Μαρία Μουτάφη – Ειδικευόμενη Καρδιολόγος Γενικό Νοσοκομείο Χίου
Νικόλαος Σμυρνιούδης – Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Γενικό Νοσοκομείο Χίου
Ο επιπολασμός του Σακχαρώδη Διαβήτη στην Ελλάδα ανέρχεται περίπου στο 6%, ενώ αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Οι αιτίες είναι λίγο – πολύ γνωστές: Ο σύγχρονος, δυτικός τρόπος ζωής με την ανθυγιεινή διατροφή και την καθιστική ζωή. Aπό την άλλη πλευρά, οι ευρέως διαδεδομένες προληπτικές διαγνωστικές εξετάσεις, δημιούργησαν τις συνθήκες, ώστε να έχουμε αυξανόμενα ποσοστά διάγνωσης του Σακχαρώδους Διαβήτη.
Όπως όλες οι μεταβολικές διαταραχές, έτσι και ο Σακχαρώδης Διαβήτης μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές σε όλα σχεδόν τα αγγεία και τα νεύρα του ανθρώπινου σώματος. Αυτές περιλαμβάνουν τη διαβητική νευροπάθεια, την αμφιβληστροειδοπάθεια, τη νεφροπάθεια, την περιφερική αγγειοπάθεια- το διαβητικό πόδι, το ισχαιμικό αγγειακό επεισόδιο, καθώς και τη στεφανιαία νόσο.
Η επίδραση του ΣΔ στην καρδιά
Ο διαβήτης, η υπέρταση, το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα στεφανιαία αγγεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη αιματική ροή στα αγγεία της καρδιάς και τη μειωμένη παροχή οξυγόνου και θρεπτικών στοιχείων στο μυοκάρδιο. Κλινικά αυτό μπορεί να εκδηλωθεί είτε ως στηθάγχη, δηλαδή εμφάνιση επώδυνων θωρακικών ενοχλημάτων εκλυόμενων στην προσπάθεια, είτε ως οξύ στεφανιαίο επεισόδιο με την μορφή εμφράγματος του μυοκαρδίου ή ακόμα και αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, στην ακραία του μορφή.
Μάλιστα, οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, συχνά δεν βιώνουν πόνο, λόγω της περιφερικής νευροπάθειας. Έτσι, συχνά δεν αντιλαμβάνονται ένα ενδεχόμενο έμφραγμα, η διάγνωση του οποίου τίθεται καθυστερήμενα σε δεύτερο χρόνο μετά τη νέκρωση ενός τμήματος του μυοκαρδιακού ιστού, ενίοτε μέσω των απώτερων επιπλοκών, όπως οι προκαλούμενες αρρυθμίες και οι εκδηλώσεις καρδιακής ανεπάρκειας. Και φυσικά ό,τι συμβαίνει στα στεφανιαία αγγεία, αντικατοπτρίζει ό,τι συμβαίνει και στα υπόλοιπα αγγεία του οργανισμού μας, όπως οι καρωτίδες, τα αγγεία του εγκεφάλου, των άνω και κάτω άκρων, των νεφρών, των γεννητικών οργάνων, των οφθαλμών.
Ο όρος καρδιακή ανεπάρκεια περιλαμβάνει συμπτώματα όπως η δύσπνοια, τα περιφερικά οιδήματα, η ολοένα μειούμενη αντοχή στην κόπωση, τα οποία προκαλούνται από την αδυναμία της καρδιάς ως αντλίας να εξωθήσει το αίμα στα υπόλοιπα όργανα και τους περιφερικούς ιστούς και να καλύψει έτσι τις μεταβολικές τους ανάγκες.
Όσο πιο υψηλές είναι οι τιμές της γλυκόζης στο αίμα και όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ο οργανισμός μας είναι εκτεθειμένος σ’ αυτές τις υψηλές τιμές, με άλλα λόγια όσο πιο αρρύθμιστος είναι ο ασθενής, τόσο πιο μεγάλη είναι έκταση των αθηρωματικών πλακών στη στεφανιαία κυκλοφορία, αλλά και πιο σημαντική η νευροπάθεια και η αδυναμία αντίληψης του αισθήματος πόνου.
Σήμερα, έχουμε αρκετά όπλα στη θεραπευτική μας φαρέτρα. Υπάρχουν ποικίλες κατηγορίες αντιδιαβητικών φαρμάκων, που καθεμία ταιριάζει σε διαφορετικά προφίλ ασθενών. Ξεκινώντας από την ινσουλίνη, τη μετφορμίνη, τις σουλφονουρίες, φτάσαμε σε νεότερες φαρμακευτικές αγωγές όπως τα γλυκοζουρικά και οι αναστολείς του συμμεταφορέα SGLT2 (δαπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη) και τα μιμητικά GLP1 (λιραγλουτίδη, σεμαγλουτίδη).
Η στενή σχέση διαβήτη- καρδιαγγειακού κινδύνου αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι οι νεότερες κατηγορίες αντιδιαβητικών φαρμάκων (γλυκοζουρικά και μιμητικά GLP-1) έχουν αποδεδειγμένο όφελος και για νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος. Μάλιστα, τα γλυκοζουρικά, δηλαδή η δαπαγλιφλοζίνη και η εμπαγλιφλοζίνη, έχουν πλέον καθιερωθεί στις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες ως ένας από τους βασικούς πυλώνες στη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας, βελτιώνοντας την πρόγνωση των ασθενών.
Παρά τις αποτελεσματικές θεραπευτικές αγωγές, η πρωτογενής πρόληψη παραμένει ο καλύτερος τρόπος για να προστατέψουμε την καρδιά και τα αγγεία μας. Στόχος μας, λοιπόν, πρέπει να είναι η εξάλειψη όλων των παραγόντων κινδύνου.
Σταματάμε το κάπνισμα, υιοθετούμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής με μεσογειακή διατροφή και συχνή άσκηση και ρυθμίζουμε την αρτηριακή μας πίεση, τα επίπεδα γλυκόζης και λιπιδίων του αίματος.
Η διαχρονική ρήση του Ιπποκράτη “Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν”, πρέπει να λειτουργεί σαν γνώμονας του τρόπου ζωής μας.
