Ο όρος διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια καλύπτει ένα μεγάλο εύρος βλαβών στον αμφιβληστροειδή οι οποίες μπορεί να επηρρεάσουν την όραση. Η αμφιβληστροειδοπάθεια συμβαίνει λόγω βλαβών στα μικρά αγγεία του αμφιβληστροειδή.

Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έχουν μεγαλύτερο ρίσκο να αναπτύξουν και άλλες οφθαλμικές βλάβες όπως καταρράκτη και γλαύκωμα.

 

ΠΩΣ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ Η ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Μετά από κάποια χρόνια τα ανεβασμένα επίπεδα γλυκόζης αίματος μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στα αγγεία του αμφιβληστροειδή. Αυτό μπορεί να προκαλέσει:

·Μικρές διογκώσεις των αιμοφόρων αγγείων (μικροανευρύσματα)

·Μικρή διαρροή υγρού από τα κατεστραμένα αγγεία (εξιδρώματα)

·Μικρές αιμορραγίες από τα κατεστραμένα αγγεία

·Θρόμβωση των αγγείων, η οποία προκαλεί έλλειψη οξυγόνου σε περιοχές του αμφιβληστροειδή.

·Νέα ανώμαλα αγγεία μπορεί να αναπτυχθούν σε αυτές τις περιοχές. Αυτό καλείται παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια. Τα ανώμαλα αυτά αγγεία μπορεί εύκολα να αιμορραγήσουν.

 

ΠΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ Η ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Οι περισσότεροι ασθενείς με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια δεν έχουν συμπτώματα ή μείωση της όρασής τους. Παρόλ’ αυτά, χωρίς θεραπεία, η όραση σταδιακά μειώνεται και μπορεί να προέλθει ακόμη και τύφλωση. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η πιο συχνή αιτία τύφλωσης στην παραγωγική ηλικία.

Αρχικά συμπτώματα είναι η θολή όραση, μυιοψίες (μαύρα στίγματα στην όραση), φωταψίες (λάμψεις), ή ακόμη και ξαφνική απώλεια της όρασης.

 

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΗΣ  ΔΙΑΒΗΤΙΚΗΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑΣ

Διαφορετικά μέρη του αμφιβληστροειδούς μπορεί να προσβληθούν

Η ωχρά κηλίδα είναι μια μικρή αλλά ζωτική περιοχή, αποτελεί το κέντρο του αμφιβληστροειδούς  (του πίσω μέρους του ματιού) και είναι απαραίτητη για την κεντρική όραση. Είναι περίπου 5 χιλιοστά σε διάμετρο και έχει την μεγαλύτερη πυκνότητα σε ραβδία και κωνία. Είναι η περιοχή όπου εστιάζουν οι ακτίνες του φωτός, επομένως όταν διαβάζουμε ή κοιτάμε ένα αντικείμενο το φως από το αντικείμενο περνάει μέσω του κερατοειδούς και του φακού και εστιάζει στην ωχρά κηλίδα. Χρειαζόμαστε μια υγιή ωχρά για καλή κεντρική όραση, η οποία μας βοηθάει για τη γραφή, την ανάγνωση, την αναγνώριση προσώπων κτλ.

Το εξωτερικό μέρος του αμφιβληστροειδούς χρησιμοποιείται για την περιφερική όραση. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί να προσβάλει τόσο την ωχρά κηλίδα, όσο και την περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς.

 

Η σοβαρότητα της αφιβληστροειδοπάθειας μπορεί να ποικίλει

·Η αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος δεν προσβάλει την όραση. Σ΄αυτή υπάρχει μικρή διαρροή υγρού και μικρές αιμορραγίες και μικροανευρύσματα.

·Η προπαραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι πιο προχωρημένη και εκτεταμένη μορφή, μπορεί να συνυπάρχει έλλειψη οξυγόνου, δεν έχουμε όμως την εμφάνιση νεοαγγείων.

·Η ωχροπάθεια είναι η προσβολή της ωχράς κηλίδας με συγκέντρωση υγρού και εμφάνιση οιδήματος που προκαλεί μείωση της όρασης.

