Τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα κάνουν το δέρμα επιρρεπές σε ξηροδερμία και δερματικές λοιμώξεις. Περιορίζονται επίσης οι διαδικασίες ανάπλασης του δέρματος και προκαλείται δυσλειτουργία στην αγγειοδιαστολή. H εικόνα που εν τέλει παρουσιάζει το δέρμα των ασθενών με διαβήτη έχει πολλές ομοιότητες με δέρμα που έχει υποστεί πρόωρη γήρανση.
Ακόμα και οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις φέρουν το 1/3 των ασθενών με διαβήτη να ταλαιπωρείται από κάποια δερματοπάθεια, είτε εξαιτίας της αυξημένης γλυκόζης στο αίμα που χαρακτηρίζει τη νόσο είτε εξαιτίας της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνει για να την αντιμετωπίσει. Είναι συχνές όμως και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες κάποιας μορφής δερματοπάθεια προηγείται της διάγνωσης του διαβήτη. Έτσι, λειτουργεί είτε ως το πρώτο αναγνωριστικό σημάδι για την ύπαρξή του είτε ως δείκτης πρόβλεψης για τον κίνδυνο μελλοντικής του ανάπτυξης.
Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τους παθογενετικούς μηχανισμούς για τις ποικίλες δερματικές εκδηλώσεις του διαβήτη. Ωστόσο, τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, που παρατηρούνται στα άτομα με διαβήτη, προκαλούν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο βλάβες στα κύτταρα του δέρματος επηρεάζοντας τις δραστηριότητες των ινοβλαστών και των κερατινοκυττάρων. Πρωτεΐνες (μεταξύ των οποίων και το κολλαγόνο), λιπίδια και νουκλεϊκά οξέα τροποποιούνται λόγω της παρουσίας αυξημένης γλυκόζης, αφ’ ενός χάνοντας τη λειτουργικότητά τους και αφ’ ετέρου προκαλώντας τη δημιουργία γλυκοτοξινών AGEs. Οι τελευταίες προκαλούν την έκκριση παραγόντων φλεγμονής και ελεύθερων ριζών που αυξάνουν το οξειδωτικό στρες. Ως αποτέλεσμα αυτών, μειώνεται η σύνθεση των λιπιδίων και η ενυδάτωση της κεράτινης στιβάδας της επιδερμίδας αλλά και η παραγωγή αντιμικροβιακών πεπτιδίων, επιδεινώνοντας τη λειτουργία του επιδερμικού φραγμού και καθιστώντας το δέρμα επιρρεπές σε ξηροδερμία και δερματικές λοιμώξεις. Περιορίζονται, επίσης, οι διαδικασίες ανάπλασης του δέρματος και προκαλείται δυσλειτουργία στην αγγειοδιαστολή. H εικόνα που εν τέλει παρουσιάζει το δέρμα των ασθενών με διαβήτη έχει πολλές ομοιότητες με δέρμα που έχει υποστεί πρόωρη γήρανση.
Οι σημαντικότερες από τις ποικίλες δερματοπάθειες που σχετίζονται με το διαβήτη αναφέρονται παρακάτω επιγραμματικά (λόγω του πλήθους τους) και ταξινομημένες σε 4 κατηγορίες:
Α) Από τις πιο κοινές και δυσάρεστες, είναι δερματικές εκδηλώσεις που προκαλούνται εξαιτίας επιπλοκών του διαβήτη τόσο στο νευρικό σύστημα, με βλάβες κυρίως στα χέρια και τα πόδια, όσο και στο αγγειακό σύστημα (διαβητική νευροπάθεια και αγγειοπάθεια αντίστοιχα), καθώς και του μηχανικού τραύματος που αυτές επιφέρουν στο δέρμα και που αρχικά δεν προκαλεί πόνο και παραμένει αδιάγνωστο. Αυτές οι επιπλοκές προκαλούν τόσο τη διαβητική δερματοπάθεια όσο και το σύνδρομο του διαβητικού ποδιού. Η διαβητική δερματοπάθεια εμφανίζεται περίπου στο 40% των διαβητικών ασθενών, συνήθως στα κάτω άκρα και προσβάλλει κυρίως μεγαλύτερους σε ηλικία άνδρες. Πρόκειται για ερυθρές βλατίδες στην περιοχή της κνήμης που προοδευτικά ατροφούν, αφήνοντας όμως υπερμελαγχρωματικές ουλές στο δέρμα.
Το σύνδρομο του διαβητικού ποδιού, που ταλαιπωρεί το 15-25% των διαβητικών, εκδηλώνεται με ένα πόδι παραμορφωμένο από έλκη, λοιμώξεις, ισχαιμία, μυϊκή ατροφία και με συνακόλουθες περαιτέρω επιπλοκές, όπως η οστεομυελίτιδα, που ενδέχεται να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό. Είναι χαρακτηριστικό πως το σύνδρομο του διαβητικού ποδιού ευθύνεται για το 80% του συνόλου των ακρωτηριασμών στο κάτω μέρος του ποδιού, με το 50% των ασθενών να καταλήγουν μέσα στα επόμενα 3 χρόνια από τον ακρωτηριασμό.
B) Εξίσου δυσάρεστες είναι και οι βακτηριακές και μυκητιασικές λοιμώξεις που προσβάλλουν τους διαβητικούς σε υψηλότερα ποσοστά από τον υπόλοιπο πληθυσμό, οι οποίες συχνά επιμένουν και ανθίστανται στη θεραπεία. Εμμένουσα δερματική λοίμωξη αποτελεί μάλιστα προειδοποιητικό σημάδι και στους μέχρι πρότινος αδιάγνωστους ασθενείς με διαβήτη. Πιο συχνές είναι οι δερματικές λοιμώξεις από τα βακτήρια του γένους Streptococcus, καθώς και το Staphylococcus aureus που μπορούν να προκαλέσουν μολυσματικό κηρίο, θυλακίτιδα, έκθυμα, ερυσίπελας , αποστήματα, φλεγμονώδη κυτταρίτιδα και άλλα. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι όμως η λοίμωξη από Pseudοmοnas aeruginοsa, που μπορεί να οδηγήσει σε κακοήθη εξωτερική ωτίτιδα και ακόμα και στο θάνατο. Μεταξύ των μυκητιασικών λοιμώξεων συχνότερες είναι αυτές από μύκητες των γενών Candida και Trichophyton που προκαλούν δερματοφυτία των ποδών (με πιο συχνή τη δερματοφυτία του πέλματος και των μεσοδακτύλιων περιοχών- γνωστή και ως πόδι του αθλητή) και δερματοφυτία των ονύχων (ονυχομυκητίαση), καθώς επίσης και καντιντίαση.
Γ) Άλλες δερματοπάθειες που φαίνεται να συσχετίζονται με το διαβήτη περιλαμβάνουν το χρόνιο κνησμό, την ξηροδερμία και την οζώδη κνήφη, τη λιποειδική νεκροβίωση, το δακτυλιοειδές κοκκίωμα, τις διαβητικές πομφόλυγες, τον ομαλό λειχήνα και το σκληροίδημα του Buschke. Στην πραγματικότητα η σχετική λίστα είναι αρκετά μεγάλη. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, αναφέρεται συστηματικά στην επιστημονική βιβλιογραφία ότι υψηλό ρίσκο για διαβήτη εμφανίζουν και ασθενείς με λεύκη και ψωρίαση.
Δ) Μία τέταρτη κατηγορία δερματοπαθειών αποτελούν παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής για τη διαχείριση του διαβήτη. Η ινσουλίνη και τα συστατικά που υπάρχουν στα παρασκευάσματα ινσουλίνης που χορηγούνται σε διαβητικούς μπορούν να προκαλέσουν από τοπικές αλλεργικές αντιδράσεις, όπως ερύθημα, κνησμό, λιποατροφία ή λιποϋπερτροφία, έως συστημικές αντιδράσεις ακόμα και αναφυλαξία. Πέραν της ινσουλίνης και άλλοι από στόματος χορηγούμενοι αντιδιαβητικοί παράγοντες έχουν αναφερθεί με σημαντικές παρενέργειες, όπως πολύμορφο ερύθημα, αλλεργικές εκδηλώσεις και φωτοευαισθησία.
Διαβάστε επίσης / Ρύπανση – Μας κάνει πιο ευάλωτους σε ιους και λοιμώξεις
Για να ενημερωθείτε σχετικά με τις δράσεις μας μπορείτε να ακολουθήσετε τις σελίδες μας στο Facebook και στο Instagram!
