Συνέντευξη στην Εύα Ντελιδάκη

Ο Δημήτρης Μυταράς είναι ένας από του σημαντικότερους σύγχρονους  Έλληνες ζωγράφους με διεθνή καταξίωση και καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ). Γεννήθηκε στη Χαλκίδα τον Ιούνιο του 1934. Σπούδασε ζωγραφική στη ΑΣΚΤ (1953-1958) έχοντας καθηγητές τον Γιάννη Μόραλη και τον Σπύρο Παπαλουκά. Συνέχισε σπουδές στη σκηνογραφία στην “Ecole Superieure des Arts Decoratifs” καθώς και εσωτερική διακόσμηση στη “Metiers d’ Art” στο Παρίσι (1960-1964) με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. Το 1975 εκλέχθηκε καθηγητής της ΑΣΚΤ. Έργα του έχουν εκτεθεί στην Αθήνα, σε ατομικές εκθέσεις στις γκαλερί “Ζυγός”, “Άστορ”, “Μέρλιν”, αίθουσα Τέχνης (Θεσσαλονίκη), καθώς επίσης και στη Μπολόνια, Φλωρεντία, Ρώμη, Γένοβα κ.ά.. To Μάρτιο του 2008 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

-To τελευταίο  βιβλίο σας  λέγεται «Η γλώσσα της Τέχνης». Κατά πόσο η τέχνη μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο;

Το βιβλίο μου μιλάει για ένα μηχανισμό που αφορά σε όλα όσα περιβάλλουν την τέχνη. Τα χρώματα, τα σχήματα… Μπορεί κάνοντας  μια βόλτα στην εξοχή να δεις πολλά πράγματα που ενώ έχουν άλλο χρώμα, το φως του ήλιου τα δείχνει διαφορετικά. Ο ήλιος μεταβάλει τα πάντα. Ο κάθε άνθρωπος ανάλογα με το χαρακτήρα του προτιμάει άλλα χρώματα. Εγώ αγαπώ το κίτρινο και το μαύρο διότι τα θεωρώ τα χρώματα που εκφράζουν τη ζωή γιατί είναι σκληρά και δυναμικά και έχουν ανατροπές, όπως η ζωή.

-Όπως και το πορτρέτο με τη μοτοσυκλέτα που μου είχατε χαρίσει πριν από μια δεκαετία, έχει κίτρινο, μαύρο, λευκό.

Ναι, το λευκό είναι το πέρασμα, μπαίνει δίπλα σε άλλα χρώματα για να τα φωτίσει. Μόνο του δεν υπάρχει σαν χρώμα. Ζούμε σε ένα απέραντο καταιγισμό χρωμάτων που μεταβάλλονται.

-Εγώ από χρώματα τρελαίνομαι για το πορτοκαλί και το γαλαζοπράσινο.

Σας χαρακτηρίζει ο δυναμισμός και η ένταση. Γι αυτό….

-Έχετε ζηλέψει πολλές φορές την καλλιτεχική ικανότητα του Θεού;

Πιστεύω ότι ο Θεός είναι η ανάγκη του ανθρώπου. Είναι ένας «μηχανισμός» που συνδέει τη ζωή με την τέχνη.

-Πως εκφράζεται ο έρωτας μέσα από την τέχνη σας;

Ο έρωτας είναι το συναίσθημα, το οποίο είναι πάνω από το αίσθημα, δηλαδή τις αισθήσεις. Το συναίσθημα είναι ζάχαρη που πασπαλίζει και γλυκαίνει τα πάντα. Είναι λόγος ύπαρξης του ανθρώπου και αιτία αναπαραγωγής. Είναι εναντίον του θανάτου, εναντίον της καταστροφής.

-Έχω συναντήσει ανθρώπους που είναι ασθενείς, ακόμη και βαριά, αλλά η ενασχόλησή τους με κάποια μορφή Τέχνης τους κάνει καλό ακόμη και στην έκβαση της ασθένειάς τους. Το έχετε συναντήσει αυτό;

Μέσω της Τέχνης εκφράζεσαι και εκτονώνεσαι. Έτσι υπάρχει το συναίσθημα. Και με το συναίσθημα, αγαπάς, μισείς, νιώθεις οτιδήποτε θετικό ή αρνητικό. Ακόμη και τα ζώα έχουν συναισθήματα και μάλιστα περισσότερα από τους ανθρώπους.

-Εσείς προσέχατε πάντοτε την υγεία σας και τη διατροφή σας; Ποιά φαγητά προτιμάτε;

Πάντοτε πρόσεχα. Δεν είμαι πολύ του κρέατος, προτιμώ τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά. Τρώω πολύ μούσλι που έχει πολλούς ξηρούς καρπούς.

-Το νερό ως στοιχείο της φύσης σας γοητεύει;

Εγώ μεγάλωσα δίπλα στη θάλασσα. Έκανα καταδύσεις, ψάρεμα, ψαροτούφεκο… Μου άρεσε να «ταΐζω» τους φίλους μου.

-Υπήρξε ερέθισμα για την Τέχνη σας η θάλασσα;

Έχω ζωγραφίσει πολλά καράβια. Πάρα πολύ, όμως με ελκύει η αρχαιότητα. Έχω ζωγραφίσει πολλά αρχαία. Μου αρέσουν πολύ οι «Κόρες»
… Μου θυμίζουν τις γυναίκες στις λαϊκές… Δεν είναι εξευγενισμένες κυρίες, αλλά λαϊκές, αυθεντικές  γυναίκες.

-Σε μία από τις εκπομπές μου ασχολήθηκα με το θέμα «αν είχες έξι μήνες ζωής τί θα έκανες». Σας φοβίζει ο θάνατος;

Όχι. Δεν φοβάμαι το θάνατο. Και αυτό μου το είπε και ο Μόραλης πριν πεθάνει. Είπε: «Δεν φοβάμαι. Δεν βαριέσαι… Θα είναι μια απέραντη ησυχία». Ο θάνατος είναι απλώς αλλαγή της ύλης. Δεν υπάρχει ο θάνατος. Αλλάζει ο χρόνος και ο τόπος.

-Κάποιοι άνθρωποι μένουν ανεξίτηλοι στους αιώνες μέσα από την Τέχνη τους. Συμφωνείτε με αυτό;

Είναι η αλήθεια τους που μένει. Αυτό που αντέχει, που είναι αιώνιο, είναι η αλήθεια. Κι αυτό δεν διδάσκεται στην Τέχνη. Ο Βανγκόγκ έχει πει: «Αυτό που μένει τελικά στη ζωή είναι αυτό που θα θυμούνται οι άλλοι για μας;»

-Από εσάς τί είναι αυτό που μένει;

Τί να σας πω, για τον εαυτό μου δεν έχω και πολύ σπουδαία ιδέα. Δεν ξέρω τί είναι αυτό που θα απομείνει.

-Τί θα θέλατε να δημιουργήσετε ακόμη; Γράφετε κάποια βιβλία απ’ ότι ξέρω…

Ναι, όμως αυτό δεν το κάνω για να μείνει κάτι. Είναι μια εσωτερική ανάγκη που με πιέζει να γράφω. Με διασκεδάζει. Γι’ αυτό γράφω συνέχεια. Το ένα βιβλίο μου είναι «η γλώσσα της Τέχνης» , το άλλο «Σύμπαν, ζωή και Τέχνη» και ένα άλλο «η Ιστορία κάτω από το τραπέζι» τα οποία έχει αρχίσει να τα εκδίδει το Ευγενίδειο  Ίδρυμα. Έχει εκδοθεί το βιβλίο «η γλώσσα της Τέχνης». Έχω γράψει και «το παραμύθι της Ροζαλίας» που είναι το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας με άλλο τρόπο.

-Αν βέβαια μπορείτε να ξεχωρίσετε ανάμεσα στα τόσα έργα σας, υπάρχουν κάποια αγαπημένα;

Από τους άλλους ζωγράφους έχω πολλούς αγαπημένους, ένας δικός μου είναι «ο Φόνος» , ο οποίος τώρα θα πάει στην Εθνική Πινακοθήκη. Μοιάζει με ένα ποίημα που έχω γράψει. Μιλάει για ένα φόνο. Το ποίημα θα είναι ο τίτλος του έργου. Πριν πεθάνει ο Θοδωρής Αγγελόπουλος μου είχε τηλεφωνήσει και μου είχε πει δεν έχω δικό σου έργο, φτιάξε μου ένα εργάκι». Μετά μάθαμε ότι σκοτώθηκε. Τηλεφωνηθήκαμε με τη Μυρσίνη τη Λαμπράκη και της είπα ότι θέλω να στείλω το έργο που δεν πρόλαβα. Θα είναι αυτό, στη μνήμη του Θεόδωρου Αγγελόπουλου.

-Ποιο είναι το μήνυμά σας μέσω της Τέχνης, στους ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη;

Πρέπει να έχουμε πάντα την ελπίδα. Και ο διαβήτης δεν είναι το χειρότερο. Ξέρω πολλούς διαβητικούς που κάνουν τις ινσουλίνες τους και είναι μια χαρά. Να χαίρονται τη ζωή και να πηγαίνουν εξοχή να κάνουν και τα μπάνια τους. Εγώ πηγαίνω στο Σούνιο. Σας προσκαλώ όλους!  Στην εποχή μας οι περισσότερες ασθένειες γιατρεύονται. Αισιοδοξία και να κοιτάμε μπροστά. Αφιερώνω σε όλους τους διαβητικούς  το ποίημά μου «το Καράβι».

ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
ΚΑΡΑΒΙ ΜΙΚΡΟ
ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ ΜΟΥ
ΣΕ   ΞΑΡΤΙΑ  ΨΗΛΑ
ΑΝΕΜΙΖΕΙ Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ
ΑΥΛΑΚΙ ΒΑΘΥ
ΣΤΗ  ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΦΗΝΕΙ
ΠΟΥ ΣΒΥΝΕΙ ΚΑΙ ΧΑΝΕΤΑΙ
ΣΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗ ΔΙΝΗ.

Ο ΒΥΘΟΣ ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ
ΝΑ ΠΕΡΑΣΕΙ ΤΙΠΟΤΕ
ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΑΦΗΝΕΙ

ΚΑΙ Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΣΤΑ ΞΑΡΤΙΑ
ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΝΑ ΔΕΙ
ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΝΑ ΒΓΑΙΝΕΙ
ΚΑΙ Ο ΗΛΙΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ
ΜΑΣ ΤΥΦΛΩΝΕΙ ΤΑ ΜΑΤΙΑ
ΜΕ ΣΚΙΕΣ ΣΙΩΠΗΛΕΣ
ΣΤΙΣ ΧΑΡΑΔΡΕΣ ΣΤΑ ΒΡΑΧΙΑ

ΚΑΡΑΒΙ  ΜΙΚΡΟ
ΕΙΝΑΙ Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ
ΠΟΤΕ ΣΕ ΛΙΜΑΝΙ ΔΕΝ ΜΕΝΕΙ
ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΠΛΑΝΙΕΤΑΙ
ΛΕΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΧΑΜΕΝΗ