Ερωτηθείς ο φιλόσοφος Θαλής ο Μιλήσιος, «τις ευδαίμων;» απάντησε: «ο το μεν σώμα υγιής, την δε ψυχή εύπορος, τη δε φύσιν ευπαίδευτος». Και όμως, αυτή η απάντηση δόθηκε με τόση σοφία, τουλάχιστον 2.500 χρόνια πριν!
Για τους αρχαίους Έλληνες ο αθλητισμός και η άσκηση ήταν το κεντρικό μέσο που διαμόρφωνε συνειδήσεις, έπλαθε χαρακτήρες, εξύψωνε το πνεύμα και καλλιεργούσε τη δημιουργικότητα και τη φαντασία.
Οι αρχαίοι Έλληνες παιδαγωγοί περνούσαν τη βιωματική αξία της άσκησης στην εκπαίδευση, φέρνοντας σε πρώτη επαφή τα παιδιά με τις έννοιες που αφορούν στην υγεία, τη δημιουργική ενασχόληση με αθλοπαιδιές, την κοινωνικοποίηση και επικοινωνία μεταξύ τους. Τα παιδιά μέσα από τον αθλητισμό μάθαιναν να αυτοπειθαρχούνται, να υπακούουν σε οδηγίες και να κινούνται βάσει κανόνων. Να σέβονται τον προπονητή και τους συναθλητές τους. Να αναγνωρίζουν και να εκτιμούν το καλύτερο.
Πριν χιλιάδες χρόνια γνώριζαν οι παιδαγωγοί μας ότι η άθληση ενισχύει την ικανότητα αντοχής, προάγει την αυτοεκτίμηση και αποτελεί ουσιαστική κοινωνική επένδυση γιατί βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ανθρώπου, συμβάλλει στην πρόληψη εκφυλιστικών ασθενειών, στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων και σε μία καλύτερη σχέση ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος. Για το παιδί κάθε δραστηριότητα ήταν παιχνίδι και για τον παιδαγωγό ο τρόπος- εργαλείο για να προάγει τη μάθηση.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα χρόνια νοσήματα που σχετίζονται με την απουσία άσκησης, έχουν σημειώσει τεράστια έξαρση τα τελευταία χρόνια και όλα δείχνουν ότι η κατάσταση χειροτερεύει. Η ευδαιμονία, ο άκρατος καταναλωτισμός, η κατευθυνόμενη αλλαγή τρόπου και στάση ζωής από τον καθημερινό βομβαρδισμό με ψεύτικες-τεχνητές ανάγκες, αποσυντόνισε την ίδια την φύση μας.
Ο «ευδαίμων» και «ο το μεν σώμα υγιής» άνθρωπος της αρχαιότητας μεταλλάχτηκε σε ένα ταλαιπωρημένο σωματικά και ψυχικά πλάσμα, που φορτώθηκε επιπλέον με το στρες της προσαρμογής στους νέους κανόνες διαβίωσης. Θεωρείται αδιανόητη η επιβίωση μας, χωρίς το αυτοκίνητο, χωρίς το κινητό τηλέφωνο, χωρίς το ίντερνετ.
Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, άλλαξε δραματικά τη φιλοσοφία μας για τη ζωή. Και εδώ εμφανίζεται μια μεγάλη αντίφαση. Το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε, οπότε γιατί κάποιος να δαιμονοποιεί την τεχνολογική εξέλιξη;
Η απάντηση είναι ότι δεν κακολογούμε την εξέλιξη αυτή αλλά την αδυναμία του σημερινού ανθρώπου να εκμεταλλευτεί τα εργαλεία που του προσφέρουν τα επιτεύγματα αιχμής του 20ου και 21ου αιώνα, με αποτέλεσμα αντί ο άνθρωπος να υπηρετεί την τεχνολογία να γίνεται υπηρέτης αυτής.
Κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει την έξαρση των παθήσεων τα τελευταία χρόνια, που σχετίζονται με το λεγόμενο μεταβολικό σύνδρομο, την νοσηρή «ομπρέλα», που εμπεριέχει τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, δηλαδή την υπέρταση, την αυξημένη «κακή» χοληστερίνη και τη μειωμένη «καλή», το σακχαρώδη διαβήτη και την παχυσαρκία.
Κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει την πλειονότητα των ερευνών που συμφωνεί ότι στην εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη συμβάλλουν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, οι οποίες αλληλεπιδρούν με τη γενετική προδιάθεση του ατόμου. Στους ενοχοποιητικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες ανήκουν η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη και κατανάλωση λιπαρών τροφών και η παχυσαρκία. Η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης στην αντιμετώπιση αυτού του σιωπηλού εχθρού που απειλεί τη ζωή μας, είναι εντυπωσιακή. Πλέον, ο διαβητικός ασθενής, ακολουθώντας πιστά την φαρμακευτική και διατροφική του αγωγή, μπορεί να απολαύσει τα αγαθά της ζωής ενός μη διαβητικού.
Η αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη φυσικά ανήκει στην ιατρική και τη φαρμακευτική επιστήμη. Ας επιτραπεί όμως στην επιστήμη του αθλητισμού, να διεκδικεί τα πρωτεία στην πρόληψη και στην καθυστέρηση της εμφάνισης αυτής της ασθένειας σε ανθρώπους που έχουν προδιάθεση.
Η συστηματική άσκηση μειώνει το σπλαχνικό λίπος, αυξάνοντας τον μυϊκό ιστό ο οποίος αποδεδειγμένα εμφανίζει μεγαλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη από τον λιπώδη ιστό. Η άσκηση χρησιμοποιεί ενέργεια, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Βοηθά στη μείωση του στρες βελτιώνοντας την ψυχική υγεία. Και ο διαβήτης είναι μια από τις ασθένειες που συσχετίζεται με το στρες. Όταν λέμε άσκηση, δεν εννοούμε απαραίτητα τη σωματική καταπόνηση των πρωταθλητών. Ακόμα και αν βάλουμε ως στόχο, σε καθημερινή όμως βάση, να κάνουμε μισή ώρα περπάτημα με γρήγορο βηματισμό ή οποιαδήποτε άλλη σωματική δραστηριότητα μας είναι ευχάριστη, θα έχουμε σημαντικό κέρδος. Η άσκηση και η σωστή διατροφή είναι εκδήλωση αγάπης και σεβασμού στο σώμα μας και τα όριά του, είναι τρόπος ξεκούρασης, εκτόνωσης, αλλά και ψυχικής ηρεμίας.
Δεν είναι εύκολο να αλλάξουμε την καθημερινότητά μας. Κανείς δεν αμφιβάλλει για αυτό. Για μια ακόμα φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, το τραγούδι των σειρήνων του τεχνολογικού θαύματος παρασέρνει τον σύγχρονο, «πάνοπλο» και «ισχυρό» άνθρωπο, σε ένα τρόπο ζωής ξένο και εχθρικό στην ίδια του την φύση. Ο αθλητισμός και η άσκηση ας γίνει ο Ορφέας ο οποίος με το τραγούδι του θα ξεπεράσει σε ομορφιά τις σειρήνες και θα κατορθώσει να καθοδηγήσει ορθά και ομαλά την ανθρωπότητα έτσι ώστε να συμβαδίζει και να συνεξελίσσεται με τον τεχνολογικό πολιτισμό της.
