Διαβήτης τύπου 1 και 2 στο 2012: η ανεύρεση γονιδιακών βλαβών  με την τεχνολογία (Next Generation Sequencing) και η χρήση αυτής της πληροφορίας για εξατομικευμένη αντιπετώπηση

Ο Διαβήτης τύπου 1 και 2 μια αποδεδειγμένα πολυπαραγοντική νόσος (γενετικό προφίλ, παχυσαρκία, διατροφικές συνήθεις, κάπνισμα, έλλειψη άσκησης κτλ), απαιτεί  μια πιο σύνθετη γονιδιακή ανάλυση.  Χρειάζεται δηλ. να αναλυθεί ταυτόχρονα  όλο το πάνελ των μέχρι σήμερα γνωστών γονίδιων. Πρόκειται δηλ. για μια <<γονιδιακή ακτινογραφία>.

Πρόσβαση  στην πληροφορία και χρήση  των γονιδιακών πληροφοριών

Η ανάγνωση της ανθρώπινης γονιδιακής πληροφορίας με χαμηλό οικονομικό κόστος αποτελεί την προϋπόθεση για την συσχέτιση  γονιδιακών βλαβών με τον Διαβήτη 1/2. Αυτή η επιστημονική πρόοδος έχει ορατά αποτελέσματα στην κλινική αντιμετώπιση της νόσου.  Δηλ. δίνεται η δυνατότητα να συσχετιστούν φάρμακα αλλά και να σχεδιαστούν και  νέα με συγκεκριμένους στόχους, ανυποψίαστους μέχρι σήμερα.

Γονίδια και μεταλλάξεις στον Διαβήτη

Οι μεταλλάξεις αλλάζουν την λειτουργία των πρωτεϊνών, τροποποιώντας την  από λίγο ως τελείως. Σήμερα έχουν συσχετισθεί μεταλλάξεις σε αρκετά  γονίδια με τον διαβήτη (περίπου 20) προσδίδοντας διακριτή κλινική εικόνα. Και αναφέρω ενδεικτικά  τα γονίδια  INSR (Υποδοχέας της Ινσουλίνη) και Maturity-Onset Diabetes of the Young (ΜODY1, 2 κτλ ). Αναλυτικότατες πληροφορίες για την πλήρη λίστα των γονιδίων που εμπλέκονται στον διαβήτη  και την τεχνολογία ανάλυσης των γονιδιακών βλαβών (ανάλυση αλληλουχίας, ανάλυση μεγάλων γονιδιακών ελλειμμάτων) υπάρχουν στις ιστοσελίδες του NCBI.  WWW.OMIM., www.ncbi.GeneTests..

Ο κλινικός Ιατρός για να μπορέσει να συσχετίσει τον φαινότυπο (τις εκδηλώσεις της νόσου δηλ) έχει την δυνατότητα να ανατρέχει στις παραπάνω βάσεις δεδομένων και να προτείνει στοχευόμενο γονιδιακό έλεγχο προκειμένου να ελαττώσει  το οικονομικό κόστος.

Μελέτες για την συσχέτιση προδιάθεσης για Διαβήτη  και Πολυμορφισμών στο ανθρώπινο γονιδίωμα.

Επιδημιολογικές μελέτες σε μεγάλους πληθυσμούς γίνονται με σκοπό να βρεθούν χαρακτηριστικά (Single Noucleotide Polimorphism, SNPs) που συνδέονται με προδιάθεση για διαβήτη. Εντούτοις, παρά την σημαντική δημοσίευση τέτοιων ευρημάτων,  μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σοβαρή συσχέτιση μεταξύ της νόσου και των πολυμορφισμών και επομένως η πληροφορία (report) που δίνεται από πολλά εμπορικά τεστ και πλατφόρμες που είναι διαθέσιμα, είναι γενικόλογη.

Γονιδιακές αλλαγές και φαρμακευτική αντιμετώπιση στην κλινική πράξη.

Για παράδειγμα μεταλλάξεις στο γονίδιο GSK (στην οικογενή υπερινσουλιναιμία) συνδέονται με ήπια κλινική εικόνα διαβήτη και δεν χρειάζεται συνήθως Ινσουλίνη. Αντίθετα μεταλλάξεις στο γονίδιο HNF1A σχετίζονται με βαριά κλινική εικόνα και ωφελούνται από την θεραπεία με sulfonylurea. Χρησιμοποιώντας εργαλεία online από τις ιστοσελίδες, WWW.OMIM., www.ncbi.GeneTests,, μπορεί να δει κανείς το όφελος των γονιδιακών αναλύσεων.

Η ανάλυση όλων των γονιδίων που εμπλέκονται στον διαβήτη με Next Generation Sequencing

Κατ αρχήν οι πληροφορίες που θα υπάρχουν στην έκθεση των αποτελεσμάτων, σε μεγάλο ποσοστό των ασθενών, θα δώσουν την δυνατότητα στον θεράποντα ιατρό για <εξατομικευμένη> αντιμετώπιση-θεραπεία του ενδιαφερόμενου. Βεβαια, θα υπάρξουν και ευρήματα, που η κλινική τους σημασία αυτή την στιγμή είναι άγνωστη

Βιβλιογραφία

1.     .E. Ahlqvist,1 Tarunveer  et al.  Genetics of Type 2 Diabetes Clinical Chemistry 57:2.,241–254 (2011)

2.     Morris AP et al. Large-scale association analysis provides insights into the genetic architecture and pathophysiology of type 2 diabetes Nat Genet. 2012 Aug 12;44(9):981-990. .

3.     Bonnefond A, et al. Molecular diagnosis of neonatal diabetes mellitus using next-generation sequencing of the whole exome.

PLoS One. 2010 Oct 26;5(10)