Τα τελευταία χρόνια, διαβάζουμε ολοένα και συχνότερα ότι η δυτικού τύπου διατροφή υπολείπεται πολλών σημαντικών θρεπτικών συστατικών, κάνοντας σχεδόν επιτακτική τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής. Συμπληρώματα διατροφής έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση και τη θεραπεία και παθολογικών καταστάσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό η λήψη των συμπληρωμάτων διατροφής –το είδος και η δοσολογία τους- να γίνεται υπό την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού ή του διαιτολόγου.

Σύμφωνα με τον ΕΟΦ, τα συμπληρώματα διατροφής διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση τους: Στα συμπληρώματα διατροφής, που είναι  διατροφικά προϊόντα, με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας και στα τρόφιμα ειδικής διατροφής, τα οποία λόγω της ειδικής σύνθεσής τους προορίζονται για ειδική διατροφή συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού.

Στο ερώτημα αν χρειαζόμαστε τα συμπληρώματα διατροφής, η απάντηση είναι δύσκολη. Γενικά, είναι αποδεκτό πως ένας ενήλικας καταναλώνοντας καθημερινά πέντε μικρομερίδες φρούτων και λαχανικών λαμβάνει σημαντική ποσότητα βιταμινών, ιχνοστοιχείων, φυτικών ινών, αλλά και άλλων θρεπτικών συστατικών. Ταυτόχρονα, γνωρίζουμε πως ακολουθώντας μια διατροφή σύμφωνη με τις επιταγές της Διατροφικής Πυραμίδας, με παρούσες όλες τις ομάδες των τροφίμων, σε σωστές αναλογίες και ποσότητες, παρέχουμε στον οργανισμό μας όλα τα θρεπτικά συστατικά.

Τέλος, αν καταφέρουμε να συμπεριλάβουμε στη διατροφή μας κάποια ειδικά τρόφιμα που περιέχουν συγκεκριμένα συστατικά με αποδεδειγμένη θετική και ευεργετική δράση για τον οργανισμό, π.χ. αντιοξειδωτικές βιταμίνες, καλύπτουμε ακόμα περισσότερο τις διατροφικές μας ανάγκες. Άρα, μία δίαιτα με τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων μπορεί, υπό φυσιολογικές συνθήκες, να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του γενικού πληθυσμού.

Ωστόσο, η τυπική «δυτική» δίαιτα συχνά παρέχει μικρότερες ποσότητες από τις απαιτούμενες σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, ενώ σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες στις ΗΠΑ φάνηκε πως μεγάλος αριθμός ατόμων λαμβάνει μικρότερες ποσότητες ασβεστίου, μαγνησίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, χαλκού και μαγγανίου, από όσες χρειάζονται.

Η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής κρίνεται πολλές φορές απαραίτητη, όταν κάποιος ακολουθεί ένα υποθερμιδικό διαιτολόγιο απώλειας βάρους. H αναγκαιότητα της λήψης των συμπληρωμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία και το φύλο του ατόμου, η συνολική του διατροφή, το αν ασκείται ή όχι, αν πάσχει από ειδικές παθολογικές καταστάσεις, αν έχει οικογενειακό ιστορικό παθήσεων κ.ά.

Πολλοί καταναλωτές παίρνουν τακτικά βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής για να δυναμώσουν τον οργανισμό τους ή όταν ακολουθούν ένα πρόγραμμα αδυνατίσματος χωρίς να γνωρίζουν ότι πιθανόν λαμβάνουν περισσότερες βιταμίνες και άλλες θρεπτικές ουσίες από όσες μπορεί να ανεχθεί ο οργανισμός τους και τα καταναλώνουν συχνά σε υπερβολικές ποσότητες. Οι βασικότεροι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από μια τέτοια συμπεριφορά είναι: ο κίνδυνος από υπερδοσολογία κάποιων συστατικών, από αλληλεπίδραση με φάρμακα, από παραπλανητικές ετικέτες και προώθηση- σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, οι καταναλωτές μπορεί να παρασυρθούν σε λήψη απαγορευμένων ουσιών.

Συμπληρώματα διατροφής για τη διαχείριση του διαβήτη

Πολλά συμπληρώματα διατροφής έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του διαβήτη και των επιπλοκών του. Συγκεκριμένα, συμπληρώματα διατροφής συστήνονται για τη μείωση της γλυκόζης του αίματος, τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, τη βελτίωση της χοληστερόλης, την αντίσταση στην ινσουλίνη, τη νευροπάθεια και την πρόληψη άλλων επιπλοκών σχετικών με το διαβήτη. Τα πιο συνηθισμένα συμπληρώματα διατροφής για τα άτομα με διαβήτη είναι:

Άλφα-λιποϊκό οξύ: Συνήθως αναφέρεται ως ALA, το άλφα-λιποϊκό οξύ είναι ένα αντιοξειδωτικό που βοηθά το σώμα να μετατρέψει την ενέργεια σε τροφή. Σε αντίθεση με τα περισσότερα διαιτητικά συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται στο διαβήτη, η ALA χρησιμοποιείται κυρίως για περιφερική νευροπάθεια και βελτιώνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με αυτήν.

Χρώμιο: Οι ασθενείς με διαβήτη μπορεί να παρουσιάζουν έλλειψη χρωμίου. Το χρώμιο είναι ένα στοιχείο που παρέχει όφελος για το διαβήτη τύπου 2 και τη ρύθμιση της γλυκόζης.

Κανέλα: Η κανέλα χρησιμοποιείται ευρέως από τους ασθενείς τόσο για το διαβήτη όσο και για την υπερλιπιδαιμία. Αρκετές μελέτες και μετα-αναλύσεις έχουν δείξει, ότι 1-6 γρ. κανέλας Κεϋλάνης την ημέρα, συμβάλλει στη μείωση της γλυκόζης στο αίμα νηστείας και των λιπιδίων. Η κανέλα είναι γενικά ασφαλής όταν χρησιμοποιείται από το στόμα, οι υψηλές δόσεις της ωστόσο ενέχουν κίνδυνο ηπατικής βλάβης, λόγω των υψηλών επιπέδων κουμαρίνης.

Προβιοτικά: Πρόσφατες μετα-αναλύσεις έχουν αξιολογήσει τα οφέλη των προβιοτικών στο διαβήτη τύπου 2. Τα προβιοτικά που φαίνεται να έχουν όφελος στο διαβήτη είναι τα Bifidobacterium breve, B longum, Lactobacillus acidophilus,       L bulgaricus, L casei, L rhamnosus και L σπορογενών. Μελέτες έχουν δείξει, ότι τα προβιοτικά βελτιώνουν τη γλυκόζη αίματος νηστείας, την αντίσταση στην ινσουλίνη και περιορίζουν τις πιθανότητες αύξησης του σωματικού βάρους.

Β Βιταμίνες: Πολλές βιταμίνες Β χρησιμοποιούνται στο διαβήτη τύπου 2, συμπεριλαμβανομένης της θειαμίνης (Β1), της πυριδοξίνης (Β6), της βιοτίνης, του φολικού οξέος (Β9) και της κοβαλαμίνης (Β12).

Η θειαμίνη χρησιμοποιείται συνήθως για τη νευροπάθεια που σχετίζεται με το διαβήτη, καθώς έχει βρεθεί ότι πολλά άτομα με νευροπάθεια έχουν ανεπάρκεια θειαμίνης. Οι ασθενείς με διαβήτη έχουν επίσης χαμηλότερα επίπεδα της δραστικής μορφής της πυριδοξίνης.

Η παρατεταμένη χρήση μετφορμίνης προκαλεί δυσαπορρόφηση της κοβαλαμίνης, η οποία έχει συσχετιστεί με μειωμένη γνωστική λειτουργία σε ασθενείς με διαβήτη. Τέλος, έχει αποδειχθεί ότι το φολικό οξύ συμβάλλει στη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου και της αντίστασης στην ινσουλίνη.

Βιταμίνη D: Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με διαβήτη τύπου 2, πιθανότατα λόγω της εναπόθεσης βιταμίνης D στο λίπος, όπου γίνεται λιγότερο βιοδιαθέσιμη. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D οδηγεί σε μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη. Κλινικές δοκιμές με συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2. Όταν λαμβάνεται από ασθενείς με μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη και διαβήτη τύπου 2, η βιταμίνη D μπορεί να βελτιώσει την έκκριση ινσουλίνης και την ανοχή της γλυκόζης, με αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων της A1C.

Συμβουλευτική για συμπληρώματα διατροφής

Τα συμπληρώματα διατροφής καταναλώνονται συνήθως από ασθενείς με διαβήτη για τη καλύτερη διαχείριση της κατάστασής τους.

Τα περισσότερα συμπληρώματα δεν διαθέτουν επαρκή κλινικά δεδομένα για να υποστηρίξουν τη χρήση τους στο διαβήτη τύπου 2, αλλά γενικά, οι κίνδυνοι για την ασφάλειά τους δεν είναι σημαντικοί.

Οι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται για κλινικές ενδείξεις ή για την έλλειψή τους όταν αναζητούν συμπληρώματα διατροφής για τη διαχείριση του διαβήτη και θα πρέπει να αξιολογούνται τυχόν πιθανές αλληλεπιδράσεις φαρμάκων με υπάρχουσα θεραπεία.

Επιπλέον, οι ασθενείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται στη θέση της συνταγογραφικής θεραπείας για τη διαχείριση του διαβήτη, αλλά ως συμπλήρωμα στη συνταγογραφούμενη θεραπεία. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να τα παίρνουν μετά από οδηγία γιατρού ή διαιτολόγου.

Πηγές

• Papaspurou M, Laschou VC, Partsiopoulou P, et al. Fears and health needs of patients with diabetes: a qualitative research in rural population. Med Arch. 2015;69(3):190-195.
• American Diabetes Association. Herbs, supplements and alternative medicines. www.diabetes.org/living-with-diabetes/treatment-and-care/medication/other-treatments/herbs-supplements-and-alternative-medicines/. Accessed September 1, 2018.
• Campbell AP. Diabetes and dietary supplements. Clin Diabetes. 2010;28(1):35-39.
  Valdés-Ramos R, Laura GLA, Elina MCB, Donaji BAA. Vitamins and type 2 diabetes mellitus. Endocr Metab Disord Drug Targets. 2015;15:54-63.
• U.S. Food & Drug Administration. Dietary supplements—how to report a problem. www.fda.gov/Food/DietarySupplements/ReportAdverseEvent/. Accessed July 13, 2018.

Διαβάστε επίσης / Πολύτιμος ο καλός ύπνος

Για να ενημερωθείτε σχετικά με τις δράσεις μας μπορείτε να ακολουθήσετε τις σελίδες μας στο Facebook και στο Instagram!