Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας στην πρόληψη, διαχείριση και αποτελεσματική ρύθμιση του διαβήτη, τόσο του ΣΔ τύπου 1 όσο και του ΣΔ τύπου 2.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι αναμφισβήτητα η πιο απειλητική μεταβολική μάστιγα της εποχής μας, το χρόνιο νόσημα με πρωταγωνιστική αξία για την κοινωνική και ατομική υγεία μας, που η ανάπτυξή του λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις.

Τα δεδομένα και τα στοιχεία είναι καταλυτικά: Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 425 εκατομμύρια άτομα έχουν διαβήτη. Την ίδια ώρα οι προοπτικές για τον αριθμό των ατόμων με διαβήτη στο μέλλον είναι ιδιαιτέρως ζοφερές. Σε μόλις μια δεκαετία, τα άτομα με διαβήτη θα ξεπεράσουν τα 522 εκατομμύρια (αύξηση 25%).

Έτσι, καθίσταται σαφές το τεράστιο κοινωνικό, οικογενειακό και ατομικό πρόβλημα του διαβήτη. Όχι μόνο εξαιτίας της επιδημικής αύξησής του, αλλά και εξαιτίας των συχνών, ποικίλων και ιδιαίτερα σημαντικών χρόνιων επιπλοκών με τις οποίες σχετίζεται και συνδυάζεται ο διαβήτης. Επιπλοκές, οι οποίες μόνο το 2017 προκάλεσαν 4 εκατομμύρια θανάτους  (στοιχεία IDF), την ίδια ώρα που οι δαπάνες για νοσηλεία/θεραπείες ξεπέρασαν τα 727 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με υπολογισμούς, το 12-15% του συνολικού προϋπολογισμού για την υγεία αφιερώνεται στη διαχείριση και στην αντιμετώπιση του διαβήτη.

Ο διαβήτης, έτσι, καθίσταται η αναμφισβήτητη μεταβολική απειλή για τον ασθενή, την οικογένεια, την κοινωνία.   Ο ρόλος της οικογένειας σε όλη αυτήν τη διαδρομή της νόσου είναι κομβικός και αποφασιστικός. Και στις δύο μεγάλες κατηγορίες διαβήτη: Στο ΣΔ1 και στο ΣΔ2.

Στο ΣΔ1, η εντυπωσιακή και θορυβώδης εμφάνιση του ΣΔ1 σε κάποιο μέλος της οικογένειας προκαλεί αρχικά απίστευτη αναστάτωση και άγχος στον ασθενή, αλλά και σε όλη την οικογένεια. Νέες, καθημερινές υποχρεώσεις προκύπτουν: ινσουλινοθεραπεία, αυτοπαρακολούθηση και μετρήσεις καθημερινές του σακχάρου, ωράρια προσεκτικής υγιεινής διατροφής, κ.λπ.  Χάρη στο Διαδίκτυο, όλη η οικογένεια μαθαίνει αμέσως για τις επιπλοκές του διαβήτη και τις προκλητικές μελλοντικές απειλές –  γεγονός που διαταράσσει σημαντικά το ψυχολογικό status  του ασθενούς. Ο ρόλος της οικογένειας είναι αναμφισβήτητα κομβικός σε αυτήν τη φάση: η οικογένεια καλείται να υποστηρίξει το άτομο με ΣΔ1, να του δείξει ενσυναίσθηση, να το βοηθήσει στην υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις μιας χαλαρωτικής οικογενειακής ατμόσφαιρας.

Ενδιαφέροντα είναι τα δεδομένα από μελέτη του IDF (μελέτη σε 7.000 άτομα) που δείχνουν ότι 4 στους 5 γονείς έχουν ή λανθασμένη ή μη αξιολόγηση των προειδοποιητικών εκδηλώσεων του ΣΔ1 στο παιδί τους (υπερβολική δίψα, μεγάλη και συχνή ούρηση, αδυναμία, διαταραχή όρασης κ..λπ). Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν την ανάγκη εκπαίδευσης και ενημέρωσης της κοινωνίας για να καταστεί δυνατή η έγκαιρη αναγνώριση και διάγνωση της νόσου, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι επίσης και η υποστήριξη του ατόμου με ΣΔ2 από την οικογένεια σε όλη τη διαδρομή της νόσου. Από τη φάση της πρόληψης του ΣΔ, στη φάση του αδιάγνωστου ΣΔ, μετά στη φάση του γνωστού πλέον διαβήτη και τέλος, στη φάση των ποικίλων χρόνιων επιπλοκών του.

Πρόληψη

Στην πρόληψη, η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή στην οικογένεια, η  οικογενειακή υιοθέτηση αυξημένης σωματικής δραστηριότητας και ενός υγιεινού χαλαρωτικού οικογενειακού κλίματος, συμβάλλει τα μέγιστα στην πρόληψη του ΣΔ.  Μεγάλες μελέτες έχουν τεκμηριώσει την ευεργετική επίδραση όλων των παραπάνω –έως και 60% μείωση κινδύνου εμφάνισης ΣΔ2– της παρέμβασης και της τροποποίησης των όρων ζωής (lifestyle παρέμβαση).

