Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί τη μάστιγα του 21ου αιώνα. Εκτός από τον υψηλό επιπολασμό, ο οποίος διαρκώς αυξάνεται, συνοδεύεται και από μια σειρά επιπλοκών οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν δραματικά το προσδόκιμο επιβίωσης. Είναι δε χαρακτηριστικό της σοβαρότητας της νόσου το γεγονός ότι κάθε 2 δευτερόλεπτα ένας θάνατος ανά τον κόσμο αποδίδεται στον διαβήτη.
Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των επιπλοκών διαδραματίζει η γλυκαιμική ρύθμιση. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας για τον Διαβήτη (IDF- International Diabetes Federation) στην Ελλάδα το 2013 μόνο το 45% των ατόμων με διαβήτη είχαν επαρκή γλυκαιμική ρύθμιση. Σε αυτό το μη ικανοποιητικό ως προς την γλυκαιμική ρύθμιση πλαίσιο, πρόσφατα ήρθε μια νέα κατηγορία αντιδιαβητικών δισκίων η οποία σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες θεραπείες ενδεχομένως μπορούν να ανατρέψουν την υπάρχουσα κατάσταση στο πεδίο της γλυκαιμικής ρύθμισης. Πρόκειται για τους αναστολείς του συμμεταφορέα νατρίου-γλυκόζης τύπου 2 των νεφρικών σωληναρίων (SGLT2- Sodium Glucose cotranporter type 2 inhibitors). Οι αναστολείς αυτοί μειώνουν την επαναρόφηση γλυκόζης από τα νεφρικά σωληνάρια και με αυτό τον τρόπο προάγουν την απέκκριση της γλυκόζης με τα ούρα μειώνοντας τις αυξημένες συγκεντρώσεις της γλυκόζης στο αίμα.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, μια ουσία, η φλοριζίνη, που απομονώθηκε από το φλοιό μηλιάς, βρέθηκε ότι προκαλεί γλυκοζουρία, αναστέλλοντας τη μεταφορά γλυκόζης στους νεφρούς και στο λεπτό έντερο ενώ η ενδοφλέβια χορήγηση της σε φυσιολογικά άτομα προκαλεί γλυκοζουρία. Αυτό που είχε ιδιαίτερη σημασία ήταν η παρατήρηση ότι η φλοριζίνη αναστέλλει τόσο τον SGLT1 όσο και τον SGLT2 υποδοχέα στο εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο των νεφρώνων. Η κλινική χρησιμότητα της φλοριζίνης ήταν μικρή κυρίως λόγω της χαμηλής βιοδιαθεσιμότητας της αλλά ήταν το έναυσμα για την ανάπτυξη μιας καινούργιας κατηγορίας σκευασμάτων .
Σε φυσιολογικές συγκεντρώσεις γλυκόζης στο πλάσμα, τα νεφρά σε ένα υγιές άτομο φιλτράρουν περίπου 180 g γλυκόζης την ημέρα. Σχεδόν όλη αυτή η ποσότητα (το 99%) επαναρροφάται και επιστρέφει στην κυκλοφορία του αίματος, με αποτέλεσμα να μην απεκκρίνεται γλυκόζη με τα ούρα. Εάν η συγκέντρωση της γλυκόζης στο πλάσμα είναι αυξημένη πέρα από τη μέγιστη δυναμικότητα με την οποία ο νεφρός μπορεί να επαναρροφήσει γλυκόζη, η περίσσεια αυτής απεκκρίνεται στα ούρα. Σε φυσιολογική νεφρική λειτουργία το 90% του φιλτραρισμένου φορτίου γλυκόζης επαναρροφάται με την βοήθεια των SGLT2 υποδοχέων.
Στις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες όλων των μεγάλων επιστημονικών εταιρειών για τον διαβήτη, η κατηγορία των SGLT2 αναστολέων έχει βρει τη θέση της σε όλα τα θεραπευτικά βήματα. Αποτελεί μια από τις πιθανές επιλογές τόσο στο πρώτο θεραπευτικό βήμα, όταν υπάρχει δυσανεξία στη μετφορμίνη αλλά και σε όλα τα επόμενα βήματα αφού μπορεί να συνδυαστεί με ασφάλεια με όλα τα υπάρχοντα αντιδιαβητικά δισκία και με την ινσουλίνη.
Οι αναστολείς των SGLT2 δεν προκαλούν υπογλυκαιμία. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι δρουν ανεξάρτητα από τη γλυκοζο-εξαρτώμενη έκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος σε συνδυασμό με την παρουσία του νεφρικού ουδού γλυκαιμίας κάτω από τον οποίο δεν προκαλούν περαιτέρω απέκκριση της γλυκόζης στα ούρα. Επίσης σύμφωνα με τα ευρήματα μελετών προκαλούν απώλεια βάρους και η μείωση της αρτηριακής πίεσης κυρίως λόγω της απώλειας νατρίου και υγρών.
Λόγω του τρόπου δράσης χρειάζεται προσοχή στη συγχορήγηση με διουρητικά, ενώ και η συγχορήγηση με σουλφονυλουρία θα πρέπει να γίνεται με προσοχή λόγω του αυξημένου κινδύνου υπογλυκαιμίας. Βασική προϋπόθεση για να λάβει κάποιος δισκίο της συγκεκριμένης θεραπευτικής κατηγορίας είναι η καλή νεφρική λειτουργία, με όριο για την ασφαλή χορήγηση τους το GFR> 60 ml/min/1.73 m2. Κάποιοι εκπρόσωποι των SGLT2 αναστολέων απαιτούν και έλεγχο του νατρίου πλάσματος ενώ η συγχορήγηση τους με σκευάσματα άλλων νοσημάτων θα πρέπει να συνοδεύεται από τον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες οι οποίες έχουν αναφερθεί με τη χρήση των αναστολέων SGLT2 περιλαμβάνουν τη δυσκοιλιότητα, τη διάρροια και τη ναυτία, τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος και τις αιδιοκολπίτιδες.
Η συγκεκριμένη θεραπευτική κατηγορία, λόγω του μηχανισμού δράσης αποτελεί πεδίο έρευνας για πιθανή χρήση στο μέλλον και αφού ολοκληρωθούν οι κλινικές δοκιμές και για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 (ΣΔτ1). Αποτελεί μια επαναστατική προοπτική αφού θα είναι η πρώτη φορά που άτομα με ΣΔτ1 θα μπορούν παράλληλα με την ινσουλίνη να λάβουν και δισκία για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας στο συγκεκριμένο πεδίο είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά ειδικά για τους αναστολείς και των υποδοχέων SGLT2 αλλά και SGLT1.
Η εμφάνιση μιας νέας θεραπευτικής κατηγορίας για τον ΣΔτ2 αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενθαρρυντικό σημείο το οποίο θα συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθεια γλυκαιμικής ρύθμισης από την οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό τόσο άμεσο όσο και έμμεσο η ποιότητα ζωής των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη.