·Η παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια συμβαίνει όταν λόγω της έλλειψης οξυγόνου παράγονται ουσίες που ονομάζονται αγγειογεννετικοί παράγοντες. Αυτοί με τη σειρά τους προάγουν την ανάπτυξη μικρών ανώμαλων αγγείων στην προσπάθεια να αποκαταστήσουν τη βλάβη. Τα αγγεία αυτά είναι ευαίσθητα, με λεπτά τοιχώματα,  μπορεί πολύ εύκολα να αιμορραγήσουν και να προκαλέσουν μεγάλη πτώση της όρασης. Είναι επίσης πιθανό σε αυτόν τον τύπο χωρίς τη θεραπεία με laser να έχουμε μόνιμη και σοβαρή μείωση της όρασης ή ακόμη και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Εάν τα ανώμαλα αυτά αγγεία αναπτυχθούν στο πρόσθιο μέρος του ματιού μπορεί να προκαλέσουν γλαύκωμα.

 

Οι κύρια επιπλοκή της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι η απώλεια της όρασης δευτερογενώς από

·Οίδημα στην ωχρά κηλίδα

·Αιμορραγία στο υαλοειδές, δηλαδή στο “ζελέ “ που γεμίζει την κοιλότητα του ματιού

·Αποκόλλιση του αμφιβληστροειδούς

 

Εάν υπάρχει και αρτηριακή υπέρταση οι βλάβες μπορεί να εξελιχθούν ή να επιδεινωθούν πιο γρήγορα.

 

ΠΟΙΟΣ ΠΑΘΑΙΝΕΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Η αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια πολύ κοινή επιπλοκή του διαβήτη και πιο συχνή σε ασθενείς με τύπου 1 διαβήτη.

Παράγοντες κινδύνου είναι:

·Η διάρκεια του διαβήτη. Όσο πιο μεγάλη είναι η διάρκεια τόσο πιο πολύ αυξάνει το ρίσκο. Είναι ασύνηθες να δούμε βλάβη εάν η διάρκεια είναι κάτω από 5 χρόνια. Μέτα από 5 χρόνια σακχαρώδους διαβήτη 1 στους 4 ασθενείς θα έχει κάποιες βλάβες στον αμφιβληστροειδή, μετά από 10 χρόνια 1 στους 2 ασθενείς θα έχει προσβληθεί, ενώ μετά απο 20 χρόνια σχεδόν όλοι οι ασθενείς θα παρουσιάζουν έστω και ήπια μορφή διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας

·Ελλειπής έλεγχος του σακχάρου. Μελέτες δείχνουν ότι ασθενείς με ελλειπή έλεγχο έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν όλες τις επιπλοκές του σακχάρου συμπεριλαμβανομένης και της αμφιβληστροειδοπάθειας.  Άλλες μελέτες έδειξαν ότι ακόμη και παρόλο το σωστό έλεγχο μπορεί να έχουμε την ανάπτυξη βλαβών στο μέλλον.

·Υψηλή αρτηριακή πίεση.

·Νεφροπάθεια. Συνοδώς νεφροπάθεια αυξάνει τις πιθανότητες αμφιβληστροειδοπάθειας.

·Εγκυμοσύνη. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί να επιδεινωθεί.

·Άλλοι παράγοντες κινδύνου όπως, κάπνισμα, παχυσαρκεία, υψηλά επίπεδα χοληστερόλης.

 

ΜΠΟΡΕΙ Η ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΦΘΕΙ?

Είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξετε αμφιβληστροειδοπάθεια ή εάν ήδη έχετε είναι λιγότερο πιθανό να επιδεινωθεί εάν :

·Τα επίπεδα σακχάρου του αίματος είναι σε φυσιολογικά επίπεδα. Αυτό επιτυγχάνεται με σωστή διατροφή, απώλεια βάρους εάν είστε υπέρβαροι, τακτική άσκηση, και φυσικά φαρμακευτική θεραπεία.

·Η αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης είναι σε φυσιολογικά επίπεδα.

Μελέτες δείχνουν επίσης ότι το κάπνισμα μπορεί να επιδεινώσει την αμφιβληστροειδοπάθεια. Επομένως, είναι απαραίτητη η διακοπη του καπνίσματος.

