Οι επιδράσεις του κλίματος μεταβάλλονται ανάλογα με τον τόπο διαβίωσης των ανθρώπων, ευαισθητοποιήσεις που έχουν για τους κινδύνους, το βαθμό έκθεσης στις επιδράσεις των κλιματικών αλλαγών, τη δυνατότητα προσαρμογής των ατόμων και της κοινωνίας στις αλλαγές του κλίματος.
- Οι κλιματικές μεταβολές έχουν ένα εύρος επιδράσεων στη φυσική ψυχική και κοινωνική υγεία.
- Το θερμό κλίμα αυξάνει τον κίνδυνο ασθενών και θανάτων, λόγω της ζέστης και της κακής ποιότητας της ατμόσφαιρας.
- Οι κλιματικές μεταβολές θα αυξήσουν τη συχνότητα και τη δύναμη ακραίων φαινομένων (π.χ. πλημμύρες, ανομβρία, καταιγίδες), που απειλούν την ανθρώπινη υγεία και την ασφάλεια.
- Ορισμένες ομάδες του πληθυσμού (παιδιά και ηλικιωμένοι) είναι πιο ευάλωτοι.
Οι κλιματικές συνθήκες επιδρούν στην ανθρώπινη υγεία με δύο τρόπους:
- Αλλάζοντας τη βαρύτητα ή τη συχνότητα των προβλημάτων υγείας που ήδη έχουν επηρεασθεί από παράγοντες κλιματικούς ή του καιρού.
- Δημιουργώντας προβλήματα υγείας μη προϋπάρχοντα ή μη αναμενόμενα σε περιοχές ή χρονικές περιόδους του έτους που δεν είχαν συμβεί παλαιότερα.
Ορισμένες ομάδες ατόμων είναι πιο ευάλωτοι, όπως τα άτομα χαμηλού εισοδήματος, κοινωνίες εγχρώμων ατόμων, μεταναστών, ιθαγενών, παιδιών, εγκύων, ηλικιωμένων, επαγγελματικές ομάδες ευάλωτες, ανάπηροι, άτομα με ασθένειες.
Επίδραση της ποιότητας της ατμόσφαιρας.
Μεταβολές κλιματικές προσβάλλουν τον αέρα που αναπνέουμε τόσο μέσα σε κλειστούς χώρους όσο και εξωτερικούς. Υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν και τροποποιούν την ποιότητα της ατμόσφαιρας προκαλώντας κρίσεις άσθματος, αναπνευστικές και καρδιαγγειακές καταστάσεις.
Οι πυρκαγιές που αυξάνονται σε αριθμό και βαρύτητα με τις κλιματικές αλλαγές δημιουργούν νέφος και άλλες ανθυγιεινές ρυπάνσεις, αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα και υψηλές θερμοκρασίες προσβάλλουν, επίσης, τα αερόβια αλλεργιογόνα όπως η γύρη από ζιζάνια χόρτα.
Στις Η.Π.Α παρά τη βελτίωση από το 1970 έως το 2014 των συνθηκών, περίπου 57 εκατομμύρια Αμερικανοί ζουν σε περιοχές που δεν έχουν καλές ποιοτικές συνθήκες.
Αύξηση στο όζον.
Οι υψηλές θερμοκρασίες θα αυξήσουν τη συχνότητα των ημερών με ανθυγιεινά επίπεδα όζοντος που αποτελεί ρύπανση της ατμόσφαιρας και συστατικό του νέφους.
Ασθενείς σε υψηλά επίπεδα όζοντος στην ατμόσφαιρα κινδυνεύουν από πρόωρο θάνατο ή νοσηλεία για αναπνευστικά προβλήματα, διότι καταστρέφονται οι ιστοί των πνευμόνων, μειώνεται η πνευμονική λειτουργία και φλεγμαίνουν οι αεραγωγοί, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του άσθματος και των πνευμονικών παθήσεων με τα παιδιά, τους γέροντες, τους εργάτες υπαίθρου, τα άτομα με άσθμα ή χρόνια αναπνευστική πάθηση (ΧΑΠ) να κινδυνεύουν περισσότερο.
Ο θερμός αέρας και η άπνοια αυξάνουν τη δημιουργία όζοντος. Οι κλιματικές αλλαγές αυξάνουν τα επίπεδα όζοντος σε ήδη μολυσμένες περιοχές και αυξάνουν τις ημέρες με κακή ποιότητα της ατμόσφαιρας. Οι υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος από την αλλαγή στο κλίμα έχει ως αποτέλεσμα τις δεκάδες έως χιλιάδες επιπλέον παθήσεις και πρώιμους θανάτους στις επόμενες δεκαετίες.
Επιδράσεις από ακραία καιρικά φαινόμενα
Η αύξηση στη συχνότητα και βαρύτητα των ακραίων φαινομένων (καθιζήσεις, πλημμύρες, καταιγίδες, κατακλυσμοί) είναι εφιαλτικά φαινόμενα. Τα άτομα που κινδυνεύουν είναι μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, ανάπηροι, ασθενείς με ιατρικά προβλήματα και οι πτωχοί.
Τα ακραία φαινόμενα προσβάλλουν την υγεία με πολλούς τρόπους, όπως:
- Μείωση δυνατότητας ασφαλούς τροφής και πόσιμου νερού
- Καταστροφή δρόμων, γεφυρών, εμποδίζοντας την πρόσβαση σε νοσοκομεία και φαρμακεία.
- Παρεμβολή στην επικοινωνία και τις υπηρεσίες υγείας
- Δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα από λανθασμένη χρήση φορητών ηλεκτρικών γεννητριών κατά τη διάρκεια ή μετά την καταιγίδα
- Αύξηση παθήσεων γαστρεντερικού
- Δημιουργία ή επιδείνωση ψυχικών παθήσεων, όπως κατάθλιψη, μετατραυματική στρεσσογόνο διαταραχή.
Παθήσεις Μεταδιδόμενες
Οι μεταδιδόμενες παθήσεις μεταφέρονται από φορείς της νόσου, όπως κουνούπια, τσιμπούρια και ψύλλους που μεταφέρουν ιούς, βακτήρια, πρωτόζωα από ζώα και ανθρώπους. Οι κλιματικές μεταβολές αυξάνουν το εύρος της εξάπλωσης παθήσεων από φορείς.
Τα τσιμπούρια με την αύξηση θερμοκρασίας στα βόρεια κλίματα ενεργοποιούνται και προκαλούν τη Νόσο Lyme με τυπικά συμπτώματα πυρετό, κεφαλαλγία, κόπωση, εξάνθημα δέρματος, χαρακτηριστικά.
Τα κουνούπια μεταφέρουν τη Νόσο του ιού του Δυτικού Νείλου σε ακραίες θερμοκρασίες (ψύχους ή καύσωνα) υγρασία ή ξηρότητα. Περισσότερα από 3 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνθηκαν από τον ιό του Δυτικού Νείλου στις Η.Π.Α.
Η διασπορά παθήσεων που επηρεάζονται από το κλίμα εξαρτώνται από κλιματολογικούς και μη παράγοντες, όπως η γη που καλλιεργείται, συνθήκες κοινωνικοοικονομικές, έλεγχος του αιτιολογικού παράγοντα, πρόσβαση σε υποδομές υγείας και απάντηση των ανθρώπων στο νοσογόνο παράγοντα. Οι κίνδυνοι κλιματολογικά ευαίσθητων παθήσεων είναι υψηλότεροι σε φτωχά κράτη με μικρότερη δυνατότητα στην πρόληψη και θεραπεία παθήσεων, διότι επηρεάζεται η τοπική και χρόνια διασπορά της ελονοσίας από το Plasmodium Falciparm και των παθήσεων από διασπορά της ελονοσίας.
Παθήσεις συνδεόμενες με το νερό
Οι άνθρωποι μπορούν να αρρωστήσουν αν εκτεθούν σε μολυσμένο νερό. Οι κλιματικές αλλαγές αυξάνουν αυτό το κίνδυνο, με αποτέλεσμα παθήσεις του γαστρεντερικού όπως διάρροια, παθήσεις από το νευρικό σύστημα, το αναπνευστικό, το ήπαρ και τα νεφρά. Αυξάνεται η πιθανότητα έκθεσης σε παθογόνους οργανισμούς που μεταφέρονται με το νερό (βακτήρια, ιοί, παράσιτα, τοξίνες) ή χημικά απόβλητα. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν μόλυνση του ύδατος.
Ασφαλής Τροφή & Θρέψη
Οι κλιματικές μεταβολές και οι υψηλές συγκεντρώσεις διοξείδιου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα επηρεάζουν την ασφάλεια της τροφής και της θρέψης, όπως: υψηλές θερμοκρασίες στον αέρα ευοδώνουν την ανάπτυξη της σαλμονέλας και άλλων βακτηρίων που συνδέονται με τη δηλητηρίαση των τροφών, διότι μεγαλώνουν γρήγορα σε θερμό περιβάλλον, προκαλώντας γαστρεντερική αποδιοργάνωση και θάνατο. Η διατήρηση με ασφάλεια των τροφών βοηθά στην αποφυγή αυτών των παθήσεων.
Επίσης, μπορεί να αυξηθεί κίνδυνος έκθεσης σε χημική μόλυνση των τροφών, π.χ. αυξημένη συγκέντρωση υδραργύρου στα θαλασσινά. Το αυξημένο διοξείδιο του άνθρακα στον αέρα επιδρά αρνητικά σε ορισμένα φυτά (σιτηρά, ρύζι, πατάτες) μειώνοντας τις πρωτεΐνες και ορισμένα μέταλλα καθιστώντας αυτές τις τροφές λιγότερο θρεπτικές.
Ψυχική Υγεία και Αλλαγές Κλιματικές
Κάθε μεταβολή στη φυσική υγεία και το περιβάλλον έχει σοβαρή επίδραση στην ψυχική υγεία. Ακραία καιρικά φαινόμενα μπορεί να προκαλέσουν stress και άλλες ψυχικές εκδηλώσεις, κυρίως, αν ένα άτομο χάσει αγαπημένα του πρόσωπα ή και το σπίτι του.
Άτομα με ψυχική νόσο είναι ιδιαίτερα ευάλωτα από υψηλές θερμοκρασίες. Οι μελέτες έχουν δείξει, ότι αν προϋπάρχει ψυχική νόσος τριπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου κατά τη διάρκεια του καύσωνα. Κυρίως κινδυνεύουν άτομα που παίρνουν ψυχοφάρμακα, διότι δυσκολεύονται να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους. Ακόμα και ο φόβος για την κλιματική αλλαγή που μαθαίνουν από εφημερίδες ή τηλεόραση μπορεί να τους προκαλέσει stress και ψυχική επιδείνωση. Περισσότερο εμφανίζονται ψυχικές διαταραχές λόγω των κλιματικών συνθηκών σε παιδιά, ηλικιωμένους, έγκυες και γυναίκες στη λοχεία, ασθενείς με ψυχικά νοσήματα, άτομα με χαμηλό εισόδημα και εργαζόμενους σε θέσεις επειγόντων και άμεσης βοήθειας.
Νευρολογικές Παθήσεις και Κλιματολογικές Αλλαγές
Πολλά νοσήματα του Νευρικού Συστήματος είτε επιδεινώνονται με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τις υψηλές θερμοκρασίες ή πρωτοεμφανίζονται πολλές φορές κάτω από στρεσσογόνες καταστάσεις όπως:
- Η Πολλαπλή Σκλήρυνση, η οποία εκδηλώνεται ή επιδεινώνεται όταν εκτεθεί ο ασθενής σε υψηλές θερμοκρασίες.
- Η Νόσος Parkinson και τα άλλα εξωπυραμιδικά σύνδρομα, τα οποία επιβαρύνονται με τα κύματα καύσωνα και οι ασθενείς κινδυνεύουν από την εμφάνιση θερμοπληξίας και κακόηθους συνδρόμου που οδηγεί σε θάνατο.
- Η Άνοια, η οποία επιδεινώνεται σε ακραία καιρικά φαινόμενα με την καταστροφή των οικείων χώρων των πασχόντων.
- Το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο που προκαλείται σε ακραίες καιρικές συνθήκες ιδιαίτερα στρεσσογόνες.
