Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο) στο αίμα. Γνωστός ως ο σιωπηλός δολοφόνος, ο διαβήτης αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό στις ΗΠΑ (και στον κόσμο γενικότερα) και επηρεάζει περισσότερους από 34 εκατομμύρια Αμερικανούς. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο νέες περιπτώσεις διαβήτη καταγράφονται κάθε χρόνο, αριθμός που είναι και συγκλονιστικός και ανησυχητικός. Στην χώρα μας αποτελεί το 10-12% του πληθυσμού μεταφραζόμενο στο ανησυχητικό αριθμό των 1.000.000 με 1.200.000 συμπολιτών μας.
Ο διαβήτης δεν επηρεάζει μόνο την καρδιά, τα νεφρά και τον εγκέφαλο, αλλά έχει παρατεταμένη και καταστροφική επίδραση και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ο ανεξέλεγκτος, μακροχρόνιος διαβήτης αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και αυξάνει την προδιάθεση για ασθένειες και λοιμώξεις.
Είναι αποδεδειγμένο και με την πρόσφατη εμπειρία από τον Covid-19, ότι τόσο η καλή ρύθμιση του σακχάρου (ευγλυκαιμία), όσο-κυρίως- η καλή ρύθμιση στις πρώτες ημέρες της λοίμωξης, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ευνοϊκή έκβαση της νόσησης.
Ένα εξασθενισμένο ανοσοποιητικό σύστημα καθιστά επικίνδυνες τις λοιμώξεις για τα άτομα με διαβήτη και δυστυχώς, η παραμικρή μόλυνσή τους επηρεάζει δυσμενώς, αυξάνοντας τα ποσοστά νοσηλείας-θνητότητας και παρατείνοντας το χρόνο αποθεραπείας τους.
Οι 5 μηχανισμοί με τους οποίους ο διαβήτης επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγεί σε ανοσοκαταστολή:
- Ο Σακχαρώδης διαβήτης μειώνει την ικανότητα του αμυντικού μηχανισμού και των λευκών αιμοσφαιρίων να φτάσουν σε ικανοποιητικό βαθμό στο σημείο της μόλυνσης
Ο διαβήτης είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση – μια ασθένεια στην οποία η φλεγμονή μέσα στα αιμοφόρα αγγεία και τις αρτηρίες δημιουργεί βλάβες γνωστές ως πλάκα, που με τη σειρά της οδηγεί στη σκλήρυνση και στένωση των αιμοφόρων αγγείων, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά την αμυντική ικανότητα του οργανισμού και των λευκών αιμοσφαιρίων (τα κύτταρα που καταπολεμούν την ασθένεια) να φτάσουν στο σημείο της μόλυνσης και να παραμείνουν εκεί. Αυτό οδηγεί σε καθυστερημένη επούλωση πληγών και αυξημένη ευπάθεια σε επακόλουθες λοιμώξεις.
- Η χρόνια υπεργλυκαιμία, επιπλέον, επιβραδύνει τη διάχυση του αίματος μέσω των αιμοφόρων αγγείων αυξάνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών σε τραυματισμούς
Λόγω της πάχυνσης των αιμοφόρων αγγείων, παρατηρείται μείωση της ροής του αίματος στο σημείο του τραυματισμού. Η λιγότερη ροή αίματος οδηγεί στη συνέχεια σε μικρότερη ποσότητα θρεπτικών ουσιών, άμυνας και άλλων υγιών κυττάρων να φτάσουν στο σημείο του τραύματος και να ξεκινήσουν ένα μηχανισμό επιδιόρθωσης. Αυτό καθυστερεί την επούλωση των πληγών και καθιστά ένα βολικό τρόπο για τα βακτήρια να εισέλθουν στο σώμα και να προκαλέσουν μόλυνση.
Ως αποτέλεσμα – το δέρμα – το βασικό εμπόδιο στην παροχή έμφυτης ανοσίας δεν είναι πλέον αρκετά ικανό να παρέχει προστασία από ασθένειες, λοιμώξεις και φλεγμονές.
- Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης περιορίζουν και απορρυθμίζουν τη σύνθεση ουδετερόφιλων
Τα ουδετερόφιλα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμεσολάβηση της ανοσολογικής απόκρισης του ξενιστή σε βακτηριακές λοιμώξεις. Είναι τα πρώτα λευκοκύτταρα που φτάνουν στη μολυσμένη περιοχή και καταπολεμούν τη μόλυνση. Όμως τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης περιορίζουν και απορρυθμίζουν τη σύνθεση των ουδετερόφιλων στο σώμα.
Ο αρρύθμιστος διαβήτης βλάπτει την παραγωγή και την ωρίμανση των ουδετερόφιλων στο μυελό των οστών, οδηγώντας σε μείωση του αριθμού των ουδετερόφιλων στο αίμα. Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα εμποδίζει, επίσης, την ικανότητα των λευκοκυττάρων να κινητοποιούνται και να φτάσουν στο σημείο της μόλυνσης και να διεγείρουν την απόπτωση ή τη διαδικασία απομάκρυνσης ανεπιθύμητων κυττάρων μέσω προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου.
- Ο Σακχαρώδης Διαβήτης οδηγεί σε μειωμένη ανταπόκριση του συμπληρώματος, σημαντικού παράγοντα του αμυντικού μηχανισμού στον οργανισμό
Το σύστημα του συμπληρώματος είναι αναπόσπαστο μέρος του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Ενισχύει την ικανότητα των αντισωμάτων και των φαγοκυτταρικών κυττάρων να καταπολεμούν μικρόβια και ιούς που προκαλούν ασθένειες και να τα εξαλείφουν από το σώμα μας. Ωστόσο, η υπεργλυκαιμία ή το υψηλό σάκχαρο στο αίμα προκαλεί ελαττώματα στους υποδοχείς του συμπληρώματος και βλάπτει την ικανότητά τους να προκαλούν φαγοκυττάρωση.
Αυτή η διαταραχή της φαγοκυττάρωσης, με τη σειρά της, οδηγεί σε αυξημένη μικροβιακή δραστηριότητα στο σώμα και ενισχύει την ευαισθησία σας σε λοιμώξεις.
- Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα προσφέρει στα βακτήρια το τέλειο περιβάλλον για να ευδοκιμήσουν και να αναπτυχθούν
Η υπεργλυκαιμία προάγει την παραγωγή καταστροφικών μορίων (AGEs) στο σώμα, τα οποία παρεμβαίνουν στο φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματος και περιορίζουν την ικανότητά του να καταπολεμά τις λοιμώξεις και τις φλεγμονές. Ο εξασθενημένος αμυντικός μηχανισμός ανοίγει χώρο για πιο σοβαρές βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις όταν αυτές βρουν πύλη εισόδου στο σώμα (πχ τραυματισμοί -πληγές, αναπνευστικό σύστημα από εισπνοή, πεπτικό σύστημα με κατάποση, ουροποιογεννητικό, κλπ.)
Επίσης, αυξημένο σάκχαρο προάγει αυξημένα επίπεδα κετονικών σωμάτων στο σώμα οδηγώντας σε αυξημένη οξύτητα το αίμα και ένα περιβάλλον τέλειο στα μικρόβια, να ευδοκιμούν ανεξέλεγκτα.
Τι μπορεί να γίνει για να βελτιωθεί το ανοσοποιητικό;
Για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, ο καλύτερος τρόπος να παραμείνουν προστατευμένοι είναι η ευγλυκαιμία, δηλαδή ελέγχοντας τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους και διατηρώντας τα καλά εντός των ορίων. Είναι ο ευκολότερος τρόπος μαζί με μια μεσογειακή υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή για να αποτρέψουν προβλήματα στο δρόμο. Είναι εξ ίσου απαραίτητο βέβαια:
Α) Διακοπή καπνίσματος
Β) Προσοχή στο βάρος. Η παχυσαρκία ή το υπερβολικό σωματικό βάρος, σας θέτει σε υψηλό κίνδυνο για αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη, ενώ βλάπτει το ανοσοποιητικό σας σύστημα, αυξάνει τη φλεγμονή και επιδεινώνει τις λοιμώξεις σας και άλλες χρόνιες παθήσεις.
Γ) Άσκηση: Η τακτική σωματική δραστηριότητα βοηθά το σώμα σας να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη βοηθώντας σας να μειώσετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας και βελτιώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα.