 

ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Η θεραπεία μπορεί να αποτρέψει την απώλεια της όρασης και την τύφλωση στις περισσότερες περιπτώσεις. Είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος για την ανίχνευση της αμφιβληστροειδοπάθειας πριν η όραση μειωθεί σοβάρα. Ένας τέτοιος έλεγχος πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο και να περιλαμβάνει έναν πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο με βυθοσκόπιση.

Η βυθοσκόπιση είναι εξέταση που γίνεται με τη χρήση ειδικών σταγόνων οι οποίες διαστέλλουν την κόρη του ματιού και επιτρέπουν στον οφθαλμίατρο να εξετάσει ενδελεχώς το πίσω μέρος του ματιού ( αμφιβληστροειδή ).

Άλλη εξέταση είναι η Οπτική Τομογραφία Συνοχής (OCT). Είναι μια εξέταση η οποία γίνεται με παρόμοιο τρόπο με ένα υπέρηχο, χρησιμοποιεί όμως κύματα φωτός και παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην ανίχνευση του οιδήματος της ωχράς κηλίδας γιατί μας δίνει μια τρισδιάστατη απεικόνιση της. Εκτός από τη διάγωση, είναι πολύ χρήσιμη εξέταση και για την παρακολούθιση του οιδήματος ή και για την ανταπόκριση στη θεραπεία.

Άλλη βασική εξέταση είναι η αγγειογραφία φλουορεσείνης. Αυτή γίνεται με τη χρήση ενός ειδικού σκιαστικού το οποίο εγχύεται από τη φλέβα και στη συνέχεια με τη χρήση μιας ειδικής κάμερας με ειδικό φίλτρο παίρνουμε φωτογραφίες από το πίσω μέρος του ματιού, οι οποίες μπορεί να μας δείξουν εάν υπάρχει οίδημα, διαρροή υγρού, ή ανώμαλα αγγεία.

 

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ?

Εάν έχετε ήπια διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, συνήθως δε χρειάζεστε κάποια θεραπεία εκτός από ένα καλό έλεγχο των παραγόντων κινδύνου ( όπως για παράδειγμα της αρτηριακής πίεσης, του σακχάρου αίματος και των επιπέδων της χοληστερόλης ) και τακτικό οφθαλμολογικό έλεγχο.

Θεραπεία με laser

Το laser χρησιμοποιείται κυρίως εάν υπάρχουν νέα αγγεία τα οποία αναπτύσονται ή εάν υπάρχει κάποια βλάβη στην περιοχή της ωχράς κηλίδας. Το laser είναι ένα πολύ έντονο φως το οποίο προκαλεί μικροσκοπικά εγκαύματα και έχει την ικανότητα να σταματά την ανάπτυξη των ανώμαλων αγγείων και να βοηθά στην υποστροφή τους ή και να σταματά τη διαρροή των αγγείων που προκαλούν το οίδημα στην ωχρά κηλίδα.

Επομένως σταματά την εξέλιξη της νόσου, αποτρέπει την απώλεια της όρασης και την τύφλωση.

 

Ενδουαλοειδική έγχυση κορτικοστεροειδών

Αυτά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του οιδήματος στην ωχρά κηλίδα

 

Αντί-αγγειογεννετικοί παράγοντες

Είναι πιο σύγχρονη θεραπεία για την αντιμετώπιση του οιδήματος της ωχράς κηλίδας με πολλές μελέτες να δείχνουν εξαιρετικά αποτελέσματα.

 

Χειρουργείο

Χρησιμοποιείται όταν υπάρχει αιμορραγία στο υαλοειδές ή αποκόλλιση του αμφιβληστροειδούς

 

Μελέτες έδειξαν ότι υπάρχει μια σημαντική μείωση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς όταν αυτός διαγνωστεί με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Η εκπαίδευση του ασθενούς και η προσεκτική του ενημέρωση όσον αφορά τις οφθαλμικές επιπλοκές του σακχάρου παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Είναι καθήκον και υποχρέωση του οφθαλμιάτρου να εξηγήσει στον ασθενή τι σημαίνει ο όρος διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, τη χρησιμότητα των τακτικών ελέγχων, ποια είναι τα ρίσκα και ποιες οι κατάλληλες θεραπείες ανάλογα με το βαθμό προσβολής.