Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (Σ.Δ.) είναι η συχνότερη ενδοκρινοπάθεια στη γάτα (1/100-1/400) και δεύτερη σε συχνότητα στο σκύλο (0,3-1,5%).  Στο σκύλο προσβάλλονται συχνότερα τα θηλυκά από τα αρσενικά σε ηλικία  4-14 ετών, ενώ στη γάτα προσβάλλονται, κυρίως, τα αρσενικά στειρωμένα μετά τα 6 έτη.

Η νόσος χαρακτηρίζεται από διαταραχές του μεταβολισμού των υδατανθράκων, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών, λόγω έλλειψης (πλήρους ή μερικής) μιας σημαντικής ορμόνης που παράγεται στο πάγκρεας, της ινσουλίνης, ή/και διαταραχών στους ιστικούς υποδοχείς της.

Στο σκύλο ο (Σ.Δ.) εμφανίζεται συχνότερα σε Beagle, Dachshund, English setter, Irish setter, Keeshond, Lhasa Apso, Miniature Pincher, Poodle, Pug, Samoyed, Schnauzer, Spitz, terrier.

Ο (Σ.Δ.) ανάλογα την αιτιολογία που τον προκαλεί, διακρίνεται σε πρωτογενή (τύπος Ι ινσουλινοεξαρτώμενος, τύπος ΙΙ μη ινσουλινοεξαρτώμενος) και σε δευτερογενή (τύπος ΙΙΙ).

• Πρωτογενής: Τύπου Ι ινσουλινοεξαρτώμενος και τύπου ΙΙ μη ινσουλινοεξαρτώμενος. Ο μη-ινσουλινοεξαρτώμενος μετά από χρόνια μπορεί να μετατραπεί σε ινσουλινοεξαρτώμενο, λόγω τοξίκωσης από γλυκόζη.

Ο Νεανικός Σ.Δ. σκύλου συναντάται σπάνια, είναι τύπου Ι και μπορεί να οφείλεται σε κληρονομική ατροφία των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη (Doberman) ή σε συγγενή ατροφία εξωκρινούς και ενδοκρινούς μοίρας του παγκρέατος (GSD, Labrador, Poodle).

Ο Σ.Δ. των Ενήλικων σκύλων, οφείλεται σε ανοσολογική καταστροφή ή ατροφία των β-κυττάρων και σε χρόνια παγκρεατίτιδα.

Άλλες αιτίες μπορεί να είναι ηπατίτιδα, νεοπλασίες παγκρέατος, τοξικές ουσίες.

Ο Σ.Δ. της γάτας είναι τύπου ΙΙ ή τύπου Ι και οφείλεται σε αντίσταση στην ινσουλίνη ή μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης και επακόλουθη υπεργλυκαιμία από παχυσαρκία, στρες, αμυλοείδωση, περιβαλλοντικά αίτια, αυξημένη παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ, κ.α.

• Δευτερογενής, αναφέρεται ως τύπου ΙΙΙ και παρατηρείται συνήθως στο σκύλο δευτερογενώς, μετά από παθήσεις όπως υπερλιπιδαιμία, ακρομεγαλία, φαιοχρωμοκύττωμα, νόσο Cushing, δίοιστρο, εγκυμοσύνη, λοιμώξεις, φάρμακα (γλυκοκορτικοειδή, προγεσταγόνα), κ.α.

Υπάρχουν τρεις μορφές που εκδηλώνεται κλινικά ο (Σ.Δ).

Ο Απλός (Σ.Δ),  έχει προοδευτική εμφάνιση και εξέλιξη. Τα ζώα παρουσιάζουν πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία, κόπωση και απώλεια σωματικού βάρους, όμως, πολλά ζώα – συνήθως γάτες – είναι παχύσαρκα. Γαστρεντερικές διαταραχές και ευρήματα από το πεπτικό σύστημα, όπως διάρροια, ίκτερο, παγκρεατίτιδα, ηπατομεγαλία, εξωκρινή παγκρεατική ανεπάρκεια, σπειραματοπάθεια. Οφθαλμολογικές διαταραχές, όπως αμφιβληστροειδοπάθεια, ξηρά κερατοεπιπεφυκίτιδα, ιριδοκυκλίτιδα και καταρράκτη, που μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη τύφλωση, ιδιαίτερα στο σκύλο. Δερματολογικές διαταραχές, όπως ξηρή σμηγματόρροια, λεπτό και υποτονικό δέρμα, αλωπεκία, υποτρίχωση, ξηρό, θαμπό και εύθραυστο τρίχωμα, μεταβολική επιδερμική νεκρόλυση.  Λοιμώξεις, όπως πνευμονία, στοματίτιδα, κυστίτιδα, ουρολοιμώξεις και βακτηριακή δερματίτιδα.  Άλλες διαταραχές που παρατηρούνται είναι μυοπάθεια, περιφερική πολυνευροπάθεια, μειωμένη κινητική δραστηριότητα, αθηροσκλήρυνση, ξανθώματα.

Ο Κετοξεωτικός ή ισχνός (Σ.Δ), εμφανίζεται μετά από λοιμώξεις, οξεία παγκρεατίτιδα, Cushing, κ.α. και μπορεί να υπάρχει μόνο κέτωση, μόνο οξέωση ή και τα δύο.  Κλινικά, χαρακτηρίζεται από ανορεξία, κατάπτωση, λήθαργο, μυϊκή αδυναμία, εμετούς, διάρροια, αφυδάτωση, ίκτερο, ταχύπνοια, shock και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο.

Ο Υπεροσμωτικός (Σ.Δ), εμφανίζεται σπάνια, συνήθως μετά από καρδιακή ή νεφρική ανεπάρκεια ή έντονη υπεργλυκαιμία, που οδηγεί σε αύξηση οσμωτικής πίεσης του αίματος, απώλεια νερού και κατακράτηση Na.  Κλινικά, χαρακτηρίζεται από μυϊκή αδυναμία, διαταραχές συνείδησης (υπεροσμωτικό κώμα), αφυδάτωση, ανουρία.

Η διάγνωση του (Σ.Δ) βασίζεται στην κλινική εικόνα του ζώου και την εργαστηριακή επιβεβαίωση της γλυκοζουρίας και της υπεργλυκαιμίας με πολλαπλές μετρήσεις και το ζώο νηστικό.

Τα εργαστηριακά ευρήματα περιλαμβάνουν:  Στα αιματολογικά, ήπια αύξηση του αιματοκρίτη και ουδετεροφιλική λευκοκυττάρωση. Στα βιοχημικά, αύξηση γλυκόζης στον ορό του αίματος, αυξημένα τριγλυκερίδια, χοληστερόλη, ηπατικά ένζυμα, λιπάση και αμυλάση, εάν συνυπάρχει παγκρεατίτιδα και μειωμένο ασβέστιο. Στην ανάλυση ούρων ΕΒ >1030, γλυκοζουρία, κετονουρία, πρωτεϊνουρία, βακτηριουρία, αιματουρία.

Θα πρέπει να γίνεται διαφορική διάγνωση της υπεργλυκαιμίας από πρόσφατο γεύμα, οξεία παγκρεατίτιδα, νεοπλάσματα, τραύματα εγκεφάλου, σηψαιμία, φάρμακα, στρες, καθώς και της γλυκοζουρίας από στρες στη γάτα, οξεία αιμορραγική κυστίτιδα, ψευδείς αντιδράσεις στο στικ.

Η θεραπεία του (Σ.Δ.) συνίσταται σε:

• Διαιτητικά μέτρα, που αποσκοπούν στην απώλεια σωματικού βάρους για τα παχύσαρκα ζώα, στη διατήρηση του σωματικού βάρους για τα ζώα που έχουν το ιδανικό βάρος και τέλος, σε ζώα με κακή θρεπτική κατάσταση, απλή υψιθερμιδική τροφή έως την επίτευξη ιδανικού βάρους.
• Άσκηση
• Ινσουλίνη, υποδόρια, σε διαφορετικό κάθε φορά σημείο, λίγο πριν ή αμέσως μετά το γεύμα. Προσοχή στα συμπτώματα υπογλυκαιμίας: αδυναμία, λήθαργος, κώμα, μυδρίαση, αταξία, μυϊκός τρόμος, αποπροσανατολισμός κ.α.  Σε περίπτωση υπογλυκαιμίας, ο ιδιοκτήτης μπορεί να χορηγήσει μέλι ή φαγητό και να επικοινωνήσει με τον Κτηνίατρο.

Στόχος είναι η συγκέντρωση της γλυκόζης καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας να είναι:σκύλος χωρίς καταρράκτη 100-200 mg/dl, σκύλος με καταρράκτη 100-250 mg/dl και γάτα 100-300 mg/dl.

• Ωοθηκυστερεκτομή
• Αντιμετώπιση υποκείμενων αιτιών/επιπλοκών (τύπος ΙΙΙ)

Η πρόγνωση του (Σ.Δ.)

Νεανικός Σ.Δ. – επιφυλακτική έως δυσμενής.

Απλός Σ.Δ. – καλή, εφόσον δεν υπάρχει τύφλωση ή οργανική ανεπάρκεια.

Κετοξεωτικός/Υπεροσμωτικός Σ.Δ. – επιφυλακτική έως δυσμενής.