Διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να αναπτύξουν ΣΔ τύπου 2 υπέρβαροι παχύσαρκοι, ιδίως αν συνυπάρχει καθιστική ζωή και οικογενειακό ιστορικό.
Η παχυσαρκία είναι ο σημαντικότερος παράγοντας και καθορίζεται με βάση το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) που υπολογίζεται εύκολα, αν διαιρέσουμε το βάρος σε κιλά δια το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα, του ατόμου.Με μικρές διαφορές στα δυο φύλα, με βάση το ΒΜΙ τα άτομα χαρακτηρίζονται:
- Λιποβαρής με BMI μικρότερο από 18,5.
- Φυσιολογικού βάρους με BMI μεταξύ 18,5 και 24,9.
- Υπέρβαροι με BMI μεταξύ 25 και 29,9.
- Παχύσαρκοι με BMI 30 και μεγαλύτερο.
- Νοσογόνος παχυσαρκία με ΒΜΙ μεγαλύτερο του 40.
Άλλοι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ΣΔ τύπου 2 περιλαμβάνουν:
Ηλικία άνω των 45 ετών, ιδίως με καθιστική ζωή (αν και ο ΣΔ τύπου 2 αυξάνεται δραματικά, σε νεότερους πληθυσμούς, λόγω παχυσαρκίας).
Όσοι έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού (π.χ. γονέας ή αδελφοί), ίσως και δευτέρου βαθμού με ΣΔ (πχ παππούς, γιαγιά) τύπου 2, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Το να έχετε συγγενείς τρίτου βαθμού με ΣΔ τύπου 2, δεν θεωρείται σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη.
Το Μεταβολικό Σύνδρομο που μπορεί να περιλαμβάνει, κυρίως, κοιλιακού τύπου παχυσαρκία, Υπέρταση, Δυσλιπιδαιμία (υψηλές τιμές κακής χοληστερίνης[LDL] <100mg/dL, χαμηλές τιμές “καλής“χοληστερόλης [HDL-C] <40mg/dL ή και επίπεδα τριγλυκεριδίων > 150mg/dL), λιπώδες ήπαρ, νεφρική δυσλειτουργία.
Επίσης, κινδυνεύουν όσοι εμφανίζουν Προδιαβήτη (αυξημένη γλυκόζη νηστείας: Σάκχαρα από 100-125mg/dl ή σε καμπύλη σακχάρου- σάκχαρα στις 2 ώρες, μετά λήψη 75 γρ. Γλυκόζης, από 140 ως 199mg/dl).
Επιπλέον, οι γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης ή γέννησης ενός μωρού βάρους άνω των 4,2kg ή με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκώ.
Η υπέρταση (αρτηριακή πίεση [BP]≥ 140/90 mmHg) αυξάνει τις πιθανότητες ενός ατόμου να αναπτύξει ΣΔ τύπου 2, ιδιαίτερα στη λευκή φυλή.
Η υπόταση δεν θεωρείται σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη.
Αντίθετα, άτομα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες που είναι σωματικά ενεργοί, προσέχουν το βάρος τους και καταναλώνουν δίαιτα χαμηλών θερμίδων διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ τύπου 2 σε σχέση με όσους είναι υπέρβαροι, έχουν καθιστική ζωή και καταναλώνουν υψηλή ημερήσια ποσότητα θερμίδων (ασχέτως με το είδος ακόμα και υγιεινοί υδατάνθρακες πχ φρούτα ή περισσότερο λίπος ακόμα και ελαιόλαδο, ή πρωτεΐνη και ανθυγιεινούς υδατάνθρακες).
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΣΔτ2
ΦΤΑΙΕΙ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΓΛΥΚΩΝ Ή Η ΚΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ…
Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμβάλλουν στην πολύπλοκη παθοφυσιολογία του ΣΔ, δημιουργώντας “αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιμία”, με τελική κατάληξη την ανεπαρκή έκκριση ινσουλίνης.
Η “αντίσταση στην ινσουλίνη”, με απλά λόγια, έχει γονιδιακά κυρίως αλλά και περιβαλλοντολογικά αίτια (κυρίως παχυσαρκία). Τα άτομα αυτά απαιτούν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης, που είναι το κλειδί για να λειτουργήσει ο μεταβολισμός στο σώμα.
Ενώ η γενετική προδιάθεση δεν αλλάζει, η ”κληρονομούμενη”αντίσταση στην ινσουλίνη χειροτερεύει με την αύξηση του βάρους και αυτό οφείλεται, δυστυχώς, στο διαβητογόνο σύγχρονο τρόπο ζωής (υπερβολική πρόσληψη θερμίδων, ανεπαρκής θερμιδική δαπάνη, καθιστική ζωή και παχυσαρκία). Αυτό θα οδηγήσει στην εξάντληση των β-κυττάρων του παγκρέατος, με συνέπεια ανεπαρκή έκκριση ινσουλίνης που θα οδηγήσει τελικά στον ΣΔτ2 και τις καταστροφικές επιπλοκές του. Φυσικά, με αλλαγή τρόπου ζωής και συμπεριφοράς στο σώμα μας, ιδίως στα αρχικά στάδια, θα μπορούσε να αναστραφεί πλήρως.
