Η επαγγελματική αποκατάσταση αποτελεί σήμερα ένα σημαντικό πρόβλημα, ιδιαίτερα για τους νέους, οι οποίοι αναγκάζονται πολλές φορές να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για ένα καλύτερο αύριο. Το πρόβλημα της εξασφάλισης εργασίας γίνεται ακόμη πιο έντονο για τα άτομα που αντιμετωπίζουν κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας, όπως π.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης.
Γράφει ο Κυριάκος Καζάκος, καθηγητής Νοσηλευτικής και κοσμήτορας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας ΑΤΕΙ Θεσ/νίκης, Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Φροντίδα στο Σακχαρώδη Διαβήτη»
Οι διακρίσεις στις προσλήψεις για εργασία, δυστυχώς, υπάρχουν ακόμη και σήμερα και αφορούν κυρίως τον ιδιωτικό τομέα, ενώ σε κάποιες χώρες αφορούν και τομείς του δημοσίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Αμερικανική και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Μελέτης του Σακχαρώδη Διαβήτη, δίνουν πραγματική μάχη για την κατάργηση των διακρίσεων και την ίση αντιμετώπιση των ατόμων με διαβήτη, στο χώρο της εργασίας.
Το 1984 η Αμερικανική Εταιρεία Μελέτης του Σακχαρώδη Διαβήτη διακήρυξε, ότι “ κάθε άτομο με διαβήτη-είτε κάνει ινσουλίνη, είτε όχι- θα πρέπει να είναι κατάλληλο για οποιαδήποτε εργασία, για την οποία διαθέτει τα προσόντα”. Έτσι, η απόφαση του εργοδότη για πρόσληψη, δεν θα πρέπει να βασίζεται σε γενικεύσεις και στερεότυπα, αλλά η κάθε περίπτωση θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά. Η ικανότητα και η απόδοση κατά την εργασία δε φαίνεται να επηρεάζεται από την παρουσία του διαβήτη.
Αρκετές μελέτες έχουν ασχοληθεί με το θέμα της απουσίας από την εργασία και των αναρρωτικών αδειών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτών των μελετών δεν έχει προκύψει θέμα μεγαλύτερης απουσίας στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη για λόγους υγείας. Μάλιστα, σε κάποιες εργασίες τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη απουσίαζαν λιγότερο από την εργασία τους, σε σχέση με τα άτομα χωρίς διαβήτη. Αυτό αποδόθηκε στο μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης και στην προσπάθεια που κατέβαλαν τα άτομα με διαβήτη, προκειμένου να συμβάλουν στην κατάργηση των διακρίσεων.
Η υπογλυκαιμία (σάκχαρο λιγότερο από 70 mg/dl), αποτελεί το σημαντικότερο θέμα, που απαιτεί προσοχή κατά την εκτέλεση της εργασίας του ατόμου με διαβήτη και εγρήγορση των γύρω του, γιατί μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του επιπέδου συνείδησης και απώλεια των αισθήσεων. Παρ’ όλα αυτά, ένα επεισόδιο σοβαρής υπογλυκαιμίας δεν αποτελεί από μόνο του αιτία για να σταματήσει να εργάζεται ένα άτομο με διαβήτη. Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια σοβαρής υπογλυκαιμίας αποτελούν ένα σοβαρό θέμα, που μπορεί να θέσει το άτομο εκτός εργασίας. Τα μόνα επαγγέλματα στα οποία για λόγους ασφαλείας θεωρούνται ακατάλληλα για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, είναι οι πιλότοι αεροσκαφών, οι δύτες και οι εργαζόμενοι σε μεγάλα ύψη.
Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελεί, επίσης, η κυκλική εργασία σε βάρδιες και το μεταβαλλόμενο ωράριο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, διαταράσσεται ο φυσιολογικός ρυθμός του ύπνου, των γευμάτων και ίσως της σωματικής δραστηριότητας, επηρεάζοντας την τήρηση των ωραρίων των γευμάτων και της χορήγησης της φαρμακευτικής αγωγής. Το αποτέλεσμα πολλές φορές είναι ένας αρρύθμιστος διαβήτης. Σε γενικές γραμμές είναι καλό τα άτομα με διαβήτη να αποφεύγουν το κυκλικό μεταβαλλόμενο ωράριο.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να παρέχονται οι διευκολύνσεις από τον εργοδότη, έτσι ώστε να μπορούν τα άτομα με διαβήτη να κάνουν τακτικά διαλείμματα από την εργασία τους για να μετρούν το σάκχαρό τους, να κάνουν την ινσουλίνη τους ή να τρώνε όταν το έχουν ανάγκη. Θα μπορούσε για αυτόν το σκοπό να υπάρχει ένας μικρός χώρος, όπου θα υπάρχει και ένα μικρό ψυγείο για τη συντήρηση της ινσουλίνης και των snacks ή αναψυκτικών, που είναι χρήσιμα για την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας.
Ας μην ξεχνούμε επίσης, ότι κάποια άτομα έχουν δυσκολία στην αναγνώριση των συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας και αυτά τα άτομα πρέπει να μετρούν το σάκχαρό τους πολύ τακτικά.
Αν εμφανιστούν επιπλοκές του διαβήτη, θα πρέπει να γίνει νέα εκτίμηση της κατάστασης υγείας του ατόμου και να παρέχονται στην εργασία οι ανάλογες διευκολύνσεις. Σε περίπτωση σοβαρού βαθμού διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και προβλημάτων στην όραση, για παράδειγμα, θα πρέπει να παρέχονται υπολογιστές με μεγαλύτερη οθόνη και ειδικό πληκτρολόγιο, ενώ στην περίπτωση νευροπάθειας, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα αποφυγής της έντονης ορθοστασίας και του έντονου και επίπονου βαδίσματος.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τονιστεί η σημαντικότητα της σωστής ρύθμισης του σακχαρώδη διαβήτη, για την αποφυγή όλων αυτών των επιπλοκών και να ενισχυθεί η προσπάθεια για την κατάργηση των επαγγελματικών διακρίσεων, γιατί τα άτομα με διαβήτη, μπορούν να είναι άριστοι εργαζόμενοι.