Στη φάση του αδιάγνωστου διαβήτη, κατάσταση πολύ συχνή, καθώς ένα στα δύο άτομα με διαβήτη είναι αδιάγνωστα και πάλι η οικογενειακή γνώση των συμπτωμάτων και σημείων του διαβήτη θα βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωσή του.  Μία έγκαιρη διάγνωση που είναι κρίσιμης σημασίας για το άτομο με διαβήτη, καθώς σήμερα είναι απολύτως τεκμηριωμένο ότι η πρώιμη διάγνωση και η συνακόλουθη ρύθμιση του διαβήτη αποτρέπει την εγκατάσταση των χρόνιων επιπλοκών σε βάθος χρόνου.

Στη φάση του γνωστού πλέον διαβήτη είτε είναι ΣΔ1, είτε ΣΔ2 και πάλι καθοριστικός είναι ο ρόλος της οικογενειακής υποστήριξης.  Η ρύθμιση του ατόμου με διαβήτη απαιτεί καθημερινή αγωγή, παρακολούθηση, υγιεινές συνθήκες ζωής και διαβίωσης και συνεχή εκπαίδευση.

Η οικογένεια, ως φωλέα υποστήριξης αλλά και γνώσης, έχει βαρύνουσα συμμετοχή στη συνολικά θετική ή μη προσπάθεια του ατόμου με διαβήτη.  Θα πρέπει έτσι να διασφαλίζονται όλες οι προϋποθέσεις εκπαίδευσης και γνώσης των μελών της οικογένειας στις διάφορες εκπαιδευτικές πτυχές του διαβήτη, ώστε να μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες υποστηρικτικές υπηρεσίες στον αγαπημένο ή στην αγαπημένη τους που έχει ΣΔ. Και βέβαια, οι επαγγελματίες υγείας – γιατροί, νοσηλευτές, διαιτολόγοι, ψυχολόγοι κ.λπ.-  θα πρέπει να βοηθήσουν στην επιχείρηση γνώσης του διαβήτη αλλά και στη δομημένη συναισθηματική υποστήριξη της οικογένειας προς το άτομο με διαβήτη.

Στη φάση του αρρύθμιστου διαβήτη με τις πολλές συνυπάρχουσες χρόνιες επιπλοκές, η συμβολή της οικογενειακής υποστήριξης είναι ακόμη πιο καθοριστική.

Στη συστηματική αυτοπαρακολούθηση του σακχάρου από το άτομο με ΣΔ –κλειδί για τη ρύθμιση  στην ορθή και συνεχή τήρηση της αγωγής που έχει δοθεί για την αντιμετώπιση των επιπλοκών, στη συναισθηματική ασφάλεια του ασθενούς που αποτελεί εφαλτήριο για την επιτυχή διαχείριση των επώδυνων επιπλοκών του διαβήτη.

Μελέτες έχουν δείξει, ότι η οικογενειακή υποστήριξη συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση των εκβάσεων υγείας και των συνεπειών των επιπλοκών του ατόμου με ΣΔ.  Όμως τα δεδομένα δείχνουν ότι μόνο ένα στα τέσσερα μέλη της οικογένειας έχει πρόσβαση σε προγράμματα εκπαίδευσης για το ΣΔ και τις επιπλοκές του. Αυτή η αναλογία πρέπει να βελτιωθεί και η γνώση της οικογένειας του ατόμου με ΣΔ να ενισχυθεί με τις προσπάθειες όλων και κυρίως των λειτουργών της υγείας και της πολιτείας.

Η οικογένεια κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι το βασικό στήριγμα για το άτομο με ΣΔ, η δημιουργική βάση για την επιτυχή ρύθμιση και διαχείριση των θεμάτων του διαβήτη.  Για αυτούς τους λόγους, το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας για το ΣΔ για το 2019, όπως προσδιορίσθηκε από την Παγκόσμια Οργάνωση για το ΣΔ – International Diabetes Federation (IDF) – είναι «Η οικογένεια και ο διαβήτης».

Η IDF αναδεικνύει με την επιλογή αυτή στο μέγιστο βαθμό το ρόλο και τη σημασία της οικογένειας στην πρόληψη, φροντίδα, αγωγή και εκπαίδευση του ατόμου με διαβήτη. Ένας ρόλος κρίσιμος, δημιουργικός και τελικά αναντικατάστατος.

Διαβάστε επίσης / Τα social media προκαλούν κατάθλιψη;

Για να ενημερωθείτε σχετικά με τις δράσεις μας μπορείτε να ακολουθήσετε τις σελίδες μας στο Facebook και στο Instagram!