Ο εμβολιασμός είναι –σύμφωνα με τον ΠΟΥ- η σημαντικότερη παρέμβαση δημόσιας υγείας μετά το καθαρό πόσιμο νερό, καθώς προλαμβάνει εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο. Για τα άτομα με διαβήτη, δεδομένου ότι έχουν πιο αδύναμο ανοσοποιητικό, ο εμβολιασμός, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού, είναι ακόμη πιο σημαντικός και δεν πρέπει να παραλείπεται.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια χρόνια νόσος με δυνητικά πολλές και ύπουλες επιπλοκές. Παρόλο που δεν έχει αποδειχθεί ότι ο ΣΔ είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση κοινών λοιμώξεων, εν τούτοις, επειδή προκαλεί έκπτωση της λειτουργικής ικανότητας του ανοσοποιητικού (αμυντικού) συστήματος του οργανισμού, οι λοιμώξεις από ορισμένους μικροοργανισμούς είναι σαφώς βαρύτερες εάν επισυμβούν στα άτομα με διαβήτη. Κατά συνέπεια. η πρόληψή τους είναι ο καλύτερη θεραπεία τους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο εμβολιασμός αποτελεί μία από τις αποτελεσματικότερες υγειονομικές παρεμβάσεις, αφού προλαμβάνει ετησίως 2-3 εκατομμύρια θανάτους από λοιμώξεις που θα μπορούσαν να προληφθούν.

Η γρίπη είναι μια τέτοια συχνή λοίμωξη, που προκαλεί επιδημικές εξάρσεις, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Ο ιός της γρίπης προσβάλλει, κυρίως, το αναπνευστικό και το μυοσκελετικό σύστημα, προκαλώντας πυρετό, αρθραλγίες, μυαλγίες και έντονη σωματική καταβολή. Παρόλο που είναι μια αυτοπεριοριζόμενη μόλυνση στο γενικό πληθυσμό (απλή γρίπη), σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα σε ορισμένους πληθυσμούς υψηλού κινδύνου (επιπλεγμένη γρίπη), όπως οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα (π.χ. διαβήτη). Οι ασθενείς με ΣΔ έχουν 6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν βαριά και να χρειαστούν νοσηλεία για γρίπη ή να πεθάνουν από πνευμονία της γρίπης. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός μειώνει την ανάγκη για νοσηλεία κατά 79% στην περίοδο έξαρσης (φθινόπωρο, χειμώνα). Ο επαναλαμβανόμενος μάλιστα εμβολιασμός μειώνει τη θνησιμότητα από τη γρίπη κατά 75% (σε σχέση με μόνο 9% μείωση γι’ αυτούς που εμβολιάζονται για πρώτη φορά στη ζωή τους). Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού του Υπουργείου Υγείας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός είναι απαραίτητος στα άτομα με διαβήτη και πρέπει να γίνεται κάθε έτος (τον Οκτώβριο-Νοέμβριο), διότι ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται κάθε χρόνο και το εμβόλιο είναι λίγο διαφορετικό από το προηγούμενο. Χρειάζονται περίπου 2 εβδομάδες, ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει προστατευτικά αντισώματα. Στους ενήλικες αρκεί να γίνεται μόνο μία δόση εμβολίου κάθε χρόνο (η επαναληπτική δόση δεν προσφέρει στη βελτίωση της ανοσίας).

Μια άλλη συχνή και δυνητικά σοβαρή λοίμωξη που μπορεί να προληφθεί στα άτομα με διαβήτη είναι η πνευμονιοκοκκική νόσος (από το βακτήριο Streptococcus pneumoniae, [πνευμονιόκοκκος]). Υπάρχουν δύο εγκεκριμένα εμβόλια στους ενήλικες:

• Το 23-δύναμο πολυσακχαριτιδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (PPSV23) προστατεύει έναντι 23 οροτύπων του πνευμονιόκοκκου.

• Το 13-δύναμο συζευγμένο εμβόλιο (PCV-13).

Ο αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός καθορίζεται από το θεράποντα ιατρό βάσει της ηλικίας και των προβλημάτων υγείας του ασθενούς. Για τον πλήρη εμβολιασμό χρειάζονται και τα δύο εμβόλια (καλό είναι γενικά το 13-δύναμο να προηγείται από το 23-δύναμο, ανεξάρτητα από την προηγούμενη κατάσταση πνευμονιοκοκκικού εμβολιασμού).

Στα απαραίτητα εμβόλια για τα άτομα με διαβήτη ανήκουν επίσης:

• Το εμβόλιο κατά της Διφθερίτιδας-Τετάνου-Κοκκύτη (Tdap/Td): Στους ενήλικες ως πρώτη αναμνηστική δόση χορηγείται άπαξ το τριδύναμο εμβόλιο Tdap (κυκλοφορεί με προσθήκη εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας) και συνεχίζεται το πρόγραμμα με το εμβόλιο DTvax adult που πρέπει να γίνεται μία φορά κάθε 10 χρόνια.
• Το εμβόλιο κατά του Έρπητα ζωστήρα: Συστήνεται σε όλους τους ενήλικες άνω των 60 ετών.
• Το εμβόλιο κατά της Ηπατίτιδας Β (σε τρεις δόσεις): Συστήνεται για όλους τους επίνοσους διαβητικούς <60 ετών, ενώ για τους ασθενείς >60 ετών, η απόφαση εναπόκειται στην κρίση του θεράποντος ιατρού.

Θα πρέπει τέλος να τονισθεί, ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων είναι συνήθως ήπιες και υποχωρούν από μόνες τους. Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες, ενώ οι αιτιάσεις για σύνδεση των εμβολίων με αυτοάνοσα νοσήματα, σκλήρυνση κατά πλάκας, αυτισμό, κ.λπ. έχουν αποδειχθεί λανθασμένες ή ψευδείς.