Στη σύγχρονη εποχή, όπου η πληροφορία κινείται με απίστευτη ταχύτητα, οι αναζητήσεις για θέματα υγείας είναι στην πρώτη γραμμή, μέσα από διάφορες διαστάσεις. Πολύ σημαντική είναι η αναζήτηση σχετικών θεμάτων σε σχέση με το Φυτικό Βασίλειο. Αυτά έχουν να κάνουν τόσο με την ψυχική υγεία, όσο και τη σωματική, με τη διατροφή και με καθημερινή άσκηση.
Έτσι, η λεγόμενη «θεραπευτική» ικανότητα των φυτών διακρίνεται σε έμμεση και άμεση. Η έμμεση αφορά την καθημερινή μας ζωή σε κάθε περιβάλλον (εργασιακό, σχολικό, οικιακό, ευρύτερα αστικό ) και έχει να κάνει με τα φυτά των κήπων, των πεζοδρομίων, των πάρκων –πλατειών, μα και των βεραντών και των εσωτερικών χώρων, ενώ η άμεση αφορά στη διατροφή ή σε αγωγές σχετικές με ασθένειες.
Αν υπήρχε μία φράση που θα μπορούσε να «περιγράψει» τα φυτά και τη «θεραπευτική» παρέμβασή τους στην καθημερινότητά μας, αυτή θα ήταν πως «ένας χώρος Πρασίνου, πρέπει να μυρίζει, να γυρίζει και να ….σφυρίζει». Η προσέγγιση των πέντε αισθήσεων μέσα από την εναλλαγή χρωμάτων, αρωμάτων, μα και η προσέλκυση της ζωής ή ο ήχος του νερού, «θεραπεύουν» με τον τρόπο τους ψυχικές και σωματικές φθορές καθημερινότητας ή μακροχρόνιες.
Σίγουρα τα ονομαζόμενα «αρωματικά- φαρμακευτικά» φυτά, έχουν τον πρώτο λόγο. Είναι εύκολα στη συντήρησή τους, μπορούμε να τα έχουμε στο σπίτι, στον σχολικό κήπο, στα πάρκα ή να τα συναντήσουμε στη Φύση και να πάρουμε από αυτά από «μία βαθιά ανάσα» έως σημαντικές φαρμακευτικές ουσίες, θαυματουργές πολλές φορές, ανάλογα με τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε, φτιάχνοντας ένα αφέψημα ή προσθέτοντάς τα σε συνταγές.
Τέτοια φυτά, είναι το Φασκόμηλο (Salviaofficinalis), η Λουίζα (Aloysiacitriodora), η Λεβάντα (Lavandulastoechas), το Κρίταμο (Crithmummaritimum), διάφορα είδη Ρίγανης (Oryganumvulgaris κ.λπ.), η Μέντα (Μenthaviridis), το Μελισσόχορτο (Melissaofficinalis), διάφορα είδη Θυμαριού (Thymusvulgaris κ.λπ.), το Τσάι του Βουνού (Sideritisscardicans) και πολλά ακόμη από το πλούσιο «Φαρμακείο» της Ελληνικής Φύσης (τα περισσότερα).
Όλα αυτά μπορούν να γεμίσουν ζαρτινιέρες και γλάστρες στα μπαλκόνια μας, παρτέρια σε νησίδες, πάρκα και πλατείες, παρτέρια σε κήπους, κάλυψη σε φυτεμένα δώματα, καθώς και «πράσινους τοίχους» (κάθετους κήπους» σε κτίρια μέσα στην πόλη. Είναι εύκολο και φθηνό να τα προμηθευτούμε, πάντα από Φυτώρια και Κέντρα Κήπου κοντά μας, και συνήθως είναι Ελληνικής προελεύσεως. Έτσι, έχουμε το «Φαρμακείο της Ελληνικής Φύσης» στο σπίτι μας.
Φυτά εσωτερικού χώρου
Η δυνατότητα να έχουμε φυτά μέσα στο σπίτι, είναι γεγονός ότι βελτιώνει την ψυχολογία μας, ενώ ταυτόχρονα καθαρίζει τον αέρα μας, απορροφώντας βλαβερές και τοξικές ουσίες. Τέτοια φυτά, που μπορούν να ζήσουν μέσα στο σπίτι ομαλά και χωρίς πολλές φθορές, είναι για την περιοχή της Μεσογείου, τα φυτά από τροπικά κλίματα και ζούγκλες, όπως πολλά είδη Φίκων (Ficusbenjamina, Ficuselastica, κ.λπ.), τα Φιλόδενδρα (Philodendronxanadu κ.λπ.), η Παχύρα (Pachyraaquatica) και οι Δράκαινες (Dracaenamarginata κ.λπ.).
Για σκοτεινά σημεία, ιδανικά είναι το Αγλαόνημα (Aglaonemamodestum) και η Αροειδής Φτέρη (Zamioculcaszamiifolia), που μπορούν να γίνουν οι «Πράσινοι Σύντροφοί» μας για πολλά χρόνια, ανανεώνοντας τον αέρα στο σπίτι ή το γραφείο μας δίνοντας διέξοδο για διαφυγή μέσω απλών εργασιών (πότισμα-ψέκασμα-σκάλισμα) ή και …διαλόγους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Διευθυντή της τηλεοπτικής σειράς «Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο» που συνομιλούσε κι έλεγε τον πόνο του στον Φίκο του «Σωτήρη». Σίγουρα, το InteriorPlantscaping είναι όμορφη απασχόληση και πολλά καλά παραδείγματα μπορούμε να δούμε σε χώρους εργασίας, αεροδρόμια, κέντρα αποθεραπείας και πανεπιστήμια.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να γίνει μία αναφορά ευρύτερα στο θεραπευτικό ρόλο του Αστικού Πρασίνου. Ανάλογα με την τοποθεσία, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει βαθιά γνώση από πολλές επιστήμες και σχετικές τέχνες (με βασικότερη την Τοπιοτέχνηση) για τον σχεδιασμό και τη διαχείριση τέτοιων δημόσιων χώρων προς όφελος του χρήστη. Κύριος κανόνας είναι αυτός του 3-30-300, που η εφαρμογή του «εξασφαλίζει» ομαλή ψυχική και σωματική διαβίωση από πλευράς πρασίνου. Πιο συγκεκριμένα, όταν ανοίγει κάποιος το παράθυρο πρέπει να βλέπει τουλάχιστον 3 δέντρα, να έχει στο 30% του ορίζοντά του πράσινο και να μη χρειάζεται πάνω από 300 μέτρα να διανύσει για να βρεθεί σε χώρο πρασίνου. Με δεδομένα τα εργαλεία που δίνονται ως κατευθύνσεις, όπως «Λύσεις Βασισμένες στη Φύση», «Εδώδιμα Δάση», «Εδώδιμοι Κήποι» και «Πράσινες Υποδομές» από την Ε.Ε για τις πόλεις, με έμφαση στο «διάλογο» του ανθρώπου με την βιοποικιλότητα και τη διάδραση με αυτή στην καθημερινότητα, μπορούμε να ελπίζουμε σε Υγιείς Πόλεις και να ελπίζουμε σε Υγιείς Πολίτες. Προτιμούμε κατά περίπτωση δέντρα, θάμνους και πόες της τοπικής χλωρίδας, προβάλλοντας το μοντέλο του «Ελληνικού Κήπου» (HellenicGarden)*.
*Είναι μία καθιερωμένη «τάση» στην παγκόσμια κηποτεχνία. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τη σχεδιαστική, κατασκευαστική και διαχειριστική καταγραφή και άποψη μικροτοπίων της χώρας μας μέσα από φυσικά υλικά και φυτικά είδη που χαρακτηρίζουν τοπία περιοχών της πατρίδας μας περιγράφοντας πολιτισμό, ιστορία, επιστήμη, τέχνη, αγροτική πρακτική…αυτό που λέμε «άρωμα Ελλάδας» (Θυμάκης Ν., Τζώρτζη Ν., Poznan, 2021).
(*) Ο Νίκος Θυμάκης είναι Κηποτέχνης -Γεωπόνος MSc, διαβητικός τύπου Β. Είναι μέλος του ΔΣ της «Μητροπολιτικό Πράσινο ΑΕ», π. Πρόεδρος και Μέλος του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών, Διδάσκων Τοπιοτέχνησης στο ΔΙΕΚ Συγγρού του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, π. Επιστημονικός Υπεύθυνος της Ανθοκομικής Έκθεσης Κηφισιάς , Επίτιμος Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Εξαγωγέων και Εισαγωγέων Φυτικού Υλικού, PM της κατασκευής του Θεματικού Κήπου της Ι.Θ.Σ Χάλκης και εργάζεται στον Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσίων. Έχει συμμετάσχει σε 7 Διεθνείς Εκθέσεις Αρχιτεκτονικής Τοπίου, για την Ελλάδα (οι 2 σε EXPO), προβάλλοντας τον Ελληνικό Κήπο κι έχει βραβευτεί.
