Η ακράτεια των ούρων χαρακτηρίζεται ως η ακούσια, μη ηθελημένη, απώλεια ούρων, η οποία αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα ή ακόμη και πρόβλημα υγιεινής.
Η ακράτεια ούρων είναι αρκετά συχνή. Τέσσερις στις εκατό ενήλικες γυναίκες έχουν ακράτεια. Περίπου 10 εκατομμύρια γυναίκες στις ΗΠΑ, 3 εκατομμύρια στη Μεγάλη Βρετανία και περίπου 200.000 στην Ελλάδα, αναφέρεται ότι πάσχουν από κάποιας μορφής ακράτεια ενώ μία στις πέντε γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών πάσχουν από ακράτεια ούρων.
Δύο είναι οι κύριες λειτουργίες της ουροδόχου κύστης: H συγκέντρωση και η διατήρηση των ούρων, καθώς και η κένωσή της με την ούρηση.
Η ουροδόχος κύστη, διατείνεται, και κατά αυτόν τον τρόπο επιτρέπει την πλήρωσή της με επαρκείς ποσότητες ούρων και με μικρή αύξηση της ενδοκυστικής πίεσης (ικανότητα προσαρμογής της κύστης – compliance) .
Κατά την φυσιολογία όταν τα ούρα συγκεντρώνονται στην ουροδόχο κύστη, η ουρήθρα πρέπει να είναι “κλειστή” και αντίστοιχα όταν η ουροδόχος κύστη συσπάται και κατ’ επέκτασιν εξωθεί το περιεχόμενό της , τα ούρα , προς τα έξω, αυξάνεται η ενδοκυστική πίεση και η ουρήθρα “ανοίγει”.
Για να διαγνώσει ο ουρολόγος την ακράτεια, πέραν του ιστορικού και της κλινικής εκτίμησης, θα πρέπει να προτείνει τη διενέργεια του ουροδυναμικού ελέγχου. Ο ουροδυναμικός έλεγχος είναι μία ειδική ουρολογική εξέταση,η οποία παρέχει όλες εκείνες τις πληροφορίες που αφορούν την πλήρη λειτουργικότητα της ουροδόχου κύστεως και των σφιγκτηριακών της μηχανισμών , ενώ διαχωρίζει και τον τύπο-μορφή ακράτειας.
Υπάρχουν πέντε κατηγορίες, τύποι ακράτειας.
Α. Ακράτεια από προσπάθεια , B. Ακράτεια από έπειξη, Γ. Μεικτή ακράτεια ή ακράτεια μεικτού τύπου, Δ. Ακράτεια από υπερπλήρωση, E. Ολική ακράτεια ή ακράτεια από ανατομική ανωμαλία ή από τραυματισμό.
Α. Ακράτεια από προσπάθεια (stress incontinence)
Η ακούσια απώλεια ούρων από την ουρήθρα κατά την απότομη αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης π.χ γέλιο, βήχα, σωματική προσπάθεια. Συμβαίνει λόγω της αδυναμίας των στηρικτικών δομών του πυελικού εδάφους.Η ουρήθρα ολισθαίνει έξω από το κύτος της κοιλιάς, προς τον κόλπο κάθε φορά που αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση όπως σε κολπικό τοκετό, εμμηνόπαυση, προηγηθείσες χ/κες επεμβάσεις, ακτινοβολία στην περιοχή .Η θεραπεία της ακράτειας από προσπάθεια κατευθύνεται στην ενίσχυση της ουρηθρικής αντίστασης με την διακολπική τοποθέτηση και εφαρμογή των ταινιών ελεύθερης τάσης (TVT,IVS και άλλων).
Β. Ακράτεια από έπειξη (urge incontinence)
Η απώλεια ούρων που συμβαίνει μετά από έντονη επιθυμία για ούρηση (έπειξη για ούρηση). Εδώ υπάρχει αστάθεια του εξωστήρα μυ, ο οποίος συσπάται σε μικρότερες χωρητικότητες της κύστης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ακράτεια των ούρων αλλά και την συχνουρία (υπερδραστήρια κύστη) .Μπορεί να συμβεί μετά από ουρολοιμώξεις, λιθίαση της κύστεως, ξένα σώματα, ακτινοβολία στην περιοχή κ.α.
Η θεραπεία είναι συντηρητική με τη χορήγηση αντιχολινεργικών φαρμάκων.
Γ. Μεικτή ακράτεια ή ακράτεια μεικτού τύπου (mixed incontinence)
Είναι η ακράτεια, η οποία συνδυάζει τα χαρακτηριστικά των δύο προηγούμενων μορφών δηλαδή της ακράτειας προσπαθείας και έπειξης. Η θεραπεία της κατευθύνεται στις δυο αιτίες που ενοχοποιούνται για την εμφάνισή της δηλαδή στην χρήση αντιχολινεργικών φαρμάκων και στην εφαρμογή ταινιών ελεύθερης τάσης (ΤVT).
Δ. Ακράτεια από υπερπλήρωση (overflow incontinence)
Συνοδεύει την υπερδιάταση, την υπερπλήρωση της κύστης όταν αυτή αδυνατεί να συσπαστεί λόγω νευρογενούς βλάβης ή υποκυστικού κωλύματος.Η θεραπεία είναι αιτιολογική, με την χειρουργική δηλαδή διόρθωση του αιτίου που την προκαλεί.
Ε. Ολική ακράτεια (total incontinence)
Η ακράτεια η οποία συμβαίνει διαρκώς και αδιαλείπτως κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.Η θεραπεία είναι χειρουργική και αποσκοπεί στην διόρθωση της υπάρχουσας συγγενούς ή επίκτητης ανατομικής ανωμαλίας.
Ο χειρουργός ουρολόγος που ασχολείται με την ακράτεια των ούρων πρέπει να είναι ικανός να χρησιμοποιήσει όλη την γκάμα των συντηρητικών και χειρουργικών θεραπευτικών μεθόδων που έχει στην διάθεση του. Με τη χρήση των σύγχρονων τεχνικών όλες σχεδόν οι ασθενείς με ακράτεια είναι δυνατό να θεραπευθούν και να παραμείνουν στεγνές για πάντα.
