Άλλος τύπος διαβήτη, πολύ λιγότερο συχνός, είναι ο μονογονιδιακός τύπος διαβήτη που οφείλεται σε μεταλλάξεις γονιδίων.
Ο μονογονιδιακός διαβήτης είναι κληρονομικό νόσημα γι’αυτό και μπορεί να εμφανίζεται και σε άλλα μέλη της οικογένειας, χωρίς όμως αυτό να είναι απολύτως απαραίτητο. Ανάλογα με το γονίδιο που ευθύνεται, τα άτομα μπορεί να έχουν ήπια υπεργλυκαιμία η οποία δεν απαιτεί καμία θεραπεία, υπεργλυκαιμία η οποία μπορεί να αντιμετωπισθεί με φάρμακα από το στόμα ή ακόμα και σοβαρότερη υπεργλυκαιμία η οποία απαιτεί για την αντιμετώπισή της, την χορήγηση ινσουλίνης.

Ορισμένα περιστατικά που έχουν διαγνωσθεί ως σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 μπορεί να είναι στην πραγματικότητα μονογονιδιακός διαβήτης. Η σωστή διάγνωση είναι επομένως απαραίτητη γιατί ορισμένοι τύποι αυτού του διαβήτη μπορούν να αντιμετωπισθούν θεραπευτικά με φάρμακα από το στόμα και όχι απαραίτητα με ινσουλίνη.

Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί δυστυχώς η συχνότητα εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά και τους εφήβους.
Σε αντίθεση με το σακχαρώδη διαβήτη τύπου1, δεν υπάρχει πλήρης έλλειψη ινσουλίνης αλλά η υπάρχουσα ινσουλίνη δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του ατόμου. Πριν από κάποια χρόνια ο τύπος αυτός του διαβήτη ήταν άγνωστος στους παιδιάτρους. Η αύξηση της παχυσαρκίας, όμως, στα παιδιά και τους εφήβους, είχε ως συνέπεια την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 στην κατηγορία αυτή των ατόμων, ιδίως σε χώρες με σημαντικό πρόβλημα παχυσαρκίας όπως οι ΗΠΑ.
Ο διαβήτης τύπου 2 είναι λιγότερο συχνός στην Ευρώπη. Παιδιά υψηλού κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, είναι παχύσαρκοι έφηβοι με οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, οι οποίοι ανήκουν σε εθνότητες όπως Ασιάτες, Μεξικανούς , Ισπανόφωνους , Ιθαγενείς Αμερικανούς, ή έφηβες με ιστορικό πολυκυστικών ωοθηκών .

Επιπρόσθετα , υψηλού κινδύνου για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 είναι παιδιά τα οποία γεννήθηκαν λιποβαρή για την ηλικία κύησης και πρόωρα.

Η πρόληψη της παχυσαρκίας μπορεί να ξεκινήσει πολύ νωρίς στη ζωή, από τη νηπιακή ηλικία ή ακόμα πιο πίσω, από την εγκυμοσύνη της μητέρας δεδομένου ότι το βάρος της μητέρας κατά τη διάρκεια της κύησης σχετίζεται με το βάρος του παιδιού στην ηλικία των 7 ετών.