Καθοριστικός ο ρόλος της οικογένειας

75
οικογένειας

Ο διαβήτης τα τελευταία χρόνια έχει χαρακτηριστεί «τσουνάμι» λόγω των επιδημικών του διαστάσεων. Με τσουνάμι, όμως, μπορούν να παρομοιαστούν και οι μεγάλες και ξαφνικές αλλαγές που φέρνει η διάγνωση της νόσου.

Στο διαβήτη, οι συνήθειες της καθημερινής ρουτίνας πρέπει να επαναπροσδιοριστούν και η προσαρμογή να γίνει γρήγορα, συνήθως ταχύτερα από το χρόνο τον οποίο χρειάζεται κανείς, ώστε να αποδεχθεί τη νέα κατάσταση.

Η ανάγκη και οι προτροπές για φροντίδα της υγείας προσωρινά καλύπτουν την ανάγκη για ποιότητα ζωής και δεν είναι απίθανο η τελευταία να φαντάζει εσαεί μειωμένη, καθώς η νέα πραγματικότητα αντιπαραβάλλεται στην παλιά. Στην αρχή και τη διάρκεια της νέας πραγματικότητας, καθοριστικός είναι ο ρόλος της οικογένειας, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου οι οικογενειακοί δεσμοί παραμένουν στενοί.

Όταν ο νεοδιαγνωσμένος είναι ανήλικος, η εμπλοκή της άμεσης οικογένειας είναι αναπόφευκτη. Οι πληροφορίες φτάνουν πρώτα και φιλτράρονται από τους γονείς – οι γονείς είναι εκείνοι που διεκπεραιώνουν τις αλλαγές και προσαρμόζουν βάσει των οδηγιών που έχουν λάβει την καθημερινότητα του παιδιού και τη δική τους στη νέα πραγματικότητα.

Ο τρόπος με τον οποίο δείχνουν πως την αντιλαμβάνονται είναι καθοριστικός. Τα παιδιά διαθέτουν συναισθηματική νοημοσύνη και εμπάθεια και μπορούν να αντιληφθούν ανεπαίσθητες αλλαγές στην συναισθηματική κατάσταση των γονέων τους από το βλέμμα, τη στάση του σώματος και τον τόνο της φωνής όταν το παιδί τρώει, όταν οι γονείς του μετρούν το σάκχαρό του ή του χορηγούν ινσουλίνη, ακόμη κι όταν συζητούν για την κατάσταση. Κατ’ επέκταση, προσλαμβάνουν ανάλογα αυτό το οποίο τους συμβαίνει.

Όπως ένα μικρό παιδί όταν πέσει, κοιτάει τους γονείς του για να ζυγίσει τις αντιδράσεις τους (αν εκείνοι παραμείνουν ψύχραιμοι, το πιθανότερο είναι πως θα συνεχίσει να παίζει, ενώ αν πανικοβληθούν θα αρχίσει να κλαίει), έτσι και το παιδί με διαβήτη προσλαμβάνει τις νέες καταστάσεις φιλτραρισμένες από τους γονείς του. Αν αυτή φέρει εντάσεις ανάμεσα στους γονείς και έκδηλο άγχος, το παιδί θα αντιληφθεί την πάθησή του ως τρομακτική, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να αισθανθεί ενοχές και υπεύθυνο για τις αρνητικές συνθήκες στην οικογένεια.

Είναι προτιμότερη η έκφραση των συναισθημάτων, με ειλικρίνεια και στα πλαίσια συζήτησης όταν αυτά προκύπτουν, παρά οι εναλλαγές ανάμεσα σε περιόδους φαινομενικής ηρεμίας και έντονα ξεσπάσματα. Με τον τρόπο αυτό, και το παιδί μπορεί να διαχειριστεί ψύχραιμα και με συνέπεια και τη φαρμακευτική του αγωγή. Επιπλέον, αν η οικογένεια προσπαθεί να κρύψει την κατάσταση από το ευρύτερο περιβάλλον, το παιδί ακολουθώντας το παράδειγμά τους είναι πιθανό να χάσει την ευκαιρία να μοιραστεί τη νέα του πραγματικότητα, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του με έμπιστους φίλους του, από τους οποίους θα μπορούσε να λάβει συμπαράσταση.

Ενήλικες

Στην περίπτωση των ενηλίκων, το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η μετάβαση στις νέες συνθήκες. Ο τρόπος ζωής τους έχει παγιωθεί με τα χρόνια, επομένως, ακόμη κι αν μιλάμε για νεαρούς ενήλικες, έχουν σταθερές και αγαπημένες συνήθειες τις οποίες καλούνται να αλλάξουν. Η οικογένεια μπορεί να τους βοηθήσει στα πρώτα βήματα, αλλά και στην πορεία της ζωής τους. Ακόμη και η πρακτική αρωγή, που θα συμβάλει σε καλύτερη συμμόρφωση στη θεραπεία, θα δώσει στο άτομο την αίσθηση πως τα καταφέρνει επαρκώς.

Ταυτόχρονα, η οικογένεια έχει κομβικό ρόλο στην παροχή συναισθηματικής στήριξης κατά τη δύσκολη περίοδο της αλλαγής. Είναι σημαντικό η οικογένεια να αποδεχθεί το αυξημένο άγχος και τη θλίψη ως κάτι φυσικό και να γίνει το ασφαλές πλαίσιο για την έκφρασή τους. Επιπροσθέτως, η οικογένεια μπορεί να βοηθήσει το συγγενή με διαβήτη να διατηρήσει ωφέλιμες συνήθειες, παρακινώντας τον ή συνοδεύοντάς τον σε αυτές, ώστε να διασφαλιστεί στο μέγιστο η ποιότητα ζωής του.

Ο διαβήτης αφορά πρωτίστως τον φέροντα, δευτερευόντως όμως τους άμεσους συγγενείς του, οι οποίοι πολύ συχνά θέλουν και πρέπει να παράσχουν βοήθεια και να επιμορφωθούν σχετικά με το ζήτημα. Με την αρωγή τους, οι άνθρωποι με διαβήτη μπορούν να αποκομίσουν περισσότερη ικανοποίηση από τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τη ζωή τους και να συνεχίσουν να λαμβάνουν ευχαρίστηση από αυτή.