Περίπου 700.000.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα πάσχουν από διαβήτη έως το 2049. Με δεδομένο ότι τα άτομα με διαβήτη έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιαγγειακή νόσο, βλέπουμε την επιδημία του διαβήτη να βαδίζει χέρι χέρι με μια διαρκώς αυξανόμενη καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα.
Ο κίνδυνος καρδιαγγειακών επιπλοκών είναι ακόμη μεγαλύτερος για ένα στα δύο άτομα με διαβήτη που παραμένουν αδιάγνωστα, σημειώνει στη συνέντευξή του στο περιοδικό “Στα Χρώματα του Διαβήτη”, ο Καθηγητής Καρδιολογίας στη Γ’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» και Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, κ. Γεράσιμος Σιάσος. Γι΄αυτό προτείνει εξατομικευμένη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου για κάθε ασθενή, σωστή ρύθμιση του σακχάρου και επαγρύπνηση για τις τυχόν επιιπτώσεις του διαβήτη στα όργανα – στόχους.
Ο Διαβήτης αποκτά διαστάσεις πανδημίας. Πόσους aνθρώπους αφορά και ποιες είναι οι προβλέψεις για το μέλλον;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) αποτελεί ένα χρονίως εξελισσόμενο μεταβολικό νόσημα με πολυπαραγοντικό υπόστρωμα, που χαρακτηρίζεται από υψηλό σάκχαρο στο αίμα, αντίσταση στην ινσουλίνη και έλλειψη ινσουλίνης.
Ταξινομείται αιτιολογικά σε 4 κατηγορίες, αλλά δύο είναι οι συχνότερες μορφές του:
- Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1, όπου δεν παράγεται ινσουλίνη λόγω αυτοάνοσης καταστροφής των β-κυττάρων του παγκρέατος και εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά και νέους ενήλικες και
- Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2, όπου υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη και σχετική έλλειψή της. Κύρια αιτία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή. Αποτελεί τη συχνότερη μορφή ΣΔ και εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικες.
Υπολογίζεται ότι 425 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη, ενώ 1 στους 11 ενήλικες παγκοσμίως διαγιγνώσκεται με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2.
Στη χώρα μας νοσούν περισσότερα από 1 εκατομμύριο άτομα, ενώ το 50% των ασθενών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από Διαβήτη. Ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη αναμένεται να αυξηθεί σε 578 εκατομμύρια το 2030 και σε 700 εκατομμύρια το 2049 (10.9% του παγκόσμιου πληθυσμού).
Ποιες είναι οι επιπτώσεις του Διαβήτη στην καρδιά;
Οι επιπτώσεις του Σακχαρώδη Διαβήτη στην καρδιά και στο καρδιαγγειακό σύστημα είναι πολλαπλές. Ο διαβήτης προκαλεί πρόωρη και εκτεταμένη αθηρωμάτωση, αρτηριοσκλήρωση, περιφερική αρτηριακή νόσο, νόσο στις καρωτίδες, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και βεβαίως στένωση των στεφανιαίων αρτηριών που αρδεύουν την καρδιά, στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου και καρδιακή ανεπάρκεια.
Έτσι, τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη έχουν 2 – 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Μάλιστα το 84% των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω με ΣΔ πεθαίνουν από καρδιαγγειακά αίτια (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, ισχαιμικό αγγειακό επεισόδιο).
Όσοι μάλιστα πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιακή νόσο ή ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό σε σύγκριση με άτομα χωρίς διαβήτη.
Ο κίνδυνος αυξάνει ακόμη και αν δεν υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου;
Είναι αλήθεια ότι ο καρδιαγγειακός κίνδυνος υπολογίζεται επί τη βάση ενός πολυπαραγοντικού αθροιστικού μοντέλου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση καρδιαγγειακής νόσου, όπως το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία, η αρτηριακή υπέρταση κ.ά. Όλοι αυτοί οι παράγοντες δρουν αθροιστικά, δηλαδή ο κίνδυνος γίνεται μεγαλύτερος όταν συνδυάζονται τέτοιοι παράγοντες κινδύνου. Το ίδιο ισχύει και για τον σακχαρώδη διαβήτη, που αποτελεί έναν ισχυρότατο παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου με μεγαλύτερη επίπτωση στην εμφάνιση καρδιαγγειακών, όταν οι υπόλοιποι παράγοντες κινδύνου δεν αντιμετωπίζονται σωστά και επαρκώς. Παρ’ όλα αυτά, από μόνος του ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου που γίνεται μεγαλύτερος όταν υπάρχει και βλάβη οργάνων στόχων, όπως διαβητική νεφροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια κ.ά.
Πόσος μεγάλος είναι ο κίνδυνος για τα αδιάγνωστα περιστατικά;
Η καλή ρύθμιση του σακχάρου και των επιπέδων γλυκόζης ορού, αλλά και των υπολοίπων παραγόντων κινδύνου, είναι καθοριστική για τη μείωση των καρδιαγγειακών επιπλοκών και τη διατήρηση μιας καλής ποιότητας ζωής.
Η ρύθμιση του σακχάρου είναι επομένως σημαντικό να γίνεται όσο το δυνατό νωρίτερα στην πορεία του Σακχαρώδη Διαβήτη, ώστε οι όποιες βλάβες στα όργανα «στόχους» που προσβάλλει ο σακχαρώδης διαβήτης να μην αθροίζονται.
Έτσι, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών με διαβήτη παραμένουν αδιάγνωστοι. Υπολογίζεται ότι 212.400.000 συνάνθρωποί μας ή το ½ από το σύνολο των ατόμων ηλικίας 20-79 ετών με διαβήτη δεν γνωρίζουν την ασθένειά τους. ΟλοιΌλοι αυτοί οι άνθρωποι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση;
Καθώς η πρώιμη έναρξη θεραπείας για το Σακχαρώδη Διαβήτη μπορεί να περιορίσει τις καρδιαγγειακές επιπλοκές, αλλά και να αποτρέψει την εμφάνιση οξέων επιπλοκών του Σακχαρώδη Διαβήτη όπως η διαβητική κετοξέωση και το μη κετοτικό υπερωσμωτικό κώμα, συνιστάται να ελέγχονται για την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη άτομα:
- Υπέρβαρα ή παχύσαρκα (με δείκτη μάζας σώματος ΔΜΣ ≥25 kg/m2), αν επιπρόσθετα έχουν έναν τουλάχιστον από τους παρακάτω παράγοντες:
-Οικογενειακό ιστορικό ΣΔ σε συγγενείς 1ου βαθμού (γονείς, αδέλφια, παιδιά)
-Ιστορικό υπέρτασης ή καρδιαγγειακής νόσου
-Ιστορικό δυσλιπιδαιμίας (υψηλά τριγλυκερίδια [>250 mg/dL], χαμηλή HDL <35 mg/dL])
-Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
-Καταστάσεις που σχετίζονται με αντίσταση στην ινσουλίνη (π.χ. μελανίζουσα ακάνθωση)
- Με ιστορικό προδιαβήτη
- Με ιστορικό Σακχαρώδη Διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
- Άνω των 45 ετών
- Με λοίμωξη από HIV
Στην περίπτωση που τα αποτελέσματα του προσυμπτωματικού αρχικού ελέγχου είναι φυσιολογικά, ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά 3ετία περίπου.
Ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται συχνότερα, σε άτομα με διαφορετικά αρχικά ευρήματα ή/και παράγοντες κινδύνου.
Πώς μπορούν τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη να μειώσουν τον καρδιαγγειακό τους κίνδυνο;
Σε κάθε περίπτωση, η μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου γίνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με την περίπτωση. Όμως, σε όλες τις περιπτώσεις είναι σημαντική η αλλαγή τρόπου ζωής και η υιοθέτηση υγιεινοδιαιτητικών μέτρων παράλληλα με τη σωστή ρύθμιση του σακχάρου.
Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στα μέτρα του ασθενούς, με την επιλογή των κατάλληλων φαρμακευτικών κατηγοριών αντιδιαβητικών που θα προσφέρουν την καλύτερη προστασία από καρδιαγγειακά σε κάθε ασθενή.
Οι προληπτικές διαγνωστικές εξετάσεις για την αποκάλυψη επιπρόσθετων παραγόντων κινδύνου, όπως υπέρτασης και δυσλιπιδαιμίας, αλλά και ο έλεγχος τυχόν βλάβης των οργάνων – στόχων, όπως των οφθαλμών και των νεφρών είναι σημαντικός. Σημαντική είναι επίσης, ανάλογα με την περίπτωση και την ύπαρξη συμπτωμάτων, και ο έλεγχος της καρδιακής λειτουργίας και των στεφανιαίων αγγείων για τη ύπαρξη στενώσεων.
Τι έχει αλλάξει σε επίπεδο όπλων (φαρμακευτικών αγωγών) τα τελευταία χρόνια;
Καθώς το σημαντικότερο αίτιο νοσηρότητας και επιπλοκών στους ασθενείς με διαβήτη προέρχεται από το καρδιαγγειακό σύστημα, έχει γίνει κατανοητό ότι η αντιδιαβητική-υπογλυκαιμική αγωγή δεν πρέπει να στοχεύει μόνο στη μείωση της γλυκόζης ορού, αλλά και στην εξασφάλιση της καλής καρδιαγγειακής υγείας και -ιδανικά- στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και των καρδιαγγειακών συμβαμάτων.
Έτσι, τα τελευταία χρόνια, έχουν προστεθεί στη φαρμακευτική φαρέτρα σημαντικά φάρμακα που όχι μόνο ρυθμίζουν τα επίπεδα γλυκόζης, αλλά προστατεύουν και τη νεφρική λειτουργία, προστατεύουν από τις επιπλοκές και την εξέλιξη της αθηρωμάτωσης και από τα καρδιαγγειακά συμβάματα και βελτιώνουν σε ορισμένες περιπτώσεις την καρδιακή λειτουργία.
Επίσης, τα νεότερα αυτά φάρμακα μπορούν να επιτύχουν σε κάποιες περιπτώσεις μείωση του σωματικού βάρους, με σημαντικό όφελος τόσο στη ρύθμιση του σακχάρου και των μεταβολικών παραγόντων κινδύνου, όσο και στη λειτουργική κατάσταση και ευεξία των ασθενών.
Εξειδικευμένα ιατρεία καρδιάς και Διαβήτη: Ποιες ειδικότητες περιλαμβάνουν και γιατί;
Καθώς ο διαβήτης αποτελεί μια χρόνια συστηματική νόσο, οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να αντιμετωπίζονται συνολικά και συστηματικά.
Με δεδομένο δε ότι οι περισσότερες επιπλοκές των διαβητικών ασθενών προέρχονται από το καρδιαγγειακό, τα ιατρεία καρδιάς και διαβήτη πλαισιώνονται απαραίτητα από ένα ιατρό εξειδικευμένο στη ρύθμιση του διαβήτη και από έναν καρδιολόγο.
Κατά περίπτωση, μπορεί να πλαισιώνονται και να συνεργάζονται με διαιτολόγους, οφθαλμίατρους, αγγειολόγους ή και νεφρολόγους.
Εξειδικευμένα ιατρεία καρδιάς και Διαβήτη: Πόσα είναι και πού λειτουργούν; Ποιοι μπορεί να απευθυνθούν σε αυτά;
Διεπιστημονικά ιατρεία καρδιάς και διαβήτη λειτουργούν σε πανεπιστημιακές καρδιολογικές κλινικές όπως στο ΠΓΝ «Αττικόν», στο «Ιπποκράτειο» ΓΝΑ και στο ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία». Τέτοια ιατρεία λειτουργούν επίσης σε κλινικές του ΕΣΥ, όπως για παράδειγμα στο KAT και στο νοσοκομείο Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ – «Ερυθρός».
Στα ιατρεία αυτά μπορεί να κλείσει ραντεβού και να εξεταστεί κάθε διαβητικός ασθενής ή ασθενής με πολλαπλούς μεταβολικούς παράγοντες κινδύνου, που επιθυμεί να αντιμετωπίσει και να προσεγγίσει ταυτόχρονα και τους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου ή την καρδιαγγειακή του νόσο και τον σακχαρώδη διαβήτη.
Μόττο 1: Όσοι πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιακή νόσο ή αγγειακό εγκεφαλικό, σε σύγκριση με άτομα χωρίς διαβήτη.
Μόττο 2: Το 50% των ατόμων ηλικίας 20-79 ετών με διαβήτη δεν το γνωρίζουν την ασθένειά τους. Ολοι αυτοί και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
