Δρ. Ελένη Παπαγιαννίδου, MMedSci, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Βιοχημικός
Γ.Ν. Ασκληπιείο Βούλας. www.rebalance,gr
Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Psychiatry έδειξε ότι οι ασθενείς με μείζονα κατάθλιψη, διπολική διαταραχή και σχιζοφρένεια, παρουσίασαν σημαντική βελτίωση όταν ακολουθούσαν κετογονική δίαιτα. Με την εφαρμογή του συγκεκριμένου διατροφικού μοντέλου σε νοσοκομειακό περιβάλλον, το 64% των ασθενών έλαβαν εξιτήριο από το νοσοκομείο με λιγότερη ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή.
Η μελέτη διεξήχθη από τον ψυχίατρο του Πανεπιστημίου της Τουλούζης Dr. Albert Danan και διαπίστωσε ότι μια κετογονική δίαιτα ήταν ασφαλής, εφικτή, καλά ανεκτή από τους περισσότερους ασθενείς και οδήγησε σε πρωτοφανείς βελτιώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία ασθενών που νοσηλεύονταν με σοβαρές ψυχικές ασθένειες.
Πρωτόκολλο κετογονικής δίαιτας
Ο Δρ Danan εισήγαγε 31 ασθενείς του που έπασχαν από μείζονα κατάθλιψη, διπολική διαταραχή ή σχιζοφρένεια στην Clinique du Castelviel στην Τουλούζη, όπου καθημερινά τους σερβιριζόταν κετογονικό γεύμα, αντί της συνήθους νοσοκομειακής διατροφής.
Το πρόγραμμα που εφάρμοσε περιόρισε τη συνολική πρόσληψη υδατανθράκων σε 20 γραμμάρια κατ’ ανώτατο όριο την ημέρα και βασίστηκε στο πρωτόκολλο κετογονικής δίαιτας που χρησιμοποιεί ο Δρ Eric Westman στη μεταβολική του έρευνα στο Πανεπιστήμιο Duke.
Αποτελέσματα
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης και της ψύχωσης βελτιώθηκαν και στους 28 ασθενείς που ακολούθησαν τη δίαιτα για περισσότερο από δύο εβδομάδες, με τις βελτιώσεις να γίνονται αισθητές μέσα σε τρεις εβδομάδες ή λιγότερο.
Το 43% των ασθενών πέτυχε κλινική ύφεση και το 64% πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο με λιγότερη ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή. Ο Δρ Danan δεν είχε δει ποτέ πριν αυτό το βαθμό βελτίωσης σε κανέναν από αυτούς τους ασθενείς – με τους περισσότερους από τους οποίους είχε συνεργαστεί για χρόνια ή και δεκαετίες και όλοι τους είχαν νοσηλευτεί στο παρελθόν υπό τη φροντίδα του μία ή περισσότερες φορές.
Οι ασθενείς παρουσίασαν, επίσης, σημαντικές βελτιώσεις στους δείκτες μεταβολικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της αρτηριακής πίεσης, της γλυκόζης στο αίμα, των τριγλυκεριδίων και του βάρους τους:
Όλοι οι ασθενείς εκτός από έναν έχασαν βάρος, συμπεριλαμβανομένου του 96% εκείνων που έπαιρναν αντιψυχωσικά και σχεδόν οι μισοί πέτυχαν κλινικά σημαντική απώλεια βάρους [που ορίζεται ως μείωση του σωματικού βάρους κατά ≥5%]. Αυτό το ευπρόσδεκτο αποτέλεσμα από μόνο του αποτελεί μια πειστική υπόθεση για την εφαρμογή της ΚΔ [κετογονικής δίαιτας] σε άτομα που λαμβάνουν αντιψυχωσικά φάρμακα, ανεξάρτητα από το αν τα ψυχιατρικά συμπτώματα βελτιώνονται ως απάντηση στην ΚΔ ή όχι, καθώς η αντιμετώπιση της προκαλούμενης από τα αντιψυχωσικά αύξησης βάρους είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Σημασία
Μέχρι τώρα, τα στοιχεία που υποστηρίζουν την κετογονική δίαιτα, ειδικά για τις ψυχιατρικές παθήσεις, περιορίζονταν σε έγγραφα με υποθέσεις, μελέτες σε ζώα και έναν μικρό αλλά αυξανόμενο αριθμό μεμονωμένων αναφορών περιπτώσεων.
Καθώς δεν επρόκειτο για ελεγχόμενη δοκιμή, δεν μπορεί να εξακριβωθεί ο βαθμός στον οποίο η κετογονική δίαιτα μπορεί ή δεν μπορεί να συμβάλει άμεσα στα αποτελέσματα που αναφέρθηκαν.
Ωστόσο, με δεδομένο ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που μια ομάδα ασθενών τόσο μεγάλης έκτασης και τόσο διαφορετικών διαγνωστικά ασθενών αντιμετωπίστηκε με κετογονική δίαιτα σε νοσοκομειακό περιβάλλον, οι κλινικές αυτές παρατηρήσεις χρησιμεύουν για να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των υφιστάμενων αναφορών περιστατικών και των ελεγχόμενων κλινικών δοκιμών που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη σε άλλα ιδρύματα ανά τον κόσμο.
Όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει την εμπειρία του ως επικεφαλής ερευνητής αυτής της μελέτης, ο Δρ Danan δήλωσε:
Κατά τη διάρκεια της καριέρας μου, έχω εντυπωσιαστεί από τα όρια των συμβατικών θεραπειών στην ψυχιατρική. Οι περισσότεροι ασθενείς υποτροπιάζουν και έχουν κακή ποιότητα ζωής. Οι περισσότεροι από αυτούς υποφέρουν από δραματική αύξηση βάρους, παχυσαρκία, διαβήτη, υπέρταση και μεταβολικό σύνδρομο. Η απώλεια του προσδόκιμου ζωής σε αυτόν τον πληθυσμό μπορεί να μετρηθεί σε δεκαετίες. Πρόκειται για θέμα δημόσιας υγείας και πρέπει να δοθεί πολύ μεγαλύτερη προσοχή στα προβλήματα αυτά.
Η εισαγωγή διατροφικών μέτρων, ιδίως της κετογονικής δίαιτας, με βοήθησε σημαντικά στη βελτίωση των αποτελεσμάτων της θεραπείας. Οι ασθενείς άρχισαν να βελτιώνουν τη μεταβολική τους κατάσταση, χάνοντας βάρος, βελτιώνοντας την αρτηριακή τους πίεση κ.λπ., αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι παρατήρησα πραγματική βελτίωση και των ψυχιατρικών συμπτωμάτων τους, όπως οι ψευδαισθήσεις, οι παραληρητικές ιδέες και η αστάθεια της διάθεσης.
Αφού ηγήθηκα αυτής της μελέτης, είμαι πεπεισμένος ότι τα διατροφικά μέτρα μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο και να οδηγήσουν σε ανεκτίμητα οφέλη. Αυτό με κάνει να θεωρώ ότι πρόκειται για τη μελλοντική κατεύθυνση που πρέπει να αναπτυχθεί στην ψυχιατρική περίθαλψη.
Βιβλιογραφία
Danan A, Westman EC, Saslow LR, Ede G. The Ketogenic Diet for Refractory Mental Illness: A Retrospective Analysis of 31 Inpatients. Frontiers in Psychiatry, 06 July 2022. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.951376