Η υπέρταση, η υπερκατανάλωση θερμιδογόνων κακής ποιότητας υδατανθράκων και η “καθιστική ζωή” είναι συχνά παρόντα σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2, αλλά κανένα από τα τρία δεν είναι απαραίτητο από μόνο του για την ανάπτυξη της νόσου.
Η μεγάλη ηλικία, η κατάθλιψη και οι ασθενείς με σχιζοφρένεια, λόγω της χρήσης αντιψυχωσικών δεύτερης γενιάς παραγόντων παρουσιάζουν, επίσης, αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ τ 2, αλλά ούτε η κακή ψυχολογία ούτε η σχιζοφρένεια σα νόσος, ούτε καν η κατανάλωση ζάχαρης και γλυκών αποτελούν μέρος της παθογένεσης ΣΔ τ 2.
Σημάδια και συμπτώματα
Πολλοί ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 είναι χωρίς συμπτώματα για πολλά χρόνια (έως 10 έτη από την έναρξη). Δυστυχώς, αυτό μπορεί να αποβεί πολύ επιβαρυντικό και επικίνδυνο για την υγεία.
Τα πρώτα σημάδια: Θολή όραση, κράμπες, παραισθησίες κάτω άκρων, υπέρχρωση δέρματος, ιδίως στις κνήμες. Μυκητιασικές λοιμώξεις, ιδίως των γεννητικών οργάνων, μελαγχρωματική ακάνθωση (σκουρόχρωμες δερματικές κηλίδες, ιδίως στα κάτω άκρα) και ιστορικό καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Κλασικά συμπτώματα: Αρχικά πολυουρία με συνεπακόλουθο την πολυδιψία. Όσο η έλλειψη ινσουλίνης αυξάνεται, εμφανίζεται σημαντική απώλεια βάρους με αυξημένη όρεξη και πολυφαγία που χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη κόπωση, υπνηλία, σύγχυση η και κώμα.
Πως γίνεται η Διάγνωση
Ο διαβήτης μπορεί να διαγνωσθεί με τους ακόλουθους τρόπους:
Μετρήσεις γλυκόζης το πρωί νηστικοί από 126 mg/dL (7,0 mmol / L) ή υψηλότερα, τουλάχιστον 2 μετρήσεις σε διαφορετικές ημέρες.
Μετρήσεις γλυκόζης 200 mg / dL (11,1 mmol / L) ή υψηλότερα στις 2 ώρες μετά από δοκιμασία ανοχής με 75 g γλυκόζης από στόματος.
Δύο τυχαίες μετρήσεις γλυκόζης πλάσματος 200 mg / dL (11,1 mmol / L) ή υψηλότερη σε έναν ασθενή με κλασικά συμπτώματα διαβήτη
Το επίπεδο γλυκοζιλιωμένηςαιμοσφαιρίνης (HbA1c) δεν είναι πρωταρχικό διαγνωστικό κριτήριο και το σίγουρο είναι πως χαμηλότερες τιμές HbA1c δεν αποκλείουν την διάγνωση ΣΔ τ2.
Ποιοι είναι οι στόχοι της θεραπειας
Οι στόχοι θεραπείας είναι οι εξής:
- ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΙ
- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ
- ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ
Η καλύτερη θεραπεία είναι η η αναστροφή του ΣΔ και η επάνοδος του σακχάρου στο αίμα, στις φυσιολογικές τιμές. Είναι δυνατόν να επιτευχθεί, ιδίως στα αρχικά στάδια με μέτρια απώλεια βάρους (~10% του αρχικού), που όμως θα διατηρηθεί για τουλάχιστον μια 5/ετία. Σωστή Διατροφή, εκπαίδευση, συστηματική καθημερινή μέτρια σωματική άσκηση (20-40’ ημερησίως, έστω και απλό περπάτημα) και φυσικά τακτική επικοινωνία με τη θεραπευτική ομάδα, ως το θεμέλιο του προγράμματος θεραπείας.
Πρόληψη κινδύνου επιπλοκών στα άτομα με προδιαβήτη- ΣΔτ2 για να μειώσουμε ιδίως τον πολύ αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, δηλαδή τα καρδιακά ισχαιμικά επεισόδια και τα αγγειακά εγκεφαλικά, σημαίνει πολύ συχνά αναγκαία τη φαρμακευτική θεραπεία των υπολοίπων παραγόντων κινδύνου (πχ υπέρταση, χοληστερόλη κλπ.).
Όταν ο ΣΔτ2 έχει ήδη διαγνωσθεί, είναι απόλυτα απαραίτητο να ξεκινήσει παράλληλα και εξατομικευμένα αντιδιαβητική φαρμακευτική αγωγή σε συνεργασία και τακτική επικοινωνία του ασθενούς με τη θεραπευτική ομάδα.
