Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι  μια νόσος που μπορεί να επηρεάσει όλα τα συστήματα του οργανισμού.

Περίπου το 1/3 των ανθρώπων με ΣΔ, κάποια στιγμή θα παρουσιάσει επιπλοκές που συνδέονται με το δέρμα.   Είναι σαφές, ότι ο σωστός έλεγχος του σακχάρου μπορεί να αποτρέψει τα δερματικά προβλήματα, όπως και πολλές άλλες επιπλοκές που συνδέονται με το ΣΔ.

Οι δερματικές εκδηλώσεις, συνήθως, εμφανίζονται στην εξέλιξη του ΣΔ, αλλά μπορεί να αποτελούν και τα πρώτα σημεία και συμπτώματα της νόσου.

Τα ευρήματα από το δέρμα μπορεί να ταξινομηθούν σε 4 μεγάλες κατηγορίες:

1)  Δερματικές παθήσεις συνδεόμενες με ΣΔ   (π.χ.  δακτυλιοειδές κοκκίωμα κ.λ.π.)

2)  Δερματικές λοιμώξεις   (π.χ.  βακτηριακές λοιμώξεις κ.λ.π.)
3)  Δερματικές εκδηλώσεις Διαβητικών επιπλοκών   (π.χ.  διαβητικό πόδι)
4)  Δερματικές αντιδράσεις στην αντιδιαβητική θεραπεία   (π.χ.  ινσουλίνη, αντιδιαβητικά σκευάσματα από του στόματος)

Συνήθως, οι ασθενείς με ΣΔ ζητούν τη γνώμη των αλλεργιολόγων, όταν ο κνησμός και η ξηροδερμία πέρα από τις άλλες δερματικές βλάβες, τους δημιουργούν έντονο πρόβλημα στην καθημερινότητά τους και τους επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους.  Ο ειδικός καλείται να διερευνήσει αν τα συμπτώματα οφείλονται στη νόσο ή στα φαρμακευτικά σκευάσματα που λαμβάνει ο ασθενής για την αντιμετώπιση της νόσου.

Ο κνησμός στους ασθενείς με ΣΔ, συνήθως οφείλεται σε καντιντίαση, σε ξηρή επιδερμίδα ή και σε κακή κυκλοφορία του αίματος.  Όταν οφείλεται σε κακή κυκλοφορία ενδέχεται τα πόδια να είναι το σημείο του σώματος με το μεγαλύτερο κνησμό.

Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης συνοδεύονται από ξηροδερμία, η οποία  με τη σειρά της προκαλεί κνησμό.  Με υψηλά επίπεδα γλυκόζης ουρούμε περισσότερο, για να μπορέσει να αποβάλλει ο οργανισμός το πλεόνασμα γλυκόζης που διαθέτει.  Με αυτόν τον τρόπο χάνουμε και αρκετά υγρά που χρησιμεύουν στην ενυδάτωση του δέρματος.

Ο συνεχής  κνησμός προκαλεί ερυθρότητα, τραυματισμό, οίδημα και πιθανή  μόλυνση του δέρματος.

Στο φυσιολογικό υγιές δέρμα δεν υπάρχει διαταραχή του επιδερμικού φραγμού, οπότε δεν έχουμε απώλεια υγρασίας, το δέρμα κρατάει την υγρασία στο εσωτερικό του κι έτσι παραμένει απαλό και μαλακό.  Ο επιδερμικός φραγμός παίζει ένα σημαντικό προστατευτικό και αμυντικό ρόλο, για τον έλεγχο και τη ρύθμιση της απορρόφησης και διαδερμικής απώλειας νερού από το δέρμα.
Γενικά, στα άτομα που εμφανίζουν έντονη ξηροδερμία  συνιστώνται ιδιαίτερα μέτρα, όπως :

• Διατήρηση του δέρματος στεγνού και καθαρού.
•  Πλύσιμο με χλιαρό νερό-είναι προτιμότερο από το  πολύ ζεστό- όπως και το ντους, είναι προτιμότερο από το μπάνιο.
•  Αποφυγή ερεθιστικών και σκληρών σαπουνιών,  προτιμώνται τα «non –soap cleansers».
• Αποφυγή σφουγγαριών και τραχιών ρούχων.
• Σκούπισμα του δέρματος ταμποναριστά  και όχι με τριβή.  Προσοχή στην υπερθέρμανση των καθημερινών χώρων, γιατί η έντονη ξηρασία του περιβάλλοντος επιβαρύνει την κλινική εικόνα.

Η χρήση μαλακτικών (emollients), με κατάλληλες οδηγίες είναι το όπλο για την αντιμετώπιση της ξηροδερμίας.  Τα κατάλληλα καλλυντικά (δηλ. χωρίς να περιέχουν παραμπέν (paraben), αρώματα αλκοόλ κ.λ.π), περιέχουν λιπίδια που  σχηματίζουν ένα φιλμ στο δέρμα αδιάβατο από το νερό της επιδερμίδας, με αποτέλεσμα να εμποδίζουν τη διαδερμική  απώλεια νερού (TEWL).   Σημαντικό ρόλο παίζει η τακτική χρήση αυτών των καλλυντικών.

Η χρήση τοπικών φαρμάκων πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή.  Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ερεθιστικές ή και αλλεργικές αντιδράσεις σε αυτά.

Ινσουλίνη

Αλλεργία στην ινσουλίνη μπορεί να είναι τοπική ή συστηματική.  Ερυθρότητα και οίδημα στο σημείο της ένεσης μπορεί να εμφανιστούν από 15 λεπτά έως και 4 ώρες ή περισσότερες από την ένεση.  Η χρήση χοιρείου ή βοείου ινσουλίνης είναι δυνατόν να προκαλέσει έντονες  αλλεργικές αντιδράσεις.  Η εισαγωγή της ανασυνδυασμένης  ανθρώπινης ινσουλίνης στη θεραπεία του ΣΔ οδήγησε σε σημαντική μείωση των αλλεργικών αντιδράσεων στην ινσουλίνη στο 0,1%-0,2%.   Ασθενείς που είναι αλλεργικοί στις ζωικές ινσουλίνες (χοίρειο, βόειο), παρουσιάζουν συχνά αντιδράσεις και στην ανθρώπινη ανασυνδυασμένη ινσουλίνη.  Η αντίδραση αυτή είναι καθαρά διασταυρούμενη.  Η ανθρώπινη ινσουλίνη είναι κεκαθαρμένη, αλλά μπορεί να περιέχει πρόσθετα μόρια προϊνσουλίνης ή συντηρητικά που να ευθύνονται για αλλεργικές αντιδράσεις.  Σε αλλεργικές αντιδράσεις, όπως κνίδωση ή αναφυλαξία, μπορεί να είναι απαραίτητη η διακοπή της ινσουλίνης και αντικατάσταση αυτής με άλλες μορφές θεραπείας, αν όμως η χρήση ινσουλίνης είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση του σακχάρου επιχειρείται ταχεία απευαισθητοποίηση σε αυτή από τους ειδικούς Αλλεργιολόγους.
Αντιδιαβητικά σκευάσματα από του στόματος

Οι περισσότερες δερματικές αντιδράσεις στα από του στόματος χορηγούμενα αντιδιαβητικά σκευάσματα, αφορούν τις  παλαιές σουλφονυλουρίες, όπως χλωροπροπαμίδη και ταλβουταμίδη.  Τα σκευάσματα αυτά πλέον δε χορηγούνται για τη ρύθμιση του ΣΔ.  Η αυξανόμενη χρήση των νεότερων σουλφονυλουριών, όπως η γλιβουρίδη,  η γλιπιζίδη,  η γλιμεπιρίδη,  για τη ρύθμιση του ΣΔ  έχει συνδεθεί με αλλεργικές δερματικές εκδηλώσεις.  Οι περισσότερες αντιδράσεις σχετίζονται με τη γλιβουρίδη και χαρακτηρίζονται από ερύθημα, εξανθήματα, φωτοευαισθησία, κνησμό και κνίδωση.   Αναφορές για δερματικές αντιδράσεις μετά από λήψη νεότερων κατηγοριών αντιδιαβητικών, όπως η ακαρβόζη, οι γλιταζόνες, η μετφορμίνη, οι DPP-4 αναστολείς (σαξαγλιπτίνη) έχουν γίνει, αλλά περιορισμένες.

Ο ΣΔ είναι μια κοινή ασθένεια με πολλές δερματικές εκδηλώσεις.  Οι θεράποντες ιατροί πρέπει να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι με τους ασθενείς, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τους ότι αυτά που είναι προφανή για αυτούς, είναι δυσνόητα για τους ασθενείς.