, τους γυναικολογικούς καρκίνους, αλλά και πολλές επεμβάσεις για καλοήθεις παθήσεις, όπως η χολολιθίαση, οι επεμβάσεις στον σπλήνα, στο επινεφρίδιο, στο νεφρό και οι κήλες.

Οι ραγδαίες εξελίξεις στο συγκεκριμένο τομέα οδήγησαν τη Google και τη Johnson & Johnson να ετοιμάζονται τα προσεχή χρόνια να φέρουν στα χέρια μας καινούριες τεχνολογίες. Μεγάλες διεθνείς εταιρείες που ασχολούνται με την τεχνολογία έχουν επενδύσει τεράστια προσπάθεια και κεφάλαια στο να μας δώσουν τέτοιου είδους συστήματα.

Η βαριατρική χειρουργική έχει πλέον σημαντικά μεταβολικά οφέλη- αυτό εξαρτάται από το είδος της επέμβασης;

Από τα χρόνια που εφαρμόζεται η χειρουργική για τη νοσογόνο παχυσαρκία, διαπιστώθηκε ότι μετά από ένα διάστημα, τα άτομα με διαβήτη και ιδίως οι ινσουλινοεξαρτώμενοι με διαβήτη τύπου 2, έπαψαν να έχουν ανάγκη από ινσουλίνη.

Το 1995 δημοσιεύθηκε ένα άρθρο, από το γνωστό αμερικανό χειρουργό Ουόλτερ Πόρις, με τίτλο «Ποιος θα το πίστευε ότι μια χειρουργική επέμβαση θα έκανε καλά το διαβήτη;» Αυτός παρατήρησε, ότι όχι μετά από ένα χρόνο από την απώλεια βάρους μετά από γαστρικό bypass, η ανάγκη χορήγησης ινσουλίνης βελτιωνόταν. Ωστόσο, και από την πρώτη εβδομάδα, πριν ακόμη ξεκινήσει η απώλεια βάρους, μεγάλο ποσοστό των ασθενών που έφτανε το 60-70% , δεν είχαν πια ανάγκη ινσουλίνης.

Δώδεκα χρόνια αργότερα, δύο διεθνείς οργανισμοί, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Διαβήτη (International Diabetes Federation) και η Διεθνής Εταιρεία Χειρουργικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας και Μεταβολικών Νοσημάτων (IFSO), έκαναν ένα μεγάλο συνέδριο όπου έλαβαν μέρος χειρουργοί, διαβητολόγοι, ενδοκρινολόγοι, γαστρεντερολόγοι και άλλες ειδικότητες και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κάποιες χειρουργικές επεμβάσεις κατά της νοσογόνου παχυσαρκίας, όπως  το γαστρικό bypass και το γαστρικό μανίκι, θεραπεύουν σε μεγάλο ποσοστό τον ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ακόμη και πριν σημειωθεί η απώλεια βάρους.

Το 2011 και το 2016 έγιναν τα επόμενα συνέδρια ακριβώς με την ίδια σύνθεση, όπου οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν τα αποτελέσματα. Έτσι, πέρασε η σύσταση διεθνώς ότι ένας άνθρωπος με διαβήτη και παχυσαρκία (με ΔΜΣ άνω του 30) έχει ένδειξη χειρουργικής επέμβασης. Με την επέμβαση, πολύ πιθανόν, απαλλάσσεται όχι μόνο από την ινσουλίνη και τις επιπλοκές του διαβήτη, χάνει και κιλά, άρα δεν έχει τις επιπλοκές της παχυσαρκίας στην καρδιά, στις αρθρώσεις, στην αναπνοή. Όλα αυτά έχουν οδηγήσει σήμερα στη λεγόμενη Mεταβολική Xειρουργική.

Πώς αλλάζει ο μεταβολισμός της γλυκόζης με την επέμβαση;

Στο γαστρικό bypass και στη δωδεκαδακτυλο-νηστιδική παράκαμψη, ο αποκλεισμός επαφής της τροφής με το βλεννογόνο του δωδεκαδακτύλου είτε η ταχύτερη διέλευσητης τροφής προς τον ειλεό, προκαλούν κάποια αλλαγή στο μεταβολισμό της γλυκόζης και την έκκριση της ινσουλίνης. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι, ανάλογα με το είδος της επέμβασης, περιοριστική ή μεταβολική, σε ποσοστό έως και 78% επιτυγχάνεται πλήρης έλεγχος του ΣΔ και στο 87% σημαντική βελτίωση.

Ένα εντυπωσιακό ποσοστό 89% των ατόμων με διαβήτη που έκανε χολοπαγκρεατικές επεμβάσεις bypass, σταμάτησε να παίρνει ινσουλίνη μετά την επέμβαση.

Υπάρχει μια θεωρία ότι επειδή το φαγητό δεν περνά από το δωδεκαδάκτυλο, κάποια ουσία ενεργοποιείται ή απενεργοποιείται και το σώμα δεν κάνει αντίσταση στην ινσουλίνη. Και υπάρχει και μια άλλη θεωρία που λέει ότι το φαγητό με το bypass πηγαίνει πολύ γρήγορα στο κάτω μέρος του εντέρου και κάτι αντίστοιχο συμβαίνει εκεί που σταματά η αντίσταση στην ινσουλίνη. Οι επεμβάσεις αυτές μας οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι δεν είναι μόνο το πάγκρεας που εμπλέκεται στη ρύθμιση του σακχάρου, αλλά και το λεπτό έντερο, το οποίο παράγει ορμόνες, ουσίες, διεγέρτες, αναστολείς.

Υπάρχουν μελέτες για τη σχέση αποτελεσματικότητας-οφέλους αυτών των επεμβάσεων;

Μελέτες από τις ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι ένας διαβητικός που διαγιγνώσκεται στα 30 του με σακχαρώδoυς διαβήτη τύπου 2, θα στοιχίσει περίπου 305.000 δολάρια στο κράτος, ενώ αν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση απαλλάσσεται με 30.000 (όσο το κόστος του γαστρικού bypass στις ΗΠΑ) από την ανάγκη διά βίου θεραπείας και από τις επιπλοκές του διαβήτη (νεφρική ανεπάρκεια, αμφιβληστροειδοπάθειες, αγγειοπάθειες, διαβητικό πόδι κ.λπ.).

Αυτό που θα πρέπει να γίνει κατανοητό είναι, ότι ο διαβήτης μαζί με την παχυσαρκία, αυξάνουν πάρα πολύ τα προβλήματα που έχουν σχέση με την καρδιά, με τα μάτια, την αναπνοή, τους νεφρούς.

Είναι λοιπόν σημαντικό, ο νεαρός παχύσαρκος με διαβήτη να απευθυνθεί σε μια ομάδα με γνώση και εμπειρία και να υποβληθεί σε μια ρομποτική επέμβαση προτού εγκατασταθούν άλλες βλάβες.

Μπορεί να γίνει και σε μη παχύσαρκους ασθενείς;

Σήμερα, δεν έχουμε ακόμη ένδειξη για ανθρώπους κανονικού βάρους. Γίνονται όμως μελέτες και υπάρχουν πρωτόκολλα που τρέχουν.

Φαίνεται ωστόσο, ότι το γαστρικό bypass ή κάποια άλλη επέμβαση στο λεπτό έντερο θα μπορούσε να είναι η απάντηση στο πρόβλημα. Στο μεταξύ, μπορεί να βρεθούν ποιες είναι αυτές οι ουσίες που ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται όταν κάνουμε τις επεμβάσεις και να βρεθεί το φάρμακο για τη νόσο.

Να διευκρινίσουμε, λοιπόν, ότι η βαριατρική δεν είναι μια αισθητική επέμβαση!

Αυτό που θα πρέπει να γίνει κατανοητό ώστε να καλύπτονται αυτές οι επεμβάσεις, είναι ότι η παχυσαρκία είναι νόσος.

Ωστόσο δεν είναι εύκολο να πάρει κάποιος την απόφαση για ένα χειρουργείο…

Ούτε και για εμένα είναι εύκολο να προτείνω μια επέμβαση και δεν θα το κάνω αν δεν πειστώ ότι και ο ασθενής θα ακολουθήσει τους κανόνες του παιχνιδιού και θα συνεργαστεί με την διεπιστημονική ομάδα: το διατροφολόγο, τον ψυχολόγο, για να εξασφαλιστεί το άριστο αποτέλεσμα. Η συνεργασία του ασθενούς με τη χειρουργική ομάδα είναι αυτή που θα φέρει το καλύτερο αποτέλεσμα.

Υπάρχουν επιπλοκές;

Στην επιμήκη γαστρεκτομή μπορεί να υπάρξουν διαφυγές που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Επίσης, στις αναστομώσεις που γίνονται στο bypass μπορεί να εμφανιστούν πιο σοβαρά προβλήματα. Πιθανές είναι επίσης οι λοιμώξεις.

Η θνητότητα, ωστόσο, σε όλες τις επεμβάσεις είναι κάτω από 1%.

Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η συμμόρφωση του ασθενούς για την αποφυγή των επιπλοκών, που περιλαμβάνει διακοπή του καπνίσματος και αποχή από το αλκοόλ για αρκετές εβδομάδες πριν από το χειρουργείο.