Περίοδος  Σαρακοστής πριν από το Πάσχα και πολλοί, είτε για θρησκευτικούς  είτε για προσωπικούς λόγους, έχουμε ξεκινήσει ήδη να ακολουθούμε ένα πρόγραμμα νηστείας, το οποίο σε γενικές γραμμές θεωρείται αρκετά υγιεινό.

Στη νηστεία αποφεύγονται τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως το κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά και η βάση της διατροφής αποτελείται από αρκετά όσπρια, φρούτα και λαχανικά, θαλασσινά, αμυλούχα (ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, πατάτες, δημητριακά) και λαδερά φαγητά.

Η νηστίσιμη διατροφή είναι πλούσια σε φυτικές ίνες αλλά και υδατάνθρακες, πλούσια σε πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης, χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά και πλούσια σε μονοακόρεστα, αλλά και σε ω-3 λιπαρά οξέα και έχει καρδιαγγειακά οφέλη, συμβάλλει στη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης και των καρδιακών παλμών, καθώς και στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης.

Μπορεί όμως ένα πρόγραμμα αυτής της διαιτητική σύστασης, να ακολουθηθεί από ένα άτομο με διαβήτη;  Ο αποκλεισμός των ζωικών τροφίμων μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στη ρύθμιση του σακχάρου του;

Η απάντηση είναι ότι τα άτομα με διαβήτη μπορούν να νηστέψουν, ωστόσο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει κατανάλωση με μέτρο ορισμένων τροφών.

Η δίαιτα του διαβήτη από τη μία απαιτεί την υψηλή παρουσία φυτικών ινών μέσα από λαχανικά και σαλάτες και από την άλλη θέλει χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και δεν απαγορεύει τους υδατάνθρακες από τα αμυλούχα τρόφιμα, όπως ίσχυε παλιότερα.

Τα λαδερά φαγητά όπως τα φασολάκια, τα όσπρια, το μπριάμ, οι λαδερές μελιτζάνες και τα γεμιστά με ρύζι, που αποτελούν πλούσιες πηγές υδατανθράκων, είναι σημαντικό να καταναλώνονται σε μικρότερη ποσότητα, να έχουν σχετικά λίγο λάδι και να συνοδεύονται, όταν αυτό είναι εφικτό, με φυλλώδη λαχανικά για περισσότερες φυτικές ίνες (συμβάλλουν στην καλύτερη και βραδύτερη απορρόφηση των υδατανθράκων).

Προσοχή χρειάζεται, επίσης, λόγω της πλήρους αποχής από το κρέας ή και από άλλες πηγές πρωτεϊνών. Το κενό αυτό καλύπτουν τα θαλασσινά, τα οποία μπορούν να αναπληρώσουν εν μέρει τις πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και η σόγια με τα προϊόντα της. Τα καλαμάρια, οι σουπιές, το χταπόδι, οι γαρίδες και τα καβούρια μπορούν να συμπεριληφθούν στη νηστίσιμη διατροφή, όπου μπορούν να συνδυαστούν με ψωμί ολικής αλέσεως, καστανό ρύζι ή ζυμαρικά ολικής.

Τα θαλασσινά, αν και έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη, είναι χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά και ιδιαίτερα πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι καρδιοπροστατευτικά. Ο συνδυασμός, επίσης, των οσπρίων με ρύζι ή ψωμί δίνει ως αποτέλεσμα πρωτεΐνες με όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και υψηλή διατροφική αξία.

Όσον αφορά την πρόσληψη σιδήρου, εκτός από το κρέας, τα όσπρια (φακές, φασόλια, αρακάς), τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), τα θαλασσινά, το ψωμί ολικής άλεσης, το σουσάμι και τα προϊόντα του (ταχίνι, κουλούρι, ταχινόπιτα, παστέλι) και τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού αποτελούν καλές πηγές σιδήρου, που όμως απορροφάται δύσκολα. Για το λόγο αυτό, καθίσταται πολύ σημαντικός ο σωστός συνδυασμός των φυτικών πηγών σιδήρου με τρόφιμα που περιέχουν ουσίες που αυξάνουν την απορρόφησή του.  Έτσι, προτείνεται ο συνδυασμός οσπρίων με βιταμίνη C (πορτοκάλι, λεμόνι, πιπεριές, ντομάτες), μπαχαρικά (ρίγανη, μαύρο πιπέρι, μαϊντανό), β-καροτένιο (καρότο, πιπεριές) και μηλικό οξύ (μήλο, αχλάδι). Καλό είναι να αποφεύγεται η κατανάλωση τσαγιού ή καφέ λίγο πριν από το φαγητό, κατά τη διάρκειά του ή αμέσως μετά.

Τέλος, η αποχή από την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων αποτελεί την κυριότερη αιτία μειωμένης πρόσληψης ασβεστίου κατά τη διάρκεια της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής.

Καλές πηγές ασβεστίου κατά την περίοδο της νηστείας είναι οι ξηροί καρποί (ιδιαιτέρως τα αμύγδαλα), ο χαλβάς, το σουσάμι, το ταχίνι, το φυστικοβούτυρο, το γάλα και τυρί σόγιας, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μαρούλι, σέσκουλο, λάπαθο, μπρόκολο, κουνουπίδι) και ορισμένα εμπλουτισμένα με ασβέστιο δημητριακά, αποτελούν σημαντικές πηγές ασβεστίου. Συνδυάστε τες με την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη Κ (φακές με πατάτες, αρακάς με αγκινάρες) και μαγνήσιο (ρύζι), προκειμένου να εξασφαλίζεται ολοκληρωτικά η καλή υγεία των οστών.

Έτσι, με κατάλληλους συνδυασμούς, αποφυγή υπερβολικών ποσοτήτων λαδιού και αμύλου, αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και προσαρμογή της θεραπευτικής αγωγής, ο διαβήτης μπορεί να συνδυαστεί με τη νηστεία, συμβάλλοντας ακόμη στην καλύτερη ρύθμισή του.