Η διάγνωση ενός χρόνιου νοσήματος συνιστά ένα ιδιαίτερα ψυχοπιεστικό γεγονός, που μπορεί να προκαλέσει έντονα αρνητικά συναισθήματα στον ασθενή – τόσο έντονα, που ο τελευταίος μπορεί να καταστεί ανίκανος να χειριστεί την κατάσταση ορθά.
Συναισθήματα, όπως άρνηση («δεν πιστεύω ότι συμβαίνει αυτό σε μένα»), θυμό («γιατί εγώ;»), κατάθλιψη («νιώθω λυπημένος και αβοήθητος»), ενοχή («πρέπει να έκανα κάτι λάθος»), αίσθημα αβοήθητου («δεν μπορώ να χειριστώ την κατάσταση») και αίσθημα χαμηλής αυτοπεποίθησης («κάτι δεν πάει καλά με μένα»), είναι συνηθισμένα και φυσιολογικά, κατά τη διάρκεια της προσαρμογής του ατόμου στη νέα πραγματικότητα.
Με την αποδοχή του προβλήματος, το άτομο θα συνειδητοποιήσει γρήγορα το παράλογο των σκέψεών του. Θα κάνει ρεαλιστικές σκέψεις γύρω από την ασθένεια και τον χειρισμό της κατάστασης και θα αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του, ώστε να διατηρήσει την υγεία του. Ακόμη και μετά την αποδοχή της νέας πραγματικότητας από τον ασθενή, ωστόσο, τα αρνητικά συναισθήματα δεν θα φύγουν ποτέ εντελώς. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς πώς να τα διαχειρίζεται.
Άρνηση. Όλοι οι ασθενείς, όταν μαθαίνουν για πρώτη φορά ότι πάσχουν από μια χρόνια ασθένεια, περνάνε μέσα από την άρνηση. Πρόκειται για μια αμυντική στάση του εαυτού μας, για την αντιμετώπιση ενός στρεσογόνου γεγονότος. Το πρόβλημα εμφανίζεται όταν ο ασθενής παραμένει για περισσότερο χρόνο στο στάδιο αυτό και καθυστερεί να περάσει στο επόμενο στάδιο που χαρακτηρίζεται από μια πιο ώριμη συμπεριφορά.
Θυμός. Συνήθως, διαβήτης και θυμός πηγαίνουν παρέα. Μπορεί κανείς να νιώθει θυμό γιατί ο διαβήτης απειλεί την υγεία του και έχει φέρει αλλαγές στη ζωή του. Είναι πιθανόν, επίσης, να είναι κανείς θυμωμένος με τα πράγματα που χρειάζεται να κάνει για να ελέγχει το διαβήτη του. Το τι προκαλεί το θυμό είναι λιγότερο σημαντικό από το πώς διαχειριζόμαστε τον θυμό μας – γιατί αν δεν ελέγξουμε τον θυμό μας, θα μας ελέγξει αυτός.
Κατάθλιψη. Η καταθλιπτική διάθεση συνοδεύει συχνά τους ασθενείς με χρόνια ασθένεια, όπως ο διαβήτης. Μπορεί κανείς να νιώθει μόνος, λόγω της επιπλέον φροντίδας που χρειάζεται να δίνει στον εαυτό του, ώστε να ελέγχει το πρόβλημα της υγείας του. Είναι επίσης πιθανό, οι επιπλοκές στη θεραπευτική διαδικασία ή η αδυναμία ελέγχου της κατάστασης να προκαλούν αίσθημα θλίψης. Το να νιώθει κανείς θλίψη κάποιες φορές είναι φυσιολογικό. Aν όμως κάποιος αισθάνεται μεγάλη θλίψη και χωρίς ελπίδα για το μέλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε θα πρέπει να γίνει έλεγχος για πιθανά σημάδια κατάθλιψης.
Ενοχή. Η ενοχή είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να νιώσουμε για πράγματα που έχουμε κάνει ή που δεν έχουμε κάνει. Αν για παράδειγμα δεν προσέχουμε τη διατροφή μας και δεν πηγαίνουμε στον θεράποντα ιατρό μας, είναι πιθανόν να νιώθουμε ενοχές. Η ενοχή μπορεί να μας επαναφέρει στο πρόγραμμα φροντίδας του εαυτού μας και να γίνει η αιτία για θετικές αλλαγές. Όμως χρειάζεται προσοχή, γιατί όταν κανείς κριτικάρει συνεχώς τον εαυτό του, επηρεάζεται αρνητικά η αυτοπεποίθησή του και κινδυνεύει να παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια.
Χωρίς ελπίδα. Μερικοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι δεν έχουν καμία ευθύνη και έλεγχο στην αντιμετώπιση της ασθένειάς τους. Τα άτομα αυτά χρειάζονται ενημέρωση και καθοδήγηση για να αναλάβουν τον έλεγχο της ζωής τους με επιτυχία.
Το πιο δυνατό όπλο για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε χρόνιου νοσήματος, ωστόσο, είναι η αυτοπεποίθηση («μπορώ να το κάνω») και η αναζήτηση της ορθής πληροφόρησης για τη διαχείριση της νόσου, από τους κατάλληλους ειδικούς.
Ειδικά στην περίπτωση του διαβήτη, είναι πολύ σημαντικό να έχουμε καλή συνεργασία με το θεράποντα ιατρό μας και να λαμβάνουμε διατροφικές και ψυχολογικές συμβουλές για την ολοκληρωμένη αντιμετώπισή του.
